نوجوانی یکی از دوره های رشدی بسیار مهم است که با فرایند شکل گیری هویت، خطرجویی و خطر پذیری همراه است. مصرف مواد مخدر و اعتیاد به آن یک مشکل نسبتاً پایدار است و علت عمده گرایش نوجوانان و جوانان به مصرف مواد مخدر عوامل روانشناختی و هیجانی است. در دهه های اخیر جهان با آمارهای تکان دهنده ای درباره شیوع مصرف مواد به ویژه در جوانان و نوجوانان مواجه شده است که البته به کمک یک مشاور اعتیاد می توان این مشکل را حل کرد. لذا واجب دانستیم که مواد مخدرهایی که رایج است و مشکلاتی که هنگام مصرف برای افراد به وجود می آورد را به صورت خلاصه بیان کنیم و والدین را آگاه سازیم.
ماری جوانا
مصرف این ماده اعتیادآور، دروازه ورود به دنیای فلاکت و بدبختی اعتیاد در جوان ها می باشد. مصرف این ماده اعتیاد آور در جوانانی که آمادگی روانی دارند، موجب شروع اختلالات روانی (روان پریشی) می گردد. ماری جوانا و الکل هر دو اثرات روانی مشترک دارند، هر دو حافظه نزدیک و کوتاه مدت را کاهش می دهند، واکنش ها را در انسان کم می کنند و موجب تیره و تار شدن عقل و ادراک می گردند. مقدار 300 میلی گرم ماری جوانا معادل 70 گرم الکل اثر می کند.
از نظر دارو شناسی
ماری جوانا از گیاهی به نام کانابیس به دست می آید که در مناطق حاره و خشک می روید. ماده هیدروکانابینول، ماده توهم زا است. یعنی موجب استنباط های کاذب می شود. این ماده به روش مصنوعی هم ساخته می شود.
ماری جوانا را معمولاً مانند سیگار می کشند. بدین صورت که گیاه خرد شده را درون کاغذ ریخته و آنرا می پیچند تا به شکل سیگار درآید. هر سیگار دارای 8 تا 10 درصد ماری جوانا می باشد. شکل دیگر مصرف آن به شکل سیگارهای خالی است که با ماری جوانا پر می کنند و می کشند. ماری جوانا به سرعت از راه بینی و دهان جذب می گردد، به طوری که حداکثر اثر آن پس از 10 دقیقه از راه بینی و پس از یک ساعت از راه دهان ظاهر می گردد.
علائم مصرف ماری جوانا
مصرف ماری جوانا غیر از اثر احساس شادی و غرور کاذب، موجب از بین رفتن حافظه نزدیک و کوتاه مدت، کم شدن دقت و توجه مخصوصاً هنگام رانندگی، اختلال در قضاوت، اختلال در درک زمان و توهم های بینائی (دیدن برق زدگی، جرقه، دود، دیدن آدم ها، حشرات و انسان هایی که هیچکدام وجود خارجی ندارند) می گردد. در هنگام مصرف این ماده، درجه حرارت بدن ممکن است کم گردد، ضربان قلب در خلال 20 دقیقه پس از مصرف زیاد می شود، فشار خون سیستولی و دیاستولی دو ساعت بعد از مصرف افزایش می یابد و در ساعت سوم طبیعی می گردد. نوجوانانی که ماری جوانا مصرف می کنند، دچار گلو درد، سینوزیت، برونشیت و آسم می گردند.
قطع دارو
قطع دارو موجب پیدایش علائم شدید محرومیت از دارو در 24 تا 48 ساعت بعد از قطع مانند بی حالی، تحریک پذیری، اشتیاق شدید به دارو، سوزش، عرق شبانه و اختلال گوارشی می گردد. این علائم در روز چهارم شدت می یابد و خوشبختانه در روز 10 تا 14 کاملاً بر طرف می گردد.
استنشاق مواد فرار (فرو بردن مواد فرار مخدر در ریه)
بعضی از نوجوانان از روی ناآگاهی ممکن است مواد اعتیاد آور را به صورت استنشاق مصرف کنند. موادی که به طور نادر مصرف می شود عبارت است از: صمغ، گازولین و نیتریت های فرار. مصرف این مواد اعتیاد آور موجب توهم زائی لذت بخش می گردد. این مواد چون سریع اثر می کند و ارزان است و به سادگی در دسترس می باشد، مورد توجه بعضی از نوجوانان می باشد.
