درمان نوروفیدبک

درمان نوروفیدبک در بیش فعالی و کمبود توجه ، درمان اعتیاد ، اضطراب و انواع فوبی ، اختلال دلبستگی ، اوتیسم بسیار تاثیر گذار بوده است. این روش به درمان اسیب های خفیف سر ، اختلالات سلوک ، دردهای مزمن ، افسردگی ، صرع کمک کرده است.

روش نوروفیدبک برای کسانی که از اختلالاتی مثل فیبرومیالوژی ، اختلالات یادگیری ، میگرن، اختلال وسواس، اختلال استرس پس از سانحه رنج می برند کمک کننده بوده است و می تواند برای اختلالات خواب  و اسیب های خفیف مغزی کاربرد داشته باشد.

نوروفیدبک چیست؟

نوروفیدبک از ترکیب دو کلمه نورو و فیدبک تشکیل شده است. منظور از نورو، همان نورون یا سلول عصبی است. فیدبک به معنی پس خوراند یا بازخورد است. بنابراین نوروفیدبک را می توان به صورت بازخورد نورونی معنی کرد. از نظر عملی نیز نوروفیدبک به معنی فیدبک کردن پاسخهای نورونی یا فعالیت الکتریکی مغز (الکتروانسفالوگرام)(Electroencephalogram) به خود شخص، به منظور آموزش وی در کنترل فعالیت الکتریکی امواج مغز است.

اساس کار در کاربردهای نوروفیدبک چیست؟

نوروفیدبک روشی ایمن و غیر تهاجمی است. که در طی آن گیرنده هایی که الکترود نامیده می شوند روی مناطق خاصی از پوست سر بیمار قرار می گیرند. الکترودها سطح فعالیت مغزی فرد را در قالب امواج مغزی به او نشان می دهند. نوروفیدبک فرم پیچیده ای از بیوفیدبک است که مبتنی بر جنبه های خاص از فعالیت امواج مغزی است. در نوروفیدبک فرد می­ آموزد که دامنه، فرکانس و یا یکپارچگی ابعاد الکتروفیزیولوژیایی مغز خود را اصلاح کند. نوروفیدبک زمینه ویژه ای است در بیوفدبک، که مختص آموزش کنترل بر روی فرایندهای الکترو شیمیایی در مغز انسان است.

روند انتقال پیام های عصبی در نوروفیدبک چگونه است؟

چون نوروفیدبک را معمولاً به صورت زیر مجموعه ای از بیوفیدبک (به معنی فیدبک کردن پاسخهای بیولوژیکی انسان به خود شخص) در نظر می گیرند، به آن EEG بیوفیدبک نیز گفته می شود. بنابراین نوروفیدبک با فرآیند ثبت EEG از طریق روی پوست سر و بازخوردهای آن به شخص، از طریق صفحه نمایش کامپیوتر باعث می شود تا الگوهای الکتریکی کنونی آموزش بیننده را در قشرش نشان دهد. به این نحو که با تغییر وضعیت فکری شخص، دامنه سیگنال EEG درفرکانس های مختلف تغییر می کند. و این تغییر، به طور همزمان روی صفحه مانیتور نمایش داده می شود. از این طریق شخص به منظور رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده، برای تغییر الگوهای سیگنال مغزی خود تلاش می کند.

در توصیف کاربردهای نوروفیدبک در روانشناسی می توان چنین گفت که در طی یک فرآیند نوروفیدبک شخص یاد می گیرد که چگونه سیگنالهای مغزی خود را کنترل کند. این کار را از طریق کنترل حالات فکری متناظر با الگوهای سیگنال مغزی انجام می دهد. آموزش بینندگان نوروفیدبک، هیچ ورودی از تکانه های الکتریکی یا پیام نیمه خودآگاه (Subliminal) را دریافت نمی کنند. در این شکل از آموزش، بینندگان فیدبک یا علایم خروجی را که مربوط به فعالیت عصبی نیمه هوشیاری خودشان است، دریافت می کنند. بنابراین، نوروفیدبک یک مهارت خود تنظیمی است که از طریق خودآگاهی رشد را القا می کند. بنابراین از جمله کاربردهای نوروفیدبک این است که شبیه برنامه های تمرینی، مسیرهای عصبی را قدرت می بخشد و تحمل روانی و انعطاف پذیری را افزایش می دهد.

