بولیمیا نوعی اختلال تغذیه ای است و بسیار آسیب زننده به افراد مبتلا می باشد. بولیمیا اگر درمان نشود ممکن است زندگی فردی و اجتماعی شخص را تحت الشعاع خود قرار دهد. حتی دیده شده است که این اختلال در نهایت موجب طلاق در زندگی فرد شده است. افراد مبتلا به بولیمیا زمانی که غذا می خورند، کنترل و مدیریتی بر رفتار خود ندارند و بیش از حد غذا می خورند.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست آنلاین «آیا به زودی چاق می شوم؟»
در نتیجه جهت جبران افراط و عدم مدیریت در خوردن غذا، به روش های ناسالم و غیر علمی متوسل می شوند. مثل رژیم گرفتن های سخت و طاقت فرسا، ورزشهای بسیار سنگین. در موارد شدیدتر این امکان وجود دارد که آنها بصورت دائمی و آگاهانه باعث استفراغ خود شوند؛ یعنی انگشت به حلق خود می برند و بصورت عمدی می خواهند که بالا بیاورند. بسیاری از این افراد از داروهای مکمل غذایی، داروهای مسهل و مدر استفاده می کنند.
افرادی که مبتلا به بولیمیا شده اند، به هیچ عنوان از افزایش وزنی که پیدا کرده اند، رضایت ندارند. غالبا تصور ذهنی بسیار بدی نسبت به اندام و بدن خود دارند. خودشان را بدتر از آن چیزی که هستند، تصویرسازی می کنند و قضاوت صحیحی نسبت به خود ندارند. لازم به ذکر است که اختلال بولیمیا اغلب در مورد تصورات ذهنی فرد نسبت به خود می باشد و همین امر احتمال درمان را کاهش می دهد.
نشانه ها و علائم بولیمیا
- رضایت نداشتن از اندام و فرم بدن و عدم رضایت از وزن فعلی.
- فرد دوره های مرتب و فراوان پرخوری دارد و بلافاصله دوره های تصفیه کردن.
- ترس فراوان از افزایش وزن.
- تصورات غیرواقعی راجع به اندام خود دارد.
- بیش از حد غذا خوردن در هر وعده غذایی.
- از دست دادن کنترل غذا خوردن (نمی توانند خود را متوقف کنند).
- بالا آوردن عمدی، ورزش های سنگین و رژیم گرفتن غیراصولی.
- استفاده بیش از حد از مسهل، مدر و مکملهای غذایی.
- از پرخوری های خود خجالت زده است و معمولاً آنها را پنهان می کند.
- خوراکی هایی انتخاب می کند که آسان و سریع خورده می شود، مثل شیرینی، بستنی، کیک.
- ارزشی که فرد برای خودش قائل است به صورت غیرمنطقی تحت تأثیر شکل و وزن بدن قرار دارد.
- گاهی زمان دوره های پرخوری را از قبل تعیین می کند.
- داشتن احساس بی کفایتی و عزت نفس پایین؛ افراد معمولاً به علت اینکه کنترل خود را روی خوردن از دست می دهند، احساس بی کفایتی دارند.
- اکثراً بارها تصمیم به لاغرشدن توسط رژیم گرفته اند ولی موفق نشده اند.
- این افراد معمولاً چاق هستند.
عوامل مؤثر در بروز بولیمیا
طبق آمار نفرات مبتلا به بولیمیا، دختران و زنان بیشتر از پسران و مردان به بولیمیا مبتلا می شوند. این اختلال اغلب موارد در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی خود را نشان می دهد. در ادامه عواملی که خطر ابتلا به بولیمیا را افزایش می دهند، به ترتیب ذکر شده است.
عوامل زیست شناختی و توارث
افرادی که اطرافیان و اقوام نزدیکشان مبتلا به بولیمیا و اختلالات تغذیه ای هستند، میزان ابتلایشان بیشتر از افراد عادی است. این نکته را نیز اضافه کنیم که اضافه وزن بیش از حد در دوران کودکی و نوجوانی میزان ابتلا به بولیمیا را افزایش می دهد.
