به نظر شما کودک نوپای شما در روز به چند ساعت تماشای تلوزیون نیازمند است؟ آیا آمادگی شنیدن جواب را دارید ؟ تلوزیون سرگرم کننده بسیار خوبی برای کودکان است اما واقعیت این است که او هیچ نیازی به تماشای تلوزیون ندارد. دلایل این ادعا را می توانید در مطلب زیر بخوانید.
آیا کودک نیاز به تلویزیون دارد؟
اگر به هر علتی فرصت ندارید برای کودک خود وقت بگذارید و او را با برنامه های تلوزیونی سرگرم می کنید، بهتر است بدانید در روند شکل گیری صحیح مغز کودک خود اخلال ایجاد کرده اید و کودک شما نسبت به سایر همسالانش کمتر قادر به سرگرم کردن و مدیریت بازی و برنامه های خود خواهد بود. کارشناسان بر این باورند که داشتن یک مراقب خلاق در خانه و یا رفتن به مهدکودک برای چند ساعت در روز برای نوپایان بسیار مفیدتر از تماشای تلوزیون و یادگیری از طریق آن است.
به جای تلویزیون چه فعالیت هایی می توان انجام داد؟
محققان آمریکایی میگویند کودکان زیر دو سال به هیچ وجه نیازی به تماشای تلوزیون در روز ندارند و کودکان بالای دو سال نیز نهایتا یک تا دو ساعت مجاز به تماشای آن هستند که همین میزان نیز در بسیاری موارد توصیه نمی شود. چرا که در سال های نوپایی، مغز کودک آماده شکل گیری های عمیق و یادگیری های ماندگار است و به جای تلوزیون بهتر است او را با فعالیت های هنری، بازی و دویدن در محیط های آزاد و اسباب بازی های ساده آموزشی سرگرم کنید تا بستر مناسبی برای مراحل بعدی رشد و یادگیری در او فراهم شود.
به گفته محققان تماشای تلوزیون بسیار اعتیادآور است و به راحتی می تواند تبدیل به یک عادت منفی در زندگی شود و متاسفانه اکثر کودکانی که در جامعه امروز رشد می کنند از اثرات مخرب تلوزیون بی نصیب نمی مانند.
اثرات تلویزیون و بازی های کامپیوتری
تلوزیون و بازی های کامپیوتری، با تاثیراتی که بر روی مغز کودک می گذارند، دامنه توجه و قدرت کنترل درونی او را کاهش داده و رفتارهای پرخاشگرانه او را افزایش می دهند. شواهد بسیاری وجود دارد که تماشای زیاد تلوزیون در کودکان زمینه های بروز اختلالات کم توجهی و بیش فعالی را در آنها فراهم می کند.
مغز کودکان نوپا با یادگیری کلمات جدید و تصویرسازی هایی که با شنیدن قصه هایی که برای آنها خوانده می شود در مسیر رشد صحیح قرار میگیرد، نه تغذیه با تصاویر منفعل که نیاز به تخیل را در کودکان از بین می برد! کودکان نوپا و پیش دبستانی شاید مشغول انجام فعالیت های جدی نباشند، اما کارهای مهمی برای رشد مغز خود انجام می دهند. بازی های خیالی، ساخت و ساز با بلوک ها، انجام کارهای هنری، نگاه کردن به کتاب ها، تعاملات اجتماعی با همسالان و خواهر و برادران خود، آشپزی کردن با خانواده، حتی بالا رفتن از در دیوار و بالا و پایین پریدن ها موجب رشد مغزی او به گونه ای که باید اتفاق بیفتد می شود و خلاقیت، قدرت استدلال و حل مساله و درک مبانی ریاضی او را افزایش می دهد.
کودک ما چگونه تلویزیون نگاه کند
اگر سیاست شما در منزل این است که تلوزیون تماشا نمی کنید، طبیعی ست که کودک شما لذت نهفته در تصاویر دیجیتال را درک نخواهد کرد و علاقه مندی او به تلوزیون کمتر از سایرین خواهد بود؛ و اما اگر در سنین نوجوانی نگرانید که کودک شما از بعضی مباحثی که در میان گروه های همسالان او شکل می گیرد، بی اطلاع است، می توانید تا اندازه ای سیاست خود را تغییر دهید. زیرا فرزند شما دوره حساس و وابستگی ساز تماشای تلوزیون را پشت سر گذاشته و مغز او کمتر در معرض آسیب است.
برنامه های کامپیوتری تا چه اندازه آسیب زا هستند؟
محققان بر این باورند که بازی های کامپیوتری به خاطر ماهیت تعاملی آنها از تلوزیون بهترند اما عموما به گونه ای طراحی می شوند که در افراد ایجاد اعتیاد کنند. به همین خاطر زمان استفاده از آنها باید کاملا محدود و کنترل شده باشد. این را هم بدانید هرچقدر در روند تماشای تلوزیون و استفاده از بازی های کامپیوتری در کودکان خود نظارت کنید، باز هم اتفاقی که نباید، در مغز او می افتد و زمینه های اعتیاد در او شکل می گیرد. به واقع هر اندازه هم از او مراقبت کنید، اما در زمان هایی که از خانه خارج می شوید او می تواند به راحتی کانال را عوض کرده و یا به سراغ بازی و برنامه هایی برود که اجازه دیدن آنها را ندارد. پس بهترین کار این است که از اساس استارت چنین فعالیتی در مغز کودک زده نشود و به جای آن زمینه های مطالعه و کتاب خواندن را برای او فراهم کنید. 
