قبل از محافظت کودک از آزار جنسی باید آگاهی‌هایی که باید درباره مسائل جنسی به کودک داده شود که مستلزم یکسری زیرساخت‌های اولیه در سنین سه تا شش سالگی است.
اصولاً صحبت‌کردن درباره آزار جنسی برای اکثر والدین سخت است آنها همیشه این نگرانی را در خود احساس می‌کنند.
آموزش محافظت کودک از آزار جنسی
حریم‌هایی برای کودکان
اساساً در فرهنگ ما ایرانی ها اینگونه است که وقتی یک کودک بانمک را در خیابان، اتوبوس و… در سنین پایین می‌بینیم، لپش را می‌کشیم و به خودمان اجازه می‌دهیم که به بدن بچه‌ها دست بزنیم.
بنابراین از همین‌جا بچه‌ها این موضوع را درونی می‌کنند که هر کسی می‌تواند به بدن من دست بزند.
این درحالیست که اگر در سنین سه تا شش سالگی هم در مهدکودک‌ها و هم در خانواده‌ها به کودکان یاد داده شود که کسی حق ندارد به زور یا بدون اجازه تو را ببوسد یا تو را بغل کند یا به تو دست بزند یا حتی به تو خوراکی دهد، او متوجه می‌شود که باید برای خودش حریم قائل شود.
کودکان در سن سه تا شش سالگی به لبخند حساس اند و فکر می‌کنند که هر کس به آنها لبخند می‌زند، دوست، عمو، خاله و دایی است.
بنابراین لبخند می‌تواند کودک را گول بزند. زیرا این لبخند برایش جذاب است و از این طریق می‌توانند ارتباط برقرار کنند و به همین دلیل هم آسیب‌پذیر می‌شوند.
درحالیکه اگر به کودکان آموزش داده شود که لزوماً هر کسی که به تو لبخند می‌زند، دوست تو نیست و لبخندش دلیلی نمی‌شود که آسیبی به دنبال نداشته باشد، کودک در برابر آسیب‌ها ایمن می‌شود.
باید توجه کرد که لازم است محافظت کودک از آزار جنسی در کودکی به او آموزش داده شود.
البته آموزش‌های جنسی که گاهی مطرح می‌شود یا آنچه در سند ۲۰۳۰ آمده است، به هیچ عنوان مورد تایید روانشناسان نیست. زیرا در این آموزش‌ها اندام جنسی را آموزش می‌دهند، نه مراقبت از بدن کودک را و این یک اشکال بزرگ است.
پیشنهاد می کنیم بخوانید: دانستنی هایی درمورد تربیت كودکان زیر ۷ سال
راه دیگر محافظت کودک از آزار جنسی آموزش «نه گفتن» است
مهارت نه گفتن چیزی است که در خانواده‌های ما کمتر به کودکان آموزش داده می‌شود.
ما معمولاً بچه‌ها را به این سمت می‌بریم که نباید به بزرگتر نه بگویند و به آنها نمی‌گوییم که خودش، وقتش، وسیله‌اش و… ارزش دارد و سعی می‌کنیم همه چیزهایی که کودک دارد با دیگران تقسیم کنیم.
البته آموزش مهارت نه گفتن به این معنی نیست که همدلی را به کودک‌مان یاد ندهیم، بلکه ابتدا باید تعلق خاطر را به کودکان آموزش داد تا بدانند که ارزش این را دارند که مراقب بدن‌شان باشند و بعد همدلی را به آنها بیاموزیم و به آنها بگوییم همدلی در مواردی باید اتفاق بیفتد که برای خودشان آسیبی به دنبال ندارد.
این درحالیست که زمینه‌های «خود دوست‌داری» باید در دبستان به کودکان انتقال یابد، اما آنقدر در این دوران به کودکان تکالیف مختلف می‌دهیم و آنقدر آنها را در موضع رقابت و مقایسه قرار می‌دهیم که کودک می‌خواهد هر کاری که دوستانش انجام می‌دهند، انجام دهد و نتیجه این می‌شود که در سن کودکی همواره مقایسه و تحقیر شده و ارزش‌شان مشروط به گرفتن نمره و موفقیت‌های تحصیلی شده است، نه به خودشان.