بیشتر بخوانید : درمان وسواس

شیوه درمان با نوروفیدبک در اختلالات روانشناسی

از نوروفیدبک برای درمان بسیاری از اختلالات روانشناسی استفاده می شود. درمان با نوروفیدبک به دلیل پایداری درمان و استفاده برای اختلالات مختلف روانشناسی بسیار پرکاربرد شده است. همچنین نتایج بالینی درمان با نوروفیدبک نشان دهنده کارآمدی این روش در بسیاری از مشکلات روانشناسی است. در ادامه به چند مورد از اختلالات روانشناسی که به وسیله نوروفیدبک درمان می شوند پرداخته می شود.

در درمان با نوروفیدبک، به غير از امواج مغزي خود فرد، چيز ديگري در امر درمان، دخيل نيست. نوروفیدبک نوعی تکنیک رفتاردرمانی است که به کمک نوار مغزی انجام می شود. در این روش، امواج مغز با حسگرهایی که به آمپلی فایر و رایانه متصل هستند، ثبت شده و سپس به شکل بازخوردهای تصویری و شنیداری به فرد داده می شود.

این بازخوردها تغییرات فعالیت مغز را گوشزد می کنند و فرد می تواند با تغییر فعالیت مغزی خود به بازی ادامه دهد. مراجعه کننده به کمک این بازخوردها و طی فرآیند شرطی شدن به تدریج یاد می گیرد چگونه الگوی امواج مغزی و فعالیت مغز خود را تنظیم کند.

کاربردهای نوروفیدبک در درمان بیماری های روانشناختی

• درمان بیماری بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD)
• درمان اضطراب و استرس (anxiety)
• درمان ترس و فوبیا
• درمان دردهای مزمن و سردردهای میگرنی
• درمان افسردگی
• درمان سوءمصرف مواد و اعتیاد به مواد مخدر
• درمان تیک یا پرش اعضا
• درمان اختلال یادگیری
• درمان و بهبود اختلالات خواب

درمان بیش فعالی با نوروفیدبک

در سال های اخیر درمان با نوروفیدبک به عنوان روشی برای بهبود مشکلات بیش فعالی و کمبود توجه و تمرکز مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر موسسات متعددی در کشورهای مختلف دنیا وجود دارند که برای بهبود بیش فعالی و کمبود توجه و تمرکز درمان با نوروفیدبک را در پیش گرفته اند. نتایج بدست آمده نشان دهنده اثر قابل مقایسه درمان با نوروفیدبک با دارو (ریتالین)، بهبود در 80% مبتلایان و ماندگاری اثرات بهبود حداقل تا 10 سال بعد از درمان کامل است.

شاید نزدیکان، دوستان یا آشنایانتان به بیش فعال بودن او مشکوک شده باشند و از شما خواسته باشند وی را نزد روانشناس یا روانپزشک ببرید. اما آیا واقعأ فرزندتان مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه است یا این رفتارها صرفأ یک ویژگی رفتاری مثل شیطنت است؟

این اختلال علائمی مانند پرتحرکی و کمبود توجه و تمرکز و اعمال تکانه ای (یعنی کارهای ناگهانی، غیرقابل پیش بینی که بدون فکر انجام می شوند) دارد که باید با این اختلال آشنا شویم. البته در نظر داشته باشید که تنها راه حصول اطمینان از وجود این اختلال، ارزیابی کامل توسط متخصصین می باشد.

باید در نظر داشته باشید درمان به موقع اختلال بیش فعالی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا این کودکان به دلیل مشکل در تمرکز، افت تحصیلی زیادی دارند یا اصلا نمی توانند پیشرفت تحصیلی داشته باشند. و این امر بر اعتماد به نفس و عزت نفس آنان تأثیری منفی می گذارد. همچنین به دلیل رفتارهای خطرناک، زیاد حرف زدن، زیاد حرکت کردن و رعایت نکردن دستورات یا نوبت بازی ها، اطرافیان از والدین گرفته تا دوستان، معلمین و دیگر افراد اجتماع واکنش هایی منفی به آنان نشان می دهند.

تمامی این موارد باعث می شود به دلیل ناامیدی از توانمندی خود و ترس از واکنش دیگران علائق خود را پیگیری نکند و تا بزرگسالی موفقیت چندانی به دست نیاورد که این امر منجر به کاهش اعتماد به نفس بیشتر می شود.

نحوه درمان تیک یا پرش اعضا با نوروفیدبک

تیک ها حرکات غیرارادی و تکراری هستند که بر اثر انقباضات ناگهانی عضلات رخ می دهد و می تواند برای افراد مشکلات زیادی بوجود آورد. یکی از روش های درمانی اصلی و موثر در درمان تیک دارو درمانی و روان درمانی می باشد که با استفاده از تکنیک های رفتاری و یا شناختی سعی در درمان این اختلال دارند.

