برای داشتن زندگی مشترک خوب و لذت بخش نیاز است که از دانستنی های جنسی لازم آگاهی داشته باشیم. تجربه مشاوران روانشناسی نشان داده است که بسیاری از مشکلات زوج های جوان مشکلات جنسی و عدم آگاهی از دانستنی های جنسی است. در ادامه می توانید مراحل عمل جنسی مردان و زنان را مطالعه نمایید.
عمل جنسی مرد
عمل جنسی مرد با تحریک نورونی و تحریک روانی شروع و به انزال ختم می گردد.
محرک نورونی عمل جنسی مرد
- مهمترین منبع پیامهای عصبی حسی برای شروع عمل جنسی مرد، گلنس پنیس (کلاهک آلت تناسلی) است.
- عمل ماساژی مقاربت بر گلنس باعث تحریک اندامکهای انتهایی حسی می شود و پیامهای جنسی از طریق اعصاب پودندال و شبکه ساکرال وارد بخش ساکرال نخاع می شود و از آنجا به نواحی نامعلومی در مغز می رسند.
- تحریک نواحی مقعد، اسکروتوم و ساختمانهای پرینه نیز می توانند این حس جنسی را افزایش دهند.
- همچنین حس جنسی می تواند از ساختمانهای داخلی مثل نواحی آزرده اورترا، مثانه، پروستات، کیسه های منی، بیضه ها و مجاری دفران نشات بگیرد. در واقع یکی از علل تمایل جنسی پر شدن اندامهای جنسی از ترشحات است.
- گاهی عفونت و التهاب این اندامهای جنسی باعث میل تقریبا مداوم جنسی می شود.
محرک روانی عمل جنسی مرد
- تحریکات مناسب روانی می توانند توان شخص را برای انجام عمل جنسی تا حدود زیادی تقویت کنند.
- اندیشیدن درباره افکار جنسی یا حتی خواب دیدن آن که فرد در حال انجام عمل جنسی است به تنهایی می تواند باعث وقوع عمل جنسی مرد شود و به انزال ختم گردد.
- در واقع بسیاری از مردان در برخی از مراحل حیات جنسی خود بویژه در طی دوره نوجوانی دچار تخلیه های شبانه به هنگام رویا می شوند که به آن احتلام می گویند.
سازماندهی عمل جنسی مرد در نخاع
اگر چه معمولاً عوامل روانی بخش مهمی از عمل جنسی را تشکیل می دهند و می توانند آن را شروع یا مهار کنند، احتمالاً عملکرد مغز برای انجام عمل جنسی لازم نيست. پس از قطع نخاع در بالای ناحیه کمری در برخی حیوانات و انسان تحریک مناسب جنسی می تواند باعث انزال شود. بنابراین عمل جنسی مرد ناشی از مکانیسمهای رفلکسی غریزی است که در نخاع ساکرال و کمری سازمان یافته اند و آنها را می توان با تحریک روانی از سوی مغز یا تحریک واقعی جنسی شروع کرد، ولی این دو معمولاً توأم با هم هستند.
نقش اعصاب پاراسمپاتیک در عمل جنسی مرد
نخستین اثر تحریک جنسی مرد نعوظ است که میزان آن با میزان تحریک، چه روانی و چه فیزیکی، تناسب دارد. نعوظ بر اثر پیامهای پاراسمپاتیکی ایجاد می شود که از طریق اعصاب لگنی از بخش ساکرال نخاع به آلت تناسلی می روند. این تحریک شرایین آلت و نیز شبکه ترابکولر فیبرهای عضله صاف را در بافت نعوظی اجسام غاری و جسم اسفنجی در تنه آلت تناسلی منبسط می کند.
بافت نعوظی سینوزوییدها یا حوضچه هایی که در حالت طبیعی نیمه خالی هستند و وقتی خون شریانی به سرعت و با فشار به درون آنها جریان یابد و همزمان جریان خون وریدی به نسبت مسدود گردد، به شدت متسع می شوند. پوشش محکم فیبری که اطراف اجسام غاری را پوشانده باعث می شود در زمان اتساع این اجسام، آلت سخت و طویل گردد و حالت نعوظ شکل می گیرد.
