تامین و کسب سلامتی جسمانی و روحی بدن در ورزش را بهداشت ورزشی گویند. یکی از راه های غیر داروئی که برای مقاوم ساختن افراد در تمامی سنین زندگی پیشنهاد می گردد، ورزش و فعالیت جسمانی می باشد. تاثیر مطلوب جسمانی و روانی ورزش روز به روز با پیشرفت تکنولوژی و تحقیقات انجام یافته در این زمینه با وسعت بیشتری اثبات می شود. ورزش در ارتقای سطح بهداشت و تندرستی افراد جامعه سهم بسزایی دارد. امروزه در دنیای پزشکی و علم درمان، ورزش قبل از اینکه یک هنر و مهارت فنی محسوب شود، یک وسیله مهم درمانی است.
بسیاری از افرادی که به بیماری ها و ناتوانی های گوناگون از قبیل چاقی مفرط، سکته های قلبی، صدمات و ضایعات مفصلی و عضلانی، عدم تناسب جسمانی و عدم توانایی کافی رنج می برند و دائما زندگی خود را با رنجوری دنبال می کنند در اولین برخورد با پزشک متوجه می شوند که فعالیت های ورزشی دوست خوب و صمیمی آنان در بدست آوردن مجدد سلامتی می باشد. به همین دلیل است که ورزش علاوه بر بعد اجتماعی در قالب اوقات فراغت و تفریحات سالم رکن اساسی و مهمی در بهداشت و سلامت جامعه به حساب می آید.
ورزش های شادی آور خستگی روحی و فشارهای عصبی را از بین می برد و هیجانات را کنترل می کند. ورزش منظم باعث افزایش طول عمر و شادابی و نشاط افراد می شود. علاوه بر این ورزش بهترین وسیله برای پیشگیری برخی از بیماری ها و اعتیاد شناخته شده است.
بهداشت روانی
بهداشت روانی، عبارت است از مجموعه عواملی که در پیشگیری از ایجاد و یا پیشرفت روند و دخالت اختلالات شناختی، احساسی و روفتاری درانسان نقش موثر دارند. بهداشت به معنی سلامتی است اما سلامتی فقط نداشتن بیماری نیست. فرد سالم علاوه بر اینکه بدنی سالم دارد، باید خوشحال و راضی باشد. اما توانایی برخورد با مشکلات، محرومیت ها و شکست ها را دارد و می تواند به راحتی همگام با دیگران زندگی کند. او نه تنها از زندگی لذت می برد، بلکه می تواند با این کار دیگران را هم به لذت بردن از زندگی علاقمند نماید.
بیشتر بخوانید : روان درمانگر تحلیلی
اصول بهداشت روانی
اشخاص برخوردار از سلامت روانی ویژگی های عمده زیر را دارند:
- نسبت به خود احساس آرامش می کنند، یعنی به طور نسبتا معقولی احساس امنیت و کفایت می کنند.
- احترام فرد به شخصیت خود و دیگران، یعنی در برخوردهای فردی، خانوادگی و اجتماعی، فرد سالم می کوشدبا دیگران با ایجاد انگیزه و احترام متقابل ارتباط برقرار سازد.
- شناسایی احتیاجات اساسی اولیه و محرک های رفتاری در آدمی.
- شناخت محدودیت های خود و دیگران.
- آگاهی به این اصل که هر رفتار معلوم، علل و شرایط خاصی دارد. افراد جامعه دارای روحیات و شخصیت های مختلفی هستند. بنابراین به عنوان یک اصل در بهداشت روانی باید به علل رفتارها پی ببریم و در راه پیش گیری از تکرار یا تشدید رفتارهای ناهنجار کوشا باشیم.
- صدور هر رفتار ناشی از تمامیت وجود شخصیت فرد است. انسان یک موجود چند بعدی است، ارتباط بین ابعاد ویژه جسم و روان فرد بسیار تنگاتنگ و نزدیک است. همه حالات روحی فرد در جسم فرد اثر خواهد گذاشت.
از آنجایی که در دنیای امروز به علت مشکلات زندگی و پیشرفت تمدن، افراد بشر به هم نزدیک تر شده اند و بیش از پیش احتیاج به همکاری دارند، موضوع روابط انسانی و جلب توجه دیگران یکی از مسائل تربیتی و بهداشتی تلقی می شود.