علاوه بر روان درمانی در زمان بروز علائم در شکلی حاد و شدید معمولا درمان منجر به مصرف دارو می شود. استفاده از دارو و روان درمانی رایج ترین راه حل های درمانی این اختلال می باشد. اما با گذشت زمان که با پیشرفت هایی از درمان همراه بوده است نیاز به مصرف دارو را کمتر و در نهایت رسیدن به هدف درمانی را سرعت بخشیدند. درمان با نوروفیدبک از جمله درمان های موثری است که عوارض دارو را در پی نداشته و سختی و مسیر طولانی مدت زمانی را درمان نمی طلبد.

درمان اضطراب با روش نوین نوروفیدبک

اضطراب یک واکنش طبیعی به موقعیت های استرس زا است و به ما کمک می کند تا با این موقعیتها در محل کار، دانشگاه، مدرسه و.. روبرو شویم. اما زمانی که حس اضطراب بیش از حد معمول و نرمال باشد، دلواپسی و هراس غیرمعقول نسبت به همه ی موقعیت های روزانه بوجود می آید. علایم اضطراب معمولاً شامل موارد زیر می باشد: نگرانی بیش از حد، احساس آزاردهنده ترس، افکار منفی و تدافعی، افزایش ضربان قلب، تعریق کف دست و تنفس دشوار.

یکی از رایج ترین استفاده های نوروفیدبک در طی چند سال گذشته، درمان اضطراب و استرس بوده است. امروزه درمان با نوروفیدبک به عنوان یک روش مؤثر، غیرتهاجمی، بدون درد و بدون نیاز به داروهای خوراکی در افراد دچار مشکلات اضطرابی در تمام دنیا شناخته شده است. با درمان بوسیله روش نوروفیدبک، نه تنها مغز شما روش های آرام سازی را می آموزد، بلکه می آموزد چگونه روش فعالیت خود را تغییر دهد و بداند که ریشه اضطرابش کجاست.

ابتدا مغز شما می آموزد که چطور امواج خود را تنظیم کند و زمانی که این مهم را آموخت، دیگر در برابر احساس اضطراب و استرس آسیب پذیر نیست. به عبارت دیگر شما یکبار می آموزید که چطور یک دوچرخه را برانید بدون ترس از اینکه به زمین بیفتید، و پس از آن شما دیگر از افتادن و یا خارج شدن از مسیر نخواهید ترسید!

بطور کلی برای درمان اختلالات اضطرابی از دارودرمانی به همراه روان درمانی استفاده می شود و داروهای مورد استفاده شامل داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب و مهارکننده های بتا هستند. این داروها خود شامل عوارضی همچون: چاقی، کاهش میل جنسی، خواب آلودگی، خشکی دهان هستند و همچنین تداخلات دارویی با دیگر داروها نیز موجب محدودیت مصرف آنها می شود به همین دلیل رفع این اختلال با نوروفیدبک می تواند از مصرف بسیاری از داروهای عوارض زا جلوگیری کند.

درمان اختلال یادگیری: (LD) با نوروفیدبک

در اختلال یادگیری برخی از نواحی مغزی بصورت هماهنگ با همدیگر فعالیت نمی کنند و این باعث می شود که بچه ها در برخی از فعالیت های شناختی خود دچار مشکل شوند. تصور کنید زمانی که شما دست خود را برای برداشتن یک شیء حرکت می دهید عملاً چندین ناحیه از مغز بایستی در کمترین زمان ممکن با همدیگر همکاری داشته باشند این امر برای فعالیت های شناختی نظیر حافظه، عملکرد اجرایی و توجه و تمرکز نیز مصداق دارد.

بچه هایی که مشکل ناتوانی یادگیری دارند عملاً در خواندن، نوشتن و عملکرد ریاضی دچار اختلال هستند. زمانی که ما متنی را مطالعه می کنیم، توسط قشر دیداری که در لوب پس سری سر ما می باشد کلمات و حروف ادراک می شود. همچنین فرد باید صداهایی که با این نمادها مرتبط هستند را ادراک نماید که این فعالیت با بخش های میانی لوب گیجگاهی که محل قشر شنیداری ما هستند مرتبط می باشد.

در قدم بعدی فرد نواحی مرتبط با حرکت چشم را با نواحی زبانی در قشر پیشانی مغز هماهنگ کند برای اینکه بتوانیم درمان مناسبی برای این کودکان داشته باشیم بایستی نواحی که دارای ارتباطات کمتر هستند را شناسایی کنیم و در قدم بعد از طریق درمان با نوروفیدبک دوکاناله و یا بیشتر سعی کنیم این ارتباطات دچار مشکل در این نواحی را بهنجار کنیم.

