ممکن است برای بسیاری از افراد عنوان بیماری مهرطلبی واژه ای غریب و ناآشنا تداعی شده یا حتی به گوش آنها نرسیده باشد. در این مقاله از زوایای مختلف بیماری ای به اسم مهرطلبی را مورد بررسی قرار می دهیم. معمولا افرادی که برای مشاوره روانشناسی به مراکز مشاوره مراجعه می کنند، از برخی مشکلات روانی خود آگاهی ندارند. چرا که معمولا در جلسات مشاوره روانشناسی دیده می شود که فرد در برخی از رفتارهای خود به صورت افراطی عمل می کند.
در واقع رفتارهایی که به لحاظ روانشناسی در حالت معمول یک نیاز هستند، به صورت افراطی بروز می کنند و بایستی چنین رفتارهایی درمان شوند. مهرطلبی، نیاز به مهر و محبت کردن و طلب نمودن آن از اطرافیان یکی از نعماتی که خداوند در انسان به ودیعه گذاشته و بایستی تأمین شود. اما در میان مراجعه کنندگان به مرکز مشاوره روانشناسی بسیارند افرادی که به خاطر افراط در برآوردن یک نیاز، به بیماری دچار می شوند.
به طور کلی، افرادی هستند که از یک سو برای جلب محبت و توجه دیگران و از سوی دیگر به منظور به دست آوردن تایید دیگران، از هیچگونه تلاش و کوششی دریغ نمی کنند. این دسته از افراد همواره در نهان خود در جنگ و ستیز بوده و فشار مضاعفی را بر شانه های خود احساس می کنند. از ویژگی بارز بیماری مهرطلبی، خود آزاری و در تنگنا قرار دادن دیگران محسوب می شود.
غالباً شخصیت های مهرطلب به منظور جبران نقایص و کمبودهای خود، درصدد جلب توجه و محبت دیگران، آن هم به صورت اجبار بر می آیند. افراد دارای این خصوصیت، در ابتدای امر در قامت یک فرد سازگار، از خود گذشته، بسیار دوست داشتی و حتی مهربان جلوه می نمایند. بر این اساس، هر شخصی به ارتباط و تعامل با چنین فردی تمایل نشان می دهد. غافل از اینکه افراد دارای بیماری مهرطلبی، به علت از خود گذشتگی و فداکاری کردن، توقعات غیر معقول و غیر واقع بینانه را از طرف مقابل انتظار دارند.
خصوصیات و نشانه های مهم بیماری مهرطلبی
شایان ذکر است که نشانه های بیماری مهرطلبی در بسیاری مواقع با علائم اختلال شخصیت تشابه و همخوانی دارد. اگرچه شدت و حدت علائم آن به حدی نیست که عنوان اختلالات شخصیت بر این بیماری اطلاق گردد. اصولاً شخصیت مهرطلب دچار نوعی اعتیاد، به منظور جلب توجه و راضی کردن دیگران شده است. این دسته افراد همواره سعی دارند در کانون نگاه دیگران تصویری خوشایند و مطلوب از خود برجای گذارند.
بر همین اساس، شخصیت های مهرطلب همواره با نظرات دیگران موافقت نموده و از اظهار نظر راحت اجتناب می ورزند. چراکه از تایید نشدن و از دست دادن چتر حمایتی دیگران ترس و واهمه دارند. افراد مبتلا به بیماری مهرطلبی، غالباً با تردید، شک و ابهام، به صحبت کردن اقدام نموده و چنانچه مورد عدم پذیرش دیگران واقع شوند، در کثری از ثانیه عقیده و نظر خود را تغییر می دهند. وابسته بودن و عدم استقلال فکری، از دیگر ویژگی های بارز شخصیت های مهرطلب تلقی می شود. داشتن افکار منفی بسیار زیاد در ذهن، پر توقع و ناامید بودن، غمگین و ناراضی و ناتوان بودن در دفاع از حق خود، از ویژگی های برجسته بیماری مهرطلبی قلمداد می گردد.
علل و عوامل بیماری مهرطلبی
به طور کلی، در بسیاری مواقع ریشه و علل بروز بیماری مهرطلبی، به دوران و سنین کودکی فرد مبتلا بر می گردد. پرورش باورهای ناآگاهانه و غیر عمدی به وسیله والدین، در ایجاد بیماری ای به اسم مهرطلبی نیز بسیار مؤثر و تاثیرگذار می باشد. بر این اساس، تربیت نادرست پدر و مادر، یکی از علل اصلی شکل گیری شخصیت مهرطلب به شمار می رود. هنگامی که والدین رفتارهای مطلوب و خوشایند فرزند خود را نادیده گرفته و با هر عملی، کودک را مورد مؤاخذه و توبیخ قرار می دهند، زمینه سوق پیدا کردن کودک به سمت مهرطلب شدن فراهم می آید.
در این شرایط، به علت برآورده نشدن نیازهای عاطفی کودک به وسیله والدین، سرخوردگی و مهرطلبی در وجود کودک پرورش پیدا می کند. برخوردهای اجتماعی، از دیگر علل تاثیر گذار در بروز مهرطلبی قلمداد می گردد. بر این اساس، نوع و نحوه تعامل و رفتار اجتماعی با کودکان، می تواند در توسعه و گسترش شخصیت مهرطلب تاثیرگذار باشد. دوست نداشتن خود، ترس و واهمه از درگیری و بحث، احساس ترس از تنها ماندن، ترس از دست دادن، برخورداری از شخصیت وابسته، احساس گناه داشتن و کمبود عزت نفس، از دیگر عامل های مهم در بروز بیماری مهرطلبی محسوب می شود.
