اختلال سلوک – قانون شکنی و دیگر آزاری

«پسر بد»، «دختر بد» برچسب شایعی است که معمولاً افراد کودکان قانون شکن و نافرمان را با آن خطاب می کنند. قانون شکنی و لجبازی همراه با رفتارهای ضد اجتماعی مانند بی رحمی به حیوانات و فریبکاری می تواند از علائم مبتلا شدن کودکان و نوجوانان به اختلالی باشد که به صورت تخصصی به آن اختلال سلوک گفته می شود. شیوع نرخ اختلالات رفتاری در اکثر جوامع رو به رشد گزارش شده است. نخستین نشانه های این اختلالات معمولا از دوران اولیه کودکی آغاز می شود و به رفتارهای قانون شکنانه و نابهنجاری مانند فرار از مدرسه، روابط جنسی در سنین پایین، اقدام به خشونت و پرخاشگری و مصرف مواد مخدر در نوجوانی و جوانی منجر می شود. تحقیقات نشان می دهد، بسیاری از اختلالات رفتاری تشخیص نداده شده می تواند در بزرگسالی منجر به مشکلات شود.

اختلالات رفتاری مشابه اختلال سلوک

سه اختلال نافرمانی – مقابله گری، اختلال سلوک و اختلال شخصیت ضد اجتماعی تا حدودی به یکدیگر مربوط هستند. اختلال نافرمانی مقابله جویانه یا نافرمانی چالش گری (ODD) از سنین کودکی آغاز می شود و درمان آن راحت تر از دو اختلال دیگر انجام می گیرد. با بی توجهی به علائم اختلالاتی همچون نافرمانی مقابله جویانه در کودکان می توان انتظار داشت که طغیان های خشم و عصیان گری های دوران کودکی به رفتارهای ضد اجتماعی تر و قانون شکنانه تری در نوجوانی تبدیل شود.

پیشنهاد می کنیم بخوانید: اختلال شخصیت ضد اجتماعی– مشاوره کودک و نوجوان

اختلال سلوک ( conduct disorder )، مشکلات رفتاری و هیجانی را در کودکان و بزرگسالان شامل می شود. کودکان مبتلا به اختلال سلوک تمایل زیادی به انجام رفتارهای غیر قابل پذیرش و دردسر ساز دارند، آن ها معمولا به شیوه های غیر قانونی رفتار می کنند، نسبت به انسان ها حیوانات شفقت و مهروزی نداشته و از این که آن ها را مورد آزار قرار می دهند احساس پشیمانی و ندامت نمی کنند. اختلال سلوک را تا قبل از سن 18 سالگی تشخیص گذاری می کنند. در صورتی که برای فرد بعد از سن 18 سالگی معمولا اختلال شخصیت ضد اجتماعی مطرح می شود که در صورت نداشتن علائم کافی، برخی متخصصان باز هم تشخیص اختلال سلوک می دهند.

پیشنهاد می کنیم بخوانید: مراحل تکامل اجتماعی کودک

علائم اختلال سلوک

علائم اختلال سلوک، معمولا در 4 گروه طبقه بندی می شود:

1. بی رحمی و شفقت نداشتن به انسان ها و حیوانات، که شامل قلدری کردن، تهدید، خشونت فیزیکی، سرقت مسلحانه یا آسیب رسانی و تهدید به دیگران با استفاده از اسلحه، بد رفتاری فیزیکی با انسان یا حیوان و تجاوز جنسی می شود.
2. تخریب اموال عمومی که شامل آتش بر پا کردن با قصد آسیب زدن بوده و همچنین به تخریب اموال دیگران تمایل دارد.
3. دروغگویی، فریبکاری و دزدی از افراد یا امکان تجاری، جیب زنی، کیف قاپی، ورود غیر قانونی به خانه دیگران.
4. نقض جدی قوانین و پرخاشگری های شدید برای دسترسی به اهداف قانون شکنانه که شامل، شکستن قوانین خانوادگی، فرار از خانه یا مدرسه قبل از سن 13 سالگی می شود.

علت های ایجاد اختلال سلوک

با این که هنوز به درستی علل ابتلا به اختلال سلوک مشخص نیست، اما عواملی مانند قرار گرفتن در معرض تجاوز در سنین کودکی، رفتارهای تکانه ای، پرورش در محیط فاقد امکانات تربیتی و آموزشی، ضد اجتماعی بودن والدین، قرار گرفتن در معرض تروما، فقر، و زندگی در محله هایی که آمار جرم و جنایت د رآن بالا است یا تحصیل در مدارسی که نظارت و کنترل در آن ها ضعیف است، می تواند از علل شکل گیری اختلال باشد.

پیشنهاد می کنیم بخوانید: اختلال استرس پس از سانحه – نشانه ها و درمان

دلایل خانوادگی و اجتماعی ابتلا به اختلال سلوک

هچنین مطالعات نشان می دهد،فاکتورهای ژنتیکی نقش مهمی در بروز بیماری ایفا می کنند. از سوی دیگر، اختلال ساختاری و عملکردی در منطقه پره فرونتال مغز نیز می تواند از علت های ابتلا به این بیماری محسوب شود. مصرف الکل یا استعمال دخانیات در دوره بارداری، بد رفتاری با کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی، سبک فرزند پروری آسان گیر یا دو گانه شانس احتمال ابتلا به اختلال سلوک را در کودکان افزایش می دهد.

درمان اختلال سلوک

در صورتی که علائم در سنین پایین مورد توجه والدین یا سیستم های آموزشی، اجتماعی قرار بگیرد، شانس کنترل علائم را بیشتر می کند. مراقبت و حمایت عاطفی از کودکان، تشخیص زود هنگام بیماری و توجه به اختلالات دوران کودکی مانند اختلال بیش فعالی و درمان به موقع، نیز به بهبود رفتاری کمک می کند. روان درمانی ها و رفتاردرمانی های طولانی مدت کمک به تصحیح خطاهای شناختی و طرحواره های معیوب، به کودک و نوجوان کمک می کند تا مشکلات رفتاری خود را درک کرده و الگوی مناسبی برای تصحیح رفتارهای خود پیدا کنند.