راهکار دیگر محافظت کودک از آزار جنسی این است که روانشناسان مدارس به‌روز شوند
متاسفانه مشاورین و روانشناسان مدارس در اکثر موارد فقط آموزش‌های تئوری دیده‌اند و دوره‌های عملی و حرفه‌ای را برای تربیت کودک و فرزندپروری و بویژه ارتباط با جوانان طی نکرده‌اند.
حتی می‌بینیم که برخی مشاوران با ۱۵ تا ۲۰ سال سابقه هیچ مطالعه‌ای در این حوزه نداشته‌اند. این درحالیست که مشاور و روانشناس مدرسه باید اطلاعاتش را در این مسائل به‌روز کند.
این ها، اعضای خصوصیِ بدن تو است
برای کودک، واضح و ساده و حتی به کمکِ نقاشی یا در حمام و استخر، توضیح بدهید هر عضوی از بدن که با لباس زیر (زیرپوش، شورت) پوشانده شود، عضو خصوصی است.
هیچ کس جز والدین و پزشک حق ندارد به آن ها دست بزند، هیچ کس حق ندارد بخواهد آن ها را ببیند، هیچ کس حق ندارد درباره آن ها با تو حرف بزند و در مواجهه با چنین موقعیتی باید «نه» بگویی.
پیشنهاد می کنیم بخوانید: مشاوره جنسی
بدن تو، فقط متعلق به خودت است
به کودک توضیح دهید بدنش فقط متعلق به خودش و اختیار بدنش فقط دست خودش است.
به کودک یاد بدهید موقع حمام، پدر و مادر و موقع درمان، پزشک یا پرستار اجازه دارند به بدن او دست بزنند به شرط این که قبلا حتما از کودک اجازه بگیرند.
در غیر این صورت هیچ کس به چنین کاری مجاز نیست و کودک باید به هر کسی در این باره نه بگوید و به فرد مورد اعتمادش این موضوع را اطلاع دهد.
نه گفتن، حقِ تو است
نه گفتن را به کودک یاد بدهید.
کودک حق نه گفتن دارد و باید به او یاد داد که این حق اوست و نباید از نه گفتن احساس خجالت یا ناراحتی کند.
بعد از یاد دادنِ نه گفتن به کودک، به عنوان پدر و مادر ممکن است گاهی مجبور به پذیرفتن نظر منفی بچه شوید اما ارزشش را دارد، چرا که اگر کودک بتواند به اعضای خانواده نه بگوید، یاد می گیرد که به دیگران هم نه بگوید.
به کودک آموزش دهید به هر کس بخواهد با بدن او کاری کند، نه بگوید و اصرار یا تطمیع یا هر روش دیگری، نباید پاسخ او را عوض کند.
رازهای بد، نباید راز بمانند
کودک باید یاد بگیرد درباره رازهایی که او را ناراحت می کند، حرف بزند.
به کودک باید یاد داد که بین «راز خوب» و «راز بد»، تفاوت وجود دارد. رازهای خوب (مثلا خرید پنهانی هدیه) را می توان مخفی نگه داشت اما رازهای بد را باید به فرد مورد اعتماد گفت.
برای این که کودک بتواند به این قانون عمل کند، باید به شما اعتماد داشته باشد و از شما نترسد.
بزرگ ترین ابزار کودک آزار «مخفی کاری» است:«این رازی بین من و تو است» یا «اگر رازمان را به کسی بگویی، دعوایت می کنند» و… اما کودک باید بداند هر رازی که ناراحتش می کند یا بر خلاف میلش است، نباید راز باقی بماند.
کمک بخواه؛ همیشه کسی هست که کمک کند
قدم آخر در محافظت کودک از آزار جنسی اطمینان خاطر بدهید اگر احساس غم، نگرانی یا ترس می کند می تواند با بزرگسالی که به او اعتماد دارد، آن را در میان بگذارد.
خیال کودک را راحت کنید که احساسات منفی تقصیر او نیست و بیان آن ها، برایش دردسرساز نخواهد بود.
تاکید کنید مطرح کردن این ترس ها و نگرانی ها الزاما نباید فقط با پدر و مادر باشد، ممکن است این موضوعات با خواهر و برادر، دوست خانوادگی، معلم یا پزشک و روان شناس مطرح شوند.
