بدون تردید، منفی نگری، از جمله چالش های جدی ابعاد شخصیتی انسان ها به شمار می رود. منفی نگری، تفکر فرد را بشدت درگیر خود ساخته و در صورت ادامه یافتن این روند، بستر مناسب برای شکل گیری اختلالات روانی مانند افسردگی را فراهم می آورد. در حال حاضر و متاثر از مشکلات و معضلات موجود در بدنه اقتصادی کشور، شاهد موجی فراگیر از افکار و باورهای منفی در ابعاد مختلف جامعه هستیم.
با شیوع و گسترش شبکه های مجازی، به ویژه شبکه های اجتماعی و موج منفی به راه افتاده به لطف این شبکه ها، توده های بیشتری از مردم با این معضل دست به گریبان هستند. بدون اغراق، نداشتن اعتماد به نفس، اضطراب، بی اعتمادی و برخورداری از افکار تیره و تار، به مثابه یک آفت سمی و مهلک تلقی می شود. هجوم افکار منفی و عدم کنترل و مدیریت آن، همانند بختک بر روی تمام ابعاد زندگی فرد سایه می افکند.
شایان ذکر است که در صورت بروز فکر منفی در ذهن انسان، برای از بین بردن این فکر، نیاز به تولید چهار فکر مثبت می باشد. در غیر این صورت، افکار منفی همچون ویروسی آلوده در سریع ترین زمان، تمام وجود فرد را به سیطره خود در می آورد. شیوع تصورات منفی علاوه بر تحت شعاع قرار دادن زندگی شغلی و کاری فرد، سبب سوق پیدا کردن نگاه او به سمت منفی نگری می شود.
بدون اغراق، همه افراد در معرض افکار منفی قرار می گیرند. تصورات منفی به صورت غیرارادی یا ارادی، به ذهن فرد خطور پیدا می کنند و سبب آزار دادن و اذیت شخص می شوند. بر همین اساس، تصورات منفی و منفی نگری، فکر و جسم فرد را تحت شعاع خود قرار می دهد.
ریشه یابی منفی نگری و تصورات منفی
بطور کلی، منفی نگری به صورت یک عادت ذهنی مخرب در وجود فرد پدیدار می شود. چنانچه فرد در جهت کنترل و رهایی از این افکار اقدام نکند، به تدریج خود را در غرق شده در منجلاب افکار منفی می بیند. لازم به ذکر است که شکل گیری الگوی رفتاری و شخصیت انسان، متاثر از افکار موجود در ذهن او می باشد.
در شکل گیری و تعیین ذهنیت افراد مؤلفه های مختلفی نظیر دوستان، خانواده، ژن و هرگونه عامل اکتسابی و وراثتی دیگر، تاثیر گذار و مؤثر هستند. افکار منفی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و وجود این افکار در ذهن فرد با ایجاد بسیاری از اختلالات روحی و روانی ارتباط مستقیم دارد. تفکر منفی علاوه بر کاهش اعتماد به نفس فرد، مهارت های ذهنی و عملکرد شخص را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
تصورات منفی با رخنه کردن به ادراک فرد ضمن آسیب رساندن، اثرات مخربی را بر روی ذهن فرد از خود برجای می گذارند. به همین جهت، تصورات منفی در وجود فرد بیش از پیش بسط و گسترش پیدا می کند. برای رها شدن و نجات یافتن از منفی نگری، تشخیص آن یکی از راهکارهای مؤثر درمانی به شمار می آید. تصورات منفی به عنوان نوعی از بیماری های فکری، با مراجعه به روانشناس متخصص درمان می شود. بطور معمول، روانشناس ضمن ریشه یابی علل منفی نگری فرد، با استفاده از روش های تشخیصی، علل و عوامل اصلی آن را شناسایی نموده و راهکارهای درمانی مناسب و مثمر ثمر را به شخص ارائه می نماید.
مقاومت در برابر افکار منفی، سبب تقویت الگوی تفکر فرد شده که نتیجه آن تقویت منفی نگری می شود. غالباً هنگامی که فرد تلاش می نماید که به مسئله خاصی فکر نکند، در حقیقت به فکر کردن در مورد آن موضوع بیشتر می پردازد.
ریشه های اصلی منفی نگری و افکار منفی
در ایجاد تفکر منفی و منفی نگری، عوامل و مؤلفه های مختلفی نقش دارند. اما اتفاقات آزار دهنده و تجربیات منفی در طی زندگی، از دلایل مهم و اصلی ایجاد تصورات منفی در ذهن افراد به شمار می روند. اگر در رفتار کودکان دقیق شده باشیم، درمی یابیم که تجارب منفی در ذهن آنها هیچ محلی از اعراب نداشته و کودکان غالباً در افکار خود تصاویر مثبت و عاری از منفی حک می نمایند.
با گذشت زمان و به وجود آمدن تجارب ناراحت کننده و اتفاقات ناگوار، افکار مرتبط با اتفاقات رخ داده در ذهن فرد حک شده و با هر بار اهمیت دادن به آن، علاوه بر پر رنگ تر شدن، ذهن فرد را بیشتر به خود مشغول می سازد. اضطراب شدید، افسردگی، تنگناهای مالی، فشارهای خانوادگی، شکست های عاطفی، برخورداری از ذهنیت منفی در مورد زندگی، شکست های تحصیلی و شغلی، از دیگر عوامل اصلی منفی نگری به شمار می روند.
راهکارهای پاکسازی ذهن از منفی نگری
یکی از راهکارهای مفید برای دوری از منفی نگری، استفاده از تکنیک توقف فکر می باشد. این تکنیک بوسیله روانشناس به فرد آموزش داده می شود. در این روش، در ابتدا فرد به صورت ارادی در جهت تولید افکار منفی بر می آید تا بدین طریق میزان اضطراب خود را افزایش دهد. سپس با استفاده از یک نشانه مانند برخورد خودکار به میز، بی درنگ افکار مثبت را بر افکار منفی غالب می سازد. با ادامه این روند، فرد ضمن از بین بردن منفی نگری، افکار مثبت و سازنده را در ذهن خود جاری می سازد. خلاقیت به خرج دادن فرد، دور شدن از محیط های منفی و قدم زدن نیز در برطرف ساختن منفی نگری بسیار مؤثر است.