آیا تلویزیون پرخاشگری و زد و خورد را به کودکان آموزش می دهد؟
هیچ شکی وجود ندارد برنامه سازی ها با موضوع خشونت پرخاشگری را در کودکان افزایش می دهند. صدها تحقیق در دانشگاه میشیگان، بر روی تاثیرات تلوزیون بر روی کودک انجام شده است که به نتایج برخی از آنها اشاره می کنیم. شاید باور کردنش مشکل باشد اما حتی در فیلم هایی که مناسب برای تمام سنین ساخته شده و از کودک تا بزرگسال قادر به تماشای آن هستند نیز تا حد زیادی خشونت رایج است؛ در بسیاری از آنها حتی خشونت روشی است که شخصیت های مثبت داستان را نجات می دهد. تحقیقات نشان داده که هر فیلم متحرک ساخته شده در ایالات متحده بین سال های 1937 تا 1999 دارای حرکات خشونتگرانه بوده و میزان خشونت در داستان طی این سال ها افزایش یافته است. حتی قهرمان های داستان نیز شخصیت های منفی داستان را مورد ضرب و شتم قرار می دهند و ناخودآگاه این برداشت توسط کودکان صورت می گیرد که خشونت رفتاری نرمال است و تکرار آنها اشکالی ندارد. پس کودکان سعی میکنند شبیه قهرمان داستان شوند و از رفتارهای آنان پیروی کنند.
رسوخ خشونت در سبک زندگی کودکان
همچنین تحقیقات نشان داده قرار گرفتن در معرض تکرار خشونت در تلوزیون باعث می شود کودکان حساسیت خود را نسبت به قتل و خشونت و قربانیان حادثه از دست بدهند که عواقب این مساله در خانواده و جامعه بسیار نگران کننده است و اثراث منفی آن از کودکی به بزرگسالی افراد منتقل می شود. دانستن این نکته نیز جالب است که تلوزیون روشن در خانه فارغ از موضوع برنامه و اینکه کودک آن را تماشا کند یا نه، درصد خشونت این کودکان را در مقایسه با سایر کودکان افزایش می دهد. به طور کل آنچه محققان می گویند این است که تماشای برنامه های تلوزیونی این باور را در کودک ایجاد می کند که خشونت بهترین راه حل مسایل است؛ چرا که با شبیه سازی و پیروی از شخصیت های داستان، زندگی شخصی خود را نیز بر آن اساس پیش می برند و حرکات خشونت آمیز آنها به الگوهای رفتاری آنها تبدیل می شود. حتی اگر رفتارهای خشونت گرانه در متن خانواده آنها جربان نداشته باشد.
راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با آسیب های تلویزیون
روانشناسان می گویند برای مراقبت هر چه بیشتراز فرزندان خود در مقابل آسیب های تلوزیون، لازم است پدر و مادرها تمام برنامه هایی که کودکان تماشا می کنند را بشناسند و گاهی با هم به تماشای آنها بنشینند. پدر و مادرها باید محدودیت های زمانی مشخص و قطعی برای تماشای تلوزیون در خود و کودکان داشته باشند. به هیچ عنوان تلوزیون را در اتاق خواب کودک قرار ندهند. به کودکان گوشزد کنند که اگر قهرمانان داستان در جریان جنگ و جدال های فیلم کشته نشوند، اما در زندگی واقعی این درگیری ها منجر به جراحت، خونریزی و حتی مرگ می شود.
هر زمان که درحال تماشای فیلمی به موضوعات خشونت گرایانه برخورد کردند، کانال را عوض کنند و یا فیلم دیگری را برای تماشا انتخاب کنند و به کودک خود با ادبیات واضحی توضیح دهند که رفتارهای شخصیت های داستان مناسب زندگی واقعی نیست و آسیب زاست. چرا که تماشای چنین صحنه هایی این تایید را به کودک می دهند که این رفتارها بهترین راه حل برای حل مشکلات است. به منظور جبران فشاری که کودکان در مقابل همسالان خود احساس می کنند، با والدین دیگر در تماس باشید و با هم قوانین مشابهی را در خصوص مدت زمان و نوع برنامه هایی که کودکان ممکن است تماشا کنند، اجرا کنید.
چه چیز را جایگزین تماشای تلویزیون کنیم
بسیاری از نوپایان و بچه های پیش دبستانی که عادت به تماشای تلوزیون ندارند، قادرند خود را سرگرم کنند و به کاری مشغول شوند. اگر شما نیز برنامه دارید عادت تماشای برنامه های دیجیتال را از سر کودکان بیندازید، می توانید کتاب های صوتی را جایگزین تلوزیون کنید. این کتاب ها قدرت تخیل و تصویرسازی کودک شما را افزایش می دهند و اعتیاد آور هم نیستند.
پدر و مادرها، بدانید که گذراندن زمان کافی با کودکان خود و ساختن خانه و برج با اسباب بازی ها و خواندن کتاب برای آنها بانک احساسی کودکان شما را پر از توجه خالص و بدون جایگزین پدر و مادری می کند. چیزی که در هیچ تلویزیونی نشان داده نمی شود. پس تا می توانید در این زمینه حساس و هشیار باشید.
متن از سایت Ahaparenting
خدمات مشاوره کودک مرکز روانشناسی رهیاب
مرکز مشاوره روانشناسی رهیاب با ارائه مشاوره خانواده و مشاوره روانشناسی آماده ارائه مشاