آموزش برقراری روابط اجتماعی به کودک و حضور در فعالیت‌های جمعی شاید مشخص‌ترین موضوع برای تشخیص میزان اجتماعی بودن هر کودکی باشد.
در همه فرهنگ‌ها خانواده، عامل اصلی اجتماعی شدن فرزندان در دوران طفولیت است البته در مراحل بعدی زندگی فرد عوامل دیگری مانند مدرسه، رسانه‌ها و گروه همسالان در این امر دخیل هستند.
کودک ما مانند همه افراد دوست دارد در خانه و محيط‌های ديگر، خود را عضوی فعال و موثر احساس کند. اینکه همه کارها را مادر و پدر انجام دهند به تدریج این حس را به او القا می‌کند که سربار است و باید گوشه‌ای بنشیند.
گام هایی برای آموزش برقراری روابط اجتماعی به کودک
گام اول
- باید از شرکت دادن کودک در فعالیت‌های خانوادگی آغاز کنیم.
- مسئولیتی به او بدهیم تا از اين طريق احساس شخصيت کند.
- برای حاضر شدن در گروه‌ها نیز آماده شود، علاوه بر این، این کار وی را مسئولیت‌پذیر بار خواهد آورد.
- اگر می‌خواهید به آموزش برقراری روابط اجتماعی به کودک بپردازید، باید عادت‌های اجتماعی فرزندتان را تقویت کنید.
- پس از شرکت دادن کودک در فعالیت‌های خانوادگی در محیط خانه نوبت به گام بعدی می باشد.
گام دوم
- باید به سراغ اجتماعات کوچک بروید.
- برای شروع، معرفی یک دوست جدید هم سن و سال به عنوان همبازی به فرزندتان کافی است.
- می‌توانید این دوست را به خانه دعوت کنید.
- این کار دو حسن دارد؛ اینکه بر نحوه مراودات آنها نظارت کامل داريد و تعداد موضوعاتی جدیدی که فرزندتان با آن روبه‌رو می‌شود، کم است و به عبارتی شما قدم به قدم پیش رفته اید.
پیشنهاد می کنیم بخوانید: چگونه می توان عدالت میان فرزندان برقرار کرد ؟
گام سوم
- دایره مراودات او را وسیع‌تر کنید.
- این بار فرزندتان را به خانه دوستش بفرستید.
- با توجه به اینکه شما شناخت کاملی از دوست او و خانواده اش دارید این کار مشکلی را ایجاد نخواهد کرد.
- پس با خیال راحت کودک را به سمت اجتماع هدایت کنید.
گام چهارم
- باید برای ورود به اجتماعات بزرگتر او را آماده کنید، برای این کار عضو جدیدی را وارد گروه دونفره دوستی‌اش کنید.
- توجه داشته باشید به این ترتیب دایره دوستان فرزندتان وسعت می‌گیرد و گروه دوستی او بزرگتر می‌شود
- در این مرحله نوبت به حاضر شدن فرزندتان در جمع‌های بزرگتر مي‌رسد.
- براي این کار فعالیتی را انتخاب کنید که او به آن علاقه‌مند باشد.
- کوکان نیز مانند بزرگترها احتیاج دارند که با آن ها مشورت کنید و نظر آن ها را بپرسید.
- این کار باعث بالا رفتن اعتماد به نفس کودک شما خواهد شد که
- این موضوع مهمترین اصل در حضور او در جامعه و داشتن ارتباط موفق و اصولی با سایر افراد است.
- اگر نظر فرزندتان درست و منطقی بود، از او تشکر کنید و بگویید «چقدر خوب گفتی، آفرین» با این کار او مهارت ابراز نظر در جمع را پیدا می‌کند.
- اگر هم گفته وی قابل قبول نبود، با ملاطفت و به آرامی او را متقاعد کنید و دلایل خود را برای او توضیح دهید.
پیشنهاد می کنیم بخوانید: چگونه می توان مهارت های کودکان را تقویت کرد ؟
تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد:
مادر بیشترین تاثیر را در اجتماعی کردن کودک دارد تا به آنجا که میتوان گفت نقش وی در این زمینه 90درصد است در حالی که تاثیرگذاری پدر بسیار کمتر است. شاید دلیل آن حضور بیشتر مادر در کنار کودک و احساس وابستگی باشد که افراد در این گروه سنی خود به مادرانشان دارند.
در واقع پدران و مادران نخستین مدل رفتاری برای کودکان خود هستند. نا‌توانی آنها در برقراری مراودات اجتماعی می‌تواند نتیجه نا‌مطلوبی در آموزش برقراری روابط اجتماعی به کودک داشته باشد.
فراموش نکنید، این روزها مشغله زیاد بزرگسالان خانواده بیشترین آسیب را بر روند صحیح آموزش برقراری روابط اجتماعی به کودک دارد. این امر که خود معلول تغییر در نوع نیازهای افراد به تبع صنعتی شدن جوامع است منجر به بروز مشکلات و معضل‌هایی چون فرار از خانه، اعتیاد به مواد مخدر و افزایش میزان جرم شده است.