نقش اعصاب پاراسمپاتیک در ایجاد لغزندگی
در جریان تحریک جنسی، پیام های پاراسمپاتیک علاوه بر پیشبرد نعوظ، باعث ترشح موکوس از غدد اورترال و بولبواورترال می شوند. موکوس در جریان تحریک جنسی در اوترا جریان می یابد تا مسیر آلت را لغزنده سازد. البته بخش اعظم لغزنده سازی زمان مقاربت به وسیله اندام های جنسی زن تأمین می شود. عمل جنسی مرد در غیاب لغزنده سازی، باعث احساس آزاردهنده و دردناک می شود که به جای برانگیختن جنسی، آن را مهار می کند.
نقش اعصاب سمپاتیک در انزال
وقتی تحریک جنسی به نهایت خود می رسد مراکز رفلکس نخاعی شروع به ارسال پیامهای عصبی از طریق شبکه های هیپوگاستریک سمپاتیک لگنی به اندامهای جنسی نموده و تخلیه را که پیش درامد انزال می باشد، آغاز می نمایند. شروع تخلیه با انقباض مجرای دفران و آمپول صورت می گیرد که موجب راندن اسپرم به داخل مجرای انزالی می شود. سپس انقباضات کپسول پروستات و نهایتاً انقباض کیسه های منی باعث بیرون ریختن مایع پروستاتی و مایع کیسه منی و جلو راندن اسپرم می گردد. تمام این مایعات با موکوس ترشح شده توسط غدد اورترال و بولیواورترال مخلوط می گردد و منی را می سازند.
برانگیختگی جنسی مرد
همزمان با پر شدن مجرای انزالی، یک سری پیامهای حسی برانگیخته می شوند که از طریق اعصاب پودندال با نواحی ساکرال نخاع می روند و احساس پری ناگهانی اندامهای جنسی داخلی را به فرد می دهند. این پیامهای حسی باعث تحریک بیشتر انقباضات ریتمیک اندامهای تناسلی داخلی هم می شوند و عضلات قاعده بافتهای نعوظی را منقبض می کنند.
مجموعه این اثرات سبب افزایشهای ریتمیک و موج مانند فشار در مجاری تناسلی و پیشابراه می شوند و بدین ترتیب منی از پیشابراه به بیرون انزال می یابد. در همین زمان انقباضات ریتمیک عضلات لگن و حتی برخی از عضلات تنه باعث حرکات ارضا کننده لگن و آلت می شوند. به کل فرایند تخلیه و انزالی، ارگاسم مرد گفته می شود. برانگیختگی جنسی مرد در پایان ارگاسم ظرف یک تا دو دقیقه از بین رفته و نعوظ فروکش می کند و تا حدود ۳۰ دقیقه امکان نعوظ مجدد نیست. این مرحله را فرونشست می گویند.
اثرات هورمون ها در عملکرد جنسی مرد
کنترل اعمال جنسی مردانه توسط هورمونهای هيپوتالاموس و غده هیپوفیز قدامی
سهم عمده ای از کنترل اعمال جنسی هم در مرد و هم در زن با ترشح هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) از هیپو تالاموس آغاز می شود. این هورمون غده هیپوفیز قدامی را وادار به ترشح دو هورمون دیگر موسوم به هورمونهای گنادوتروپیک می کند: هورمون لوتئینیزان (LH) که محرک اصلی ترشح تستوسترون از بیضه هاست و هورمون محرک فولیکولی (FSH) که عمدتا اسپرماتوژنز را تحریک می کند. ترشح GnRH بطور متناوب هر ۱ تا ۳ ساعت یکبار به مدت چند دقیقه ترشح می شود. FSH نیز با تحریک سلولهای سرتولی باعث تشدید روند اسپرماتوژنز می شود البته اسپرماتوژنز تحت تاثیر تستوسترون نیز می باشد.
عمل جنسی زن
- دستگاه هورمونی زنانه
- هورمون آزاد کننده هیپوتالاموسی موسوم به هورمون آزاد کننده گنادوتروپین(GNRH) .
- هورمون های جنسی هیپوفیز قدامی موسوم به هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون مولد جسم زرد (LH) که در پاسخ به ترشح GNRH از هیپوتالاموس ترشح می شوند.
- هورمون های تخمدانی، استروژن و پروژسترون که از تخمدان در پاسخ به دو هورمون جنسی زنانه از هیپوفیز قدامی ترشح می شوند.
- این هورمون ها در طول چرخه جنسی ماهانه زن به طور ثابت ترشح نمی شوند، بلکه در زمانهای مختلف چرخه، به میزان های بسیار متفاوت ترشح می گردند.