تبعات ناخوشایند مهرطلبی
بیماری مهرطلبی همانند سایر اختلالات و مشکلات، با تبعات و پیامدهای منفی و نامطلوبی همراه می باشد. بر این اساس، پرخاشگری، یکی از نخستین و اولین تبعات نامطلوب مهرطلبی تلقی می شود. لازم به ذکر است که در صورت درمان نشدن شخصیت مهرطلب، خشم و احساسات منفی در وجود فرد به غلیان درآمده و به شکل پرخاشگری نمود پیدا می کند.
از دیگر پیامدهای مهرطلبی می توان به اضطراب، اشاره نمود. چراکه این دسته از افراد به منظور حفظ رابطه، از بعد روانی فشار مضاعفی را تحمل نموده که زمینه بروز اضطراب را در وجود آنها میسر می سازد. ناگفته نماند که افسردگی نیز در زمره دیگر تبعات و پیامدهای بیماری مهرطلبی قرار داشته که ماحصل احساس گناه، عصبانیت و سرزنش فرد می باشد.
در یک جلسه مشاوره روانشناسی چه موقع مهرطلبی بیمار را تشخیص می دهند؟
مشاوران روانشناس معتقدند افراد کمال پرست، دچار مهرطلبی هستند. افراد مبتلا به مهرطلبی به دنبال آن هستند که مورد لطف و دوست داشتن همه قرار بگیرند. خانمها نسبت به آقایان افراد مهرطلب تری هستند. زیرا به این شکل بزرگ شده اند که دیگران را خشنود سازند. اما متاسفانه راضی و خشنود نگه داشتن همه مستلزم صرف وقت و انرژی بسیاری است. و می تواند منجر به اضطراب و افسردگی شود.
تجربه ی مشاوران روانشناس نشان می دهد، اغلب این رفتارهای مهرطلبانه سرانجام به شکست می رسد. زیرا خوشحال و راضی نگه داشتن همه غیرممکن است. تلاش سرسختانه برای خشنود ساختن همه و میل به پذیرفته شدن و دوست داشته شدن توسط همه رفتار سالمی نیست. و نشان از یک رفتار افراطی و بیمارگونه دارد. لذا افرادی که چنین رفتارهایی دارند، باید خودشان را تغییر داده و اصلاح کنند. اکثر چنین افرادی وقتی درجلسات مشاوره روانشناسی شرکت می کنند، تصور نادرستی از خودشان دارند. این افراد تصور می کنند که مشکل از سایر افراد است.
افراد مهرطلب فکر می کنند مورد کم مهری اطرافیان قرار گرفته اند و دیگران آنگونه که باید به آنها مهر و محبت نشان نمی دهند.
این افراد باید بدانند که به لحاظ روانشناسی با مشکل مواجه خواهند شد و برای درمان خود باید خود را تغییر دهند.
راهکارهایی برای درمان مهرطلبی
از آنجایی که بیماری مهرطلبی در ردیف اختلالات نوروتیک به حساب می آید، درمان آن از درجه اهمیت بالایی برخوردار می باشد. چراکه این بیماری آسیب ها و صدمات عاطفی و روانی زیادی را برای فرد به وجود می آورد. بر همین اساس، فرد دارای شخصیت مهر طلب، می تواند از مجرای تصمیم گیری درست و برقراری ارتباط و تعامل سالم، برای تغییر وضعیت خود اقدام نماید. کمک گرفتن از مشاور و متخصصان حوزه روانشناسی به منظور استفاده از روان درمانی، در این زمینه کمک شایانی می نماید. روبرو شدن با ترس ها، افزایش اعتماد به نفس، خود مراقبتی و به چالش کشیدن باورهای غلط و افکار منفی، از راهکارهای مؤثر برای درمان بیماری مهرطلبی به شمار می رود.
با مشخص شدن مشکل روانشناختی افراد مهرطلب، حال این سوال مطرح می شود که افراد بسیار مهر طلب چگونه می توانند روش خود را تغییر دهند؟
افزایش آگاهی
تجربه مشاوران روانشناسی در جلسات مشاوره نشان می دهد که افزایش دانش و آگاهی درباره مهرطلبی بهترین نقطه شروع تغییر است. به همین دلیل پیشنهاد می کنیم که ابتدا عادتهای مهرطلبی خود رابشناسید. و آنها را در جایی یادداشت کنید. در مرحله ی بعد گزینه های نوشته شده را بررسی نمایید. و به چگونه تغییر داذن آنها فکر کنید.
توانایی نه گفتن
اگر انسان مهرطلبی هستید، در گام دوم باید نه گفتن را بیاموزید. شما باید بتوانید ابراز احساسات کنید (برای آشنایی بیشتر با عوارض جلوگیری از ابراز احساسات پیشنهاد می کنیم مقاله عوارض منفی جلوگیری از ابراز احساسات و درمان آن را مطالعه کنید). نباید همه ی احساساتتان را سرکوب کرده یا فروخورید. گاهی نیازهای خود را در اولویت قرار دهید. در آغاز کار ممکن است از این تغییرات راحت نباشید. اما در ادامه معذب بودن شما فروکش خواهد کرد. و به تدریج شاهد اصلاح خود خواهید بود.