آرزوی هر بشری در دنیا این است که مورد محبت و علاقه دیگران قرار گیرد و مجبور نشود راه زندگی را تنها بپیماید. در رسیدن به این هدف که شخص بتواند به طور موثر و سازنده قادر به انجام کارها بوده و به خوبی با دیگران سازش نماید و از زندگی خود رضایت نسبی داشته و به واقعیات زندگی با دید منطقی تری بنگرد، باید علاوه بر تن سالم از روان سالمی نیز برخوردار باشد.
هیجانات و فشارهای روحی در زندگی روزمره باعث بروز بیماری های متعدد در ارگان های مختلف بدن گردیده و لازم است از آنها پیشگیری به عمل آید. رعایت موارد زیر در پیشگیری از این امر مهم فوق العاده حائز اهمیت است.
- با ورزش بدن خود را قوی و سالم نگه دارید.
- فعالیت ورزشی خود را با تحمل بدنی خود متناسب کنید.
- ورزش و استنشاق هوای آزاد و پاک را فراموش نکنید.
- هفته ای یک روز استراحت نموده و سالی یک ماه نیز به گردش و تفریح بپردازید.
بهداشت روانی در ورزش
ورزش عامل ایجاد فشارهای جسمی و روانی در ورزشکاران است. این فشار می تواند اثرات مثبت و منفی داشته باشد. از طرفی فشار وارده می تواند باعث ایجاد تغییرات مثبت و سازنده و در نتیجه رشد و تکامل جسمی و روحی شود و از طرف دیگر فشار مخرب و منفی می تواند اختلالاتی در سلامتی ورزشکار ایجاد کند.
ورزشکاری که با وجود فشارهای شدید جسمانی و روانی وارده، قهرمان می شود نیاز به آمادگی و مهارت های ویژه جسمی و روانی دارد و همچنین از طرف دیگر از سوی مربیان، مسئولان و اعضای تیم، خانواده، دوستان، هموطنان و تماشاچیان تحت فشارهای شدید روانی قرار می گیرد. بنابراین باید توانایی های روحی و روانی خاصی داشته باشد تا بتواند در این شرایط حساس به فشارهای شدید وارده غلبه کند. باید دانست که مسایل روحی و روانی یکی از عوامل تعیین کننده در کسب نتایج ورزش است.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست میزان آرامش
اصول مهم بهداشت روانی برای ورزشکاران عبارت است از:
- تنظیم انرژی روانی بالا بردن آن
- کشف استعدادهای نهفته، شناخت استعدادهای روانی حرکتی، پرورش، شکوفایی و دیگر قابلیت های ذاتی و استعدادهای خدادادی
- تربیت شخصیت، پرورش روحیه تعاون، همکاری و اجتناب از خود پسندی و خود بزرگ بینی
- آمادگی ذهنی مناسب برای رقابت
- بر طرف کردن ضعف تمرکز و کمبود مهارت ها
- بهبود مهارت های تدوین اهداف
- تقویت انگیزه و بالا بردن اعتماد به نفس
- کم کردن اضطراب و جلوگیری از نگرانی های روانی، یاس ها و ترس ها
- برقراری تعادل روانی و تعدیل عواطف و حالاتی چون: خشم، ستیز، ترس، ناسازگاری.
انرژی روانی
ورزشکاران برای رسیدن به موفقیت و اجرای مطلوب مهارت های حرکتی نیازمند برخورداری از سطح متعادلی از آمادگی جسمانی و روانی هستند. انرژی روانی به مفهوم سطح معینی از فعالیت یا تحرک فکری و جسمی و به عبارتی به عنوان اساس و پایه انگیزش به کار می رود. انرژی روانی، خمیر مایه و نیروی حیاتی کارکردهای ذهنی می باشد.
انرژی روانی در عین حال می تواند مثبت یا منفی باشد و لذا احساسات متفاوتی را شامل می گردد، بطوریکه به هنگام شادی و هیجان تاثیر مثبت و به هنگام اضطراب و عصبانبت تاثیر منفی می گذارد. از سوی دیگر بایستی اشاره کرد که فعالیت ها و اعمال مختلف به میزان متفاوتی از انرژی روانی نیازمند می باشد.