پس در میان همه مشغله‌های خود زمانی را به فرزند یا فرزندان‌تان اختصاص دهید. با او صحبت کنید و به اتفاق هم برای تفریح به خارج از خانه بروید.
توجه داشته باشید که اگر چه افراد و نهادهايي مانند والدين، خواهر و برادران، دوستان، مدرسه، رسانه‌های جمعی و به ویژه تلويزيون و امروزه کانال‌های ماهواره‌ای، سی‌دی‌های فیلم و بازی نقش موثری در فرآيند اجتماعی شدن فرد دارند و از طرق مختلف در كودك تاثير مي‌گذارد اما با توجه به اینکه خانواده، مهمترين بخش از محيط كودك است قوي‌ترين عامل اجتماعي كردن كودكان تلقي مي‌شود و نقش کلیدی در شكل دادن به شخصيت، خصوصيات و انگيزه‌های افراد دارد، پس اگر قدم نخست را در خانه به درستی بردارید، نگرانی‌هایتان در این زمینه کم و کمتر خواهد شد.
برای برقراری ارتباط لازم است قدرت مکالمه ی بالایی داشته باشیم که اینکار قوانینی دارد. پس یکی از موضوعاتی که برای آموزش برقراری روابط اجتماعی به کودک لازم است، مطالعه ی قوانین مکالمه می باشد.
قوانین مکالمه
مانند بازی، مکالمه نیز قوانینی دارد و مانند بازی، اگر کودکان قوانین را بلد نباشند، یا آنها را اعمال نکنند، هیچ کودکی با آنها صمیمی نخواهد شد و یا با آنها مصاحبت نخواهد کرد. برخی از قوانین مکالمه در زیر آمده است:
بایدها در مورد قوانین مکالمه
- علاقه‌ی خود را به فرد نشان دهید، آماده باشید تا سؤال بپرسید.
- از شوخی مناسبی استفاده کنید.
- هر از گاهی مکث کنید و اجازه دهید تا فرد دیگر به گفت‌وگو ادامه دهد.
- در مورد احساسات خودتان صحبت کنید، هم شما و هم آن فرد.
- فقط درباره‌ی موضوع‌های مورد علاقه‌ی خود صحبت نکنید.
نباید ها در مورد قوانین مکالمه
- قطع کردن صحبت فردی که در حال گفت‌وگوست، مگر آنکه موردی اضطراری وجود داشته باشد.
- باید بین دو نفر در مکالمه تعادل وجود داشته باشد.
- نگاه کردن به جایی دیگر و گفتن این جمله که قبلاً همه‌ی آن مطالب را شنیده بودید.
- ارائه‌ی اطلاعات زیاد در مورد خود، قبل از اعتماد به دیگران.
توضیح دادن درباره خود
زمانی که کودکان خودافشایی می‌کنند، نکته‌هایی از افکار، عقاید، احساسات و تجربیات خود را آشکار می‌سازند. اگر همه‌ی اطلاعات شخصی خیلی سریع فاش شود، به راحتی مانع برقراری دوستی با دیگران می‌شود و در پی آن، فرد در معرض خطر قضاوت دیگران قرار می‌گیرد.
زمان دقیق و واضحی برای خودافشایی وجود ندارد که زمان مشخصی محسوب شود. این امر به قضاوت شخصی خودِ فرد بستگی دارد. به هر حال، کودکان باید از خودافشایی در ابتدای مکالمه اجتناب کنند.
از فاش کردن اطلاعات خیلی حساس که کودکان از فاش شدن آنها نگرانند و به عنوان یک راز محسوب می‌شود، باید اجتناب کرد، مگر آنکه ارتباط به خوبی برقرار شده باشد و اثبات شود که دوستان قابل اعتمادند.
شروع و تمام شدن مکالمه
زمانی که کودکان فردی را برای اولین بار ملاقات می‌کنند، پیدا کردن موضوع گفت‌وگو برایشان بسیار مشکل خواهد بود. خوب است به این موضوع توجه داشته باشند که چه موضوع‌هایی قابل طرح است.
زمانی که کودکان فردی را که قبلاً دیده‌اند، شروع مکالمه آسان‌تر خواهد بود. آنها می‌توانند اطلاعات مهم از مکالمه‌ی قبلی را در این مکالمه با اطلاعات جدید ترکیب کنند. خداحافظی نیز دشوار خواهد بود. برای کودکان خداحافظی کردن اهمیت دارد.
تا جایی که امکان دارد، باید مطالبی گفته شود که خداحافظی شتابزده و عجولانه به نظر نیاید. اگر شخص مورد نظر عجله دارد بهتر است صادقانه بگوید. از پیش خبر دادن و آگاه کردن آن فرد، باعث می‌شود که او نیز عجله‌ی شما را برای رفتن درک کند.
