به تعبیر ساده و روان باید گفت که واژه استعدادیابی و سنجش توانایی هاس فردی در فرهنگ لغتهای معتبر به معنای «توانایی خاص و ذاتی در فرد» و «توانایی رسیدن به پیروزی و موفق بودن» بیان شده است. با توجه به اهمیت موضوع در شناسایی افراد در سنین پایین، استعدادیابی و شناخت توانایی های افراد اهمیت بسیار بالایی پیدا کرده است.
این واژه یعنی افرادی که در انجام کارهایی که توانایی خاصی دارند، شناسایی کرده و بیشتر از قبل بر روی آنها تمرکز کنیم. در همین راستا باید اشاره کرد که پروفسور رینگر محقق در زمینه هوش و استعدادیابی می گوید: «استعدادیابی یعنی اینکه عملکرد فرد در آینده را توسط سنجیدن توانایی های اجتماعی و گروهی، توانایی های روانشناختی، توانایی های جسمانی و … فرد در زمان حال، پیش بینی کنیم».
توانایی و میزان استعداد هر کودکی با کودک دیگر متفاوت بوده و نمی توان با مقایسه کردن توانایی های مختلف در کودکان به این نتیجه رسید که آیا فردی بر فرد دیگر برتری دارد یا خیر؟ بلکه مهم این است که در سنین پایین تر این استعدادها کشف شده و برای بهتر شدن و رشد کردن آن اقدامات لازم به عمل آید.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست سنجش هوش کودک
سنجش توانایی های کودک
راهنمایی و استعدادیابی صحیح کودکان، طبق ابراز علاقه و ذوق و استعداد توانایی های خود و نه بصورت اجبار و زور، بسیار مهم و باارزش است. کودکان بسیاری بوده اند که با نشان دادن میل و علاقه، استعدادها و توانایی هایشان در زمینه هایی حتی خارق العاده و بسیار عجیب، دوران مهمی از تاریخ را بوجود آورده اند و متاسفانه چه بسیار کودکانی که این میل و اشتیاق و ذوق و استعدادشان به تلخی رفته و کسی به آنها بهای چندانی نداده است. چه برگرفته از شرایط محیطی و چه برگرفته از توجه نکردن صحیح خانواده. والدین بسیاری بوده اند که با نادیده گرفتن استعدادهای فرزندانشان آینده آنها را به تباهی برده اند.
- آیا استعداد و توانایی فرزندتان در زمان حال و آینده مهم است؟
- آیا طرح و برنامه ای برای کشف استعدادهای فرزندتان دارید؟
- آیا برنامه و شناخت کافی از اصول و شرایط استعدادیابی کودکان دارید؟
مشاوران و متخصصین روان شناسی و مشاوره با ایجاد بستری برای شناسایی این استعدادها با به کارگیری تکنیکهای تخصصی و ابزارهای روانشناختی می تواننده شما را یاری دهند.
استعدادیابی توسط تست هوش
تستهای هوش در روانشناسی می توانند در استعدادیابی کودکان تاثیرگذار باشد. به این صورت که با تعیین ضریب هوشی کودک، می تواند به والدین نشان دهد که با این میزان ضریب هوشی و استعداد، فرزندشان در چه زمینه هایی توانایی لازم را دارد. مثلا استعداد ریاضی، اقتصادی، اجتماعی و … در فرد اگر بالا باشد، لازم است تمرکز والدین بر روی این موضوعها بیشتر باشد تا کمک بیشتری به فرزندشان در آینده داشته باشند. از جمله تستهای سنجش میزان هوش و استعداد در افراد میتوان از تست هوش وکسلر و تست هوش ریون که دسته بندی کودکان و بزرگسالان دارند، نام برد.
استعدادیابی توسط تستهای شخصیت
تستهای شخصیتی با توجه به اینکه ویژگی ها و رگه های شخصیتی افراد را به والدین نشان می دهند، می تواند نشان دهنده خصوصیات فردی کودک باشد. مثلا استعدادیابی توسط تست شخصیت به پدر و مادرها می گوید فرزندشان که درون گرا و منزوی است. نتیجه تست می گوید میل به گوشه گیری در کودک بسیار دیده می شود که همین نشانه های گرایش به افسردگی دوران کودکی می باشد.
یا به طور مثال کودکی که به فعالیتهای خشن و بی پروا علاقه مند است، در صورتی که این هیجانات توسط متخصصین و والدین مدیریت نشود احتمال اختلال شخصیت مرزی را در فرد بسیار بالا خواهد برد. با توجه به این تفاسیر و بررسی ها لازم است مشاغل و فعالیتهایی که متناسب با روحیات فرد می باشد، انتخاب شوند.
زیرا اگر شغلی متناسب با روحیه و خلقیات فرد نباشد می تواند فرسودگی و دلزدگی از شغل را بوجود بیاورد. مثل یک فرد برونگرای افراطی که بنا بر انتخابی اشتباه نامتناسب با ویژگی های خود می بایست در بخش بایگانی شرکت که قسمتی کم رفت و آمد و بی هیجان در ادارات می باشد، بگذراند. حال تصور کنید که این فرد اگر پیش از انتخاب شغل خود با مشورت متخصصین دست به انتخاب شغل خود می زد، به نظرتان مشکلات اکنون خود در زندگی را مشاهده می کرد؟
استعدادیابی توسط تستها و ارزیابی های ژنتیک و توارث
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که شنیده باشید که فرزندم بصورت ارثی مستعد و باهوش است یا اصطلاحا می گویند حلالزاده به داییش می رود و چون دایی باهوشی دارد او نیز باهوش خواهد شد. باید گفت که بله درست است، استعداد و زمینه های هوشی به میزان قابل توجهی به ارث و ژنتیک مرتبط است.
لازم به ذکر است که برای اطمینان از ارثی بودن استعدادهای ذاتی فرزندتان نیز می توان از تستها و ارزیابی های علمی بهره مند شوید تا میزان اطمینان خود به داشتن استعداد فرزندتان ثابت شود. حال فرض می کنیم که فرزندتان استعداد ارثی و پیشرفت را دارد ولی والدین از دوران کودکی به دنبال کشف آنها نبوده اند و این خصوصیات در کودک نهفته مانده است، همین امر میزان اهمیت و ضرورت انجام تستها و غربالگری های هوش و استعداد را در جامعه دو چندان خواهد کرد تا خانواده ها با آگاهی به دنبال کشف استعدادهای فرزندان خود هر چه سریعتر باشند تا برای رشد و گسترش آن در آینده برنامه ریزی کنند.
جمع بندی و نتیجه گیری
یکی از مهمترین روشهای استعدادیابی، سنجش هوش توسط تست و ابزارهای سنجشی می باشد. با انجام تستهای هوش، شخصیت و … ویژگی های شخصیتی و خصوصیات خلق و خویی در فرزندان نمایان می گردد که مثلا با انجام این دسته از تست ها می توان پیش بینی کرد که میزان استعداد تحصیلی کودک در آینده به چه شکلی خواهد بود.
یا مثلا با انجام تستهای شخصیتی می توان پیش بینی کرد که آیا این فرد در بزرگسالی به چه دسته از مشاغل گرایش بیشتری دارد یا این فرد در بزرگسالی احتمالا مستعد کدامیک از اختلالات روانی خواهد بود. هدف این تست و ارزیابی ها، پیش بینی کردن میزان استعداد تحصیلی، شغلی، رفتارهای اجتماعی و … در افراد است که بهتر است در دوران کودکی صورت بگیرد.