درمان دردهای مزمن و سردردهای میگرنی با نوروفیدبک

درمانگران و پزشکانی که از نوروفیدبک برای درمان دردهای مزمن و سردردهای میگرنی استفاده کرده اند، اعلام کردند که وقوع و شدت حملات میگرن در اکثر موارد با استفاده از نوروفیدبک کاهش می یابد و حتی از بین می رود.

درمان سوءمصرف مواد و اعتیاد به مواد مخدر با نوروفیدبک

مطالعات روانشناسی نشان داده است که در مقایسه با درمان های موجود در جلسات مشاوره اعتیاد برای ترک اعتیاد و سوءمصرف مواد مخدر، درمان با نوروفیدبک از بسیاری از روش های دیگر موفق تر بوده است. علاوه براین، درمان با نوروفیدبک وسوسه و ولع فرد را کاهش می دهد. و در دراز مدت احتمال عود و بازگشت را پایین می آورد.

کاربردهای نوروفیدبک برای افزایش کارایی افراد سالم

علاوه بر کاربردهای نوروفیدبک که در بالا اشاره شد، از نوروفیدبک جهت افزایش کارایی افراد سالم در زمینه های مختلف نیز استفاده می شود:

• افزایش توانمندی های هنری و ورزشی
• افزایش حافظه و بهره هوشی (IQ)
• افزایش توانمندی های شناختی
• افزایش توانمندی های مدیریتی

شما هموطنان تهرانی برای استفاده از خدمات نوروفیدبک می توانید با مرکز مشاوره روانشناسی صدای رهیاب تماس بگیرید و با تعیین وقت، از خدمات متفاوت نوروفیدبک ما استفاده نمایید.

روش درمان در نوروفیدبک برای چه افرادی مناسب نیست؟

هر چند استفاده از روش های نوروفیدبک و بیوفیدبک در روانشناسی عمر زیادی ندارد و گام های اولیه خود را طی می کند. اما مطالعات روانشناسی و برخی از گزارش های مشاوران روانشناسی نشان می دهد که درمان با نوروفیدبک برای برخی افراد مناسب نیست. طبق ادعای مشاوران روانشناسی درمان با نوروفیدبک برای این افراد یا تأثیرگذار نیست و یا تأثیر منفی دارد. در زیر لیست افرادی که معمولاً درمان با نوروفیدبک برای آن ها موثر نیست نشان داده شده است:

• عقب مانده های ذهنی
• افراد دارای اختلالات شخصیت بویژه: ضداجتماعی / مرزی / پارانوئید
• اختلالات سایکوتیک
• کسانی که ترس از تکنولوژی دارند.

جلسات درمان در نوروفیدبک معمولاً چند جلسه طول می کشد؟

تحقیقات روانشناسی و جلسات مشاوره روانشناسی نشان می دهد که جلسات درمان در نوروفیدبک برای اختلالات مختلف متفاوت است. تجربه روانشناسان نشان می دهد برای درمان موثر در نوروفیدبک، مراجعه کننده باید معمولا 2 تا 3 جلسه در هفته برای درمان اقدام کند. سیر درمان در نوروفیدبک و بیوفیدبک آهسته و تدریجی است. اما در بعضی از اختلالات تاثیر خود را سریع تر نشان می دهد: مثل تسکین سردردهای میگرنی.

تعداد جلسات مورد نیاز برای درمان در نوروفیدبک (با توجه به رده سنی)

• طول درمان در نوروفیدبک برای کودکان: 30 تا 40 جلسه
• طول درمان در نوروفیدبک برای بزرگسالان: 20 تا 30 جلسه
• طول درمان در نوروفیدبک برای بهبود عملکرد: 15 تا 20 جلسه

برنامه کلی برای درمان در نوروفیدبک به این صورت است: 2 تا 3 بار در هفته، هر جلسه 45 تا 50 دقیقه. مشاوران روانشناسی پیشنهاد می کنند برای حفظ پیوستگی جلسات درمان، 10 جلسه اول با هم ثبت نام شود.

از چه زمانی می توان تاثیر درمان در نوروفیدبک را مشاهده کرد؟

جلسات مشاوره و درمان روانشناسی نشان می دهد اولین تغییرات مشهود در بیماران بین جلسه ششم تا دهم مشخص می شود. اگر تا جلسه هشتم فرد هیچ تغییری گزارش ندهد و مشاور روانشناس و درمانگر تغییری نبیند جلسات مشاوره و درمان قطع می شود. مطالعات روانشناسی نشان می دهد روش درمان با نوروفیدبک در 15% افراد جواب نمی دهد. روش درمان نوروفیدبک برای افراد 6 تا 60 سال توصیه می شود.