تخمک گذاری
هر تخمدان از تعدادی واحد ساختمانی به نام فولیکول ساخته شده است که در هر دوره ماهانه یکی از آنها رشد کرده و یک تخمک را آزاد می سازد. در خانمی با چرخه جنسی طبیعی ۲۸ روزه، تخمک گذاری چهارده روز قبل از شروع قاعدگی روی می دهد. پس از تخمک گذاری، در صورتی که بارداری صورت گیرد، جسم زرد تا پایان دوره حاملگی باقی میماند و به ترشح هورمون ادامه می دهد و در این مدت تخمک گذاری و دوره های ماهانه قطع می شود. اگر لقاح و بارداری صورت نگیرد در پایان دوره ماهانه جسم زرد تحلیل می رود. ترشح هورمون های آن قطع می شود و با ریزش دیواره رحم یک دوره ماهانه دیگر آغاز می گردد.
هورمون های تخمدانی
اعمال استروژنها
کار اصلی استروژن ها، ایجاد تکثیر سلولی و رشد بافتهای اندامهای جنسی و سایر بافتهای مرتبط با تولید مثل است. اثر استروژن روی رحم و اندامهای تناسلی خارجی زن: در هنگام بلوغ اندام های جنسی زنانه از حالت بچه گانه به صورت اندامهای بالغ زنانه درمی آیند. اندامهای تناسلی خارجی بزرگ شده و همراه با آن، چربی در پوبیس و لب های بزرگ نشست می کند و لبهای کوچک نیز بزرگ می شوند.
- اثر استروژن روی پستان ها: استروژن ها موجب تکامل بافتهای زمینه ای پستان، رشد یک سیستم گسترده مجاری و رسوب چربی در پستان ها می شوند.
- اثر استروژن بر روی استخوانها: استروژن رشد استخوان را تحریک می کند.
- اثر استروژن بر متابولیسم و نشست چربی: استروژن ها میزان متابولیسم کل بدن را مختصری افزایش می دهند. این هورمون ها همچنین سبب نشست مقادیر زیادی چربی در بافت زیرجلدی می شوند. چربی در بدن زن، بیشتر در پستان، بافت زیرجلدی و ران ها تجمع پیدا می کند.
اعمال پروژسترون
- اثر پروژسترون روی رحم: آماده سازی رحم برای پذیرش سلول تخم و جنین
- اثر پروژسترون روی لوله های فالوپ: کمک به اثر لانه گزینی
- اثر پروژسترون روی پستانها: پروژسترون موجب تکامل لوبولها و آلوئول های پستان شده و باعث تکثیر، بزرگ شدن و بروز ماهیت ترشحی سلول های آلوئولی می شود. البته پروژسترون باعث ترشح شیر از سلولهای آلوئولی نمی شود. بلکه شیر به وسیله پرولاکتین از غده هیپوفیز قدامی ترشح می شود.
- اثر پروژسترون روی سیکل ماهانه جنسی: پروژسترون در زن غیر باردار به میزان بسیار کمی توسط سلولهای فولیکولی تولید می شود. اما در زن باردار ، پروژسترون به مقدار نسبتاً زیادی به وسیله جسم زرد و جفت ترشح می شود. در اثر ترشح زیاد پروژسترون در دوران بارداری، تخمک گذاری متوقف شده و دوره های ماهانه جنسی قطع می شوند.
بلوغ و یائسگی
بلوغ و نخستین قاعدگی
بلوغ به معنای شروع حیات جنسی بزرگسالی است و منارک به مفهوم آغاز چرخه قاعدگی می باشد. دوره بلوغ حدوداً در سال هشتم زندگی شروع می شود و معمولاً با شروع قاعدگی در دختران بین سنین ۱۱ تا ۱۶ سالگی به اوج خود می رسد.
یائسگی Menopauses
یائسگی به صورت آخرین دوره خون ریزی قاعدگی در خانمها تعریف می شود. در این دوره از دست دادن پیشرونده عملکرد تخمدانی و انواعی از تغییرات اندوکرین (درون ریز)، سوماتیک و روانی وجود دارند. سن متوسط زنان در زمان قطع خونریزی قاعدگی ۵۰ تا ۵۱ سالگی است. اما از حدود ۴۰ تا ۵۰ سالگی معمولاً چرخه جنسی نامنظم شده و تخمک گذاری در بعضی از چرخه ها اتفاق نمی افتد. علت یائسگی، «فرسایش» تخمدان ها می باشد. در تمام طول حیات تولیدمثلی یک خانم، حدود ۴۰۰ فولیکول بالغ به شکل تخمک آزاد می شوند.