مشکلات روانشناختی
وجود مشکلات روانشناختی مثل اختلالات خلقی (افسردگی، مانیا)، طبقه اختلالات اضطرابی و الکلیسم. مصرف بیش از حد مواد مخدر رابطه نزدیکی با اختلال بولیمیا دارد. مبتلایان به بولیمیا غالبا در مورد وجود خود احساس خوب و مثبتی ندارند و نکات منفی را به خود نسبت می دهند.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست آنلاین مثبت اندیشی
رژیم صحیح و سالم غذایی
افرادی که به منظور لاغر شدن و تناسب اندام تصمیم می گیرند که رژیم بگیرند، میزان ابتلا به اختلالات تغذیه ای بیشتری نسبت به افراد عادی خواهند داشت. اکثر افرادی که به بولیمیا دچار هستند، هر باری که پرخوری هایی را انجام می دهند، رژیم های سخت بعد از آن می گیرند.
بولیمیا چه عوارضی دارد؟
- از بین رفتن اعتماد و عزت نفس در فرد، بروز مشکلات ارتباطی با دیگران، مشکل در تداوم دوستی ها؛
- نارسایی کلیه ها به دلیل کم آبی بدن ناشی از رژیم های سخت در فرد؛
- اختلال در کارکرد قلب، آریتمی و نارسایی های قلبی، تپش قلب و افت فشار خون؛
- ایجاد مشکل و عفونت لثه و پوسیدگی دندانها؛
- اختلال در زمان بندی قاعدگی در بانوان؛
- تورم غده های بناگوشی؛
- به دلیل استفاده از ملین ها دچار ورم بدن می شوند؛
- کم آبی بدن و خشکی پوست و مو؛
- زخم معده؛
- پارگی دیواره مری به دلیل استفراغ؛
- مشکل در خوابیدن؛
- کاهش قدرت باروری؛
- مشکلات تنفسی، گوارشی و اختلالات بلع؛
- افزایش اضطراب، شروع علائم افسردگی و گوشه گیری، اختلالات خلقی و تغییرات ویژگی های شخصیتی؛
- آسیب زدن به خود، تصویرسازی و فکر کردن به خودکشی.
دوره های پرخوری و دوره های تصفیه
گاهی این پرخوری ها با دوره های افسردگی و استرس های موجود در روابط بین فردی یا بعد از رژیم های شدیدی که فرد به خود داده، شروع می شوند.
ویژگی دوره های پرخوری
- فرد در هر وعده، مقادیر بسیار زیادی غذا می خورد (گاهی به اندازه کل غذای یک روز فرد سالم).
- سرعت غذا خوردن فرد در این زمان بسیار بیشتر از سرعت عادی او در غذا خوردن عادی است.
- خوردن را تا جایی ادامه می دهد که احساس سیری ناخوشایندی به او دست می دهد.
- حتی زمانی که احساس نمی کند به طور فیزیکی گرسنه است، مقدار زیادی غذا می خورد.
- بعد از پرخوری از خودش بدش می آید، به شدت غمگین می شود و احساس عذاب وجدان می کند.
ویژگی دوره های جبرانی و تصفیه
- فرد در طول هفته 2 الی 12 بار کارهای جبرانی می کند.
- فرد مرتباً خود را به استفراغ می اندازد یا ممکن است از ملین یا مسهل یا داروهای ادرارآور و یا روده شورها استفاده کند تا مواد چاق کننده را از بدنش خارج کند.
- گاهی هم فعالیت های جبرانی فرد به صورت ورزش بسیار زیاد یا روزه گرفتن مفرط (مثلاً خوردن یک سیب در کل روز)
- گاهی این مواد جبرانی می تواند؛ خوردن داروهای گیاهی یا چای باشد (بشوره، ببره).
- آدامس جویدن باشد و یا حتی گاهی از سیگار هم برای رفتارهای جبرانی استفاده می شود.
نکته: افراد معمولاً مشکل زا بودن این عادات را انکار می کنند و اتفاقاً این روش های تصفیه را روش خوبی برای کنترل وزن عنوان می کنند.
برای پیشگیری چه کارهایی باید کرد؟
اگرچه می دانیم با توجه به پیشرفتهای تخصصی علمی، راه قطعی و مشخصی برای پیشگیری از اختلال بولیمیا وجود ندارد، اما نباید نگران بود. بلکه می توان قبل از اینکه شرایط فرد بدتر از زمان حال شود، فرد مبتلا را به راه درست و صحیح هدایت کرد.
اقداماتی مانند:
به فرزندان و افرادی که با آنها در ارتباط هستیم، کمک کنیم تا جدای از اندام، ظاهر و وزنی که دارند، تصویرسازی ذهنی خوبی از خود داشته باشند. به آنان اطمینان خاطر دهیم که اعتماد به نفس و شخصیت هر فرد، ارتباطی به اندام و وزن او ندارد. در واقع بیشتر از ظاهر می توان بر فضائل اخلاقی افراد تاکید داشت تا تمرکز ذهنی آنان از روی بدن خود خارج شود.