عوارض مواد فرار
مصرف صمغ به علت داشتن مواد سمی روشی که مصرف می شود (معمولاً داخل کیسه پلاستیک ریخته می شود و استنشاق می گردد)، موجب مسمومیت می شود و ممکن است ایجاد خفگی نماید.
مصرف گازولین (کهنه ای به آن آغشته می شود و داخل پاکتی قرار گرفته و استنشاق می گردد) ایجاد مسمویت حاد به صورت ادم و خیز ریه و قلب می نماید و منجر به مرگ می گردد. مصرف مزمن آن به صورت افزایش فشار داخل ریه و تخریب مراکز مرکزی مغز و زوال عقل تظاهر خواهد کرد. مصرف این مواد به صورت مزمن باعث اختلال و مشکل در راه رفتن نیز می گردد.
درمان
نوجوانان مبتلا به علائم مسمومیت باید بستری گردند و تحت درمان شدید و مراقبت های ویژه قرار گیرند. قطع دارو و محرومیت از آن مشکلاتی به وجود نخواهد آورد.
داروهای توهم زا
چندین نوع مواد طبیعی و مصنوعی وجود دارد که جوان ها ممکن است در دوره نوجوانی و جوانی در نتیجه ناآگاهی مصرف کنند. این مواد عبارتند از: لیزرژیک اسید دی اتیل آمید، متیل دی اکسی مت آمفتامین و فن سیکلیدین.
لیزرژیک اسید دی اتیل آمید (LSD)
یکی از موادی است که در قارچ گندم سیاه وجود دارد. این ماده روی نوروترانسمیترهای سلول های مغز اثر می کند و اعمال آنها را تغییر می دهد. اثر این ماده بسیار قوی است، به طوری که مقدار کمتر از 20 میکروگرم آن در بعضی از افراد اثر می کند. این ماده به سرعت از دستگاه گوارش انسان جذب می شود و بعد از 30 تا 60 دقیقه اثر آن ظاهر و حداکثر اثر آن 2 تا 4 ساعت بعد از مصرف است و بعد از 10 تا 12 ساعت فرد مصرف کننده به حال طبیعی باز می گردد.
علائم مصرف
علائم مصرف این ماده را میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
- تغییر جسمی
- تغییر ادراکی (تغییر در بینایی و شنوایی)
- تغییر روانی
تغییر جسمی به صورت گیجی، گشاد شدن مردمک چشم، حالت تهوع، افزایش درجه حرارت بدن و ضربان قلب خواهد بود. تغییرات ادراکی به صورت احساس ها و توهم هائی که به وسیله سایر حس ها به وجود می آید، مثلاً مصرف کننده اظهار می دارد شیشه نوشابه در دست دارد ولی آن را حس نمی کند.
درمان
فردی که در وحشت و اضطراب است، باید از محیط دور کرد و با صحبت کردن و آرامش دادن، او را به واقعیت ها هدایت کرد. اگر دچار فشار خون بالا یا درجه حرارت بدن او بالاست، باید او را درمان علامتی کرد.
کوکایین
کوکایین را به شکل کریستال تهیه می کنند. این ماده اعتیاد آور پس از کشیدن به سرعت از راه مخاط بینی جذب می گردد و در کبد تجزیه و از راه ادرار دفع می گردد. کوکایین به صورت مخلوط با تنباکو، ماری جوانا و گیاه جعفری به شکل پیپ یا سیگار کشیده می شود و اثر آن پس از 10 ثانیه رخ می دهد. اثر اعتیاد آور کوکایین از راه کشیدن به مراتب بیشتر است تا کوکایینی که از راه بینی استنشاق می گردد.
علائم اعتیاد به کوکائین
کشیدن کوکائین موجب افزایش ضربان قلب، فشار خون و درجه حرارت بدن و گشادی مردمک چشم می گردد. علائم عصبی آن عبارت است از: گیجی، مورمور شدن بدن و بالاخره ممکن است تشنج رخ دهد. اگر کوکائین توام با هروئین به شکل تزریقی مصرف گردد، ممکن است منجر به مرگ گردد. مصرف کوکائین در خانم های حامله به نارس متولد شدن و پیدایش اختلالات رشد جنین منجر می گردد.