زمان بندی های وعده های غذایی سالم و متناسب با علایق اعضاء خانواده را به گونه ای برنامه ریزی کنیم که حداقل یک وعده را بصورت خانوادگی و دسته جمعی میل بفرمائیم. این قانون را در خانه اجرایی کنیم که کسی حق ندارد درباره وزن یا اندام خود صحبت کند. به جای تمرکز بر اندام، فکر و ذهن مان را متمرکز بر سبک زندگی سالم بگذاریم. از همین امروز که برای مقابله با بولیمیا برنامه ریزی کردیم، رژیم های سخت غذایی، مکمل های آسیب زننده به بدن، ورزشهای سخت و بدون اصول را در خانواده ممنوع کنیم.
چه درمانهایی برای بولیمیا وجود دارد؟
بر اساس تجارب بالینی متخصصین درمانی، معمولا افراد مبتلا به بولیمیا لازم است چند درمان را تجربه کنند. یعنی نمی توان گفت که فقط با یک روش می توان درمان را انجام داد. درمان های ترکیبی شامل روان درمانی توسط روانشناس بالینی و استفاده از دارو با تجویز متخصص اعصاب و روان.
از نظرگاه تحلیلی؛ گذشته از مشکلات فعلی خبر می دهد، هنگامی که این دلایل اساسی تشخیص و پردازش شوند، تغییرات به صورت دائمی حاصل می شوند. در درمان با همراهی خود فرد و سفر به گذشته های فرد، ریشه پرخوری ها پیدا و به مرور زمان این رمز و راز، رمزگشایی می شود و یک الگوی جدید زیستن در فرد شکل می گیرد، فرد یاد می گیرد خود را تسکین دهد، خود را ابراز کند و آسیب های گذشته را پردازش کند و دیگر نیازی به اختلالات خوردن برای مقابله، بیان یا دور کردن ندارد.
روان درمانی بولیمیا
روان درمانی که با رویکرد رفتار درمانی شناختی صورت می گیرد، به فرد مبتلا کمک می کند الگوی تغذیه خود را بصورت سالم و صحیح تغییر دهد. همچنین روان درمانی شناختی، عادت ها و باورهای نابهنجار فرد را شناسایی کرده و درصدد تغییرات آن با کمک خود فرد برخواهد آمد.
خانواده درمانی در بولیمیا
همانطور که گفتیم درمان بولیمیا درمانی ترکیبی است. خانواده درمانی نیز شاخه ای از روان درمانی می باشد که در این درمان ها به سرپرستان فرد مبتلا کمک می شود تا عادت های نابهنجار تغذیه ای فرد مبتلا را مدیریت کنند و میزان غذا خوردن او را کنترل کنند.
روان درمانی میان فردی و شخصی
این روش به فردی که به بولیمیا مبتلا است، کمک می کند تا مشکلاتی که در روابطش با دیگران بوجود آمده را خود حل کند. حل مسئله را می آموزد و برای مقابله با آنها به تنهایی از توانمندی های لازم بهره مند خواهد شد.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست آنلاین اعتماد به نفس
نکاتی برای مقابله با بولیمیا
به صورت دائمی یادآوری کنیم که چه میزان از وزن مان، متناسب با بدن ما است. انتظار معقولی از خود داشته باشیم. در مقابل وسوسه و لغزشهای احتمالی در زمان رژیم گرفتن، آگاهانه مقاومت کنیم. زیرا با این کار، توانایی کنترل بر میزان غذا خوردن خود را پیدا خواهیم کرد و کمتر کنترل خود را در غذا خوردن از دست می دهیم؛ پس صبور و ثابت قدم باشیم.
شرایط و موقعیتهای تنش زایی را که می دانیم موجب بروز یا تشدید علائم بولیمیا در ما می شود را شناسایی کرده و برای کمتر شدن این موقعیتها با کمک متخصص و اطرافیان تلاش کنیم. نکات منفی ای که در خود داریم را به فراموشی بسپاریم. برای بهبودی از بولیمیا فقط می بایست تمرکز بر روی نقاط مثبتی که داریم، داشته باشیم. این عمل، میزان اعتمادبه نفس را افزایش خواهد داد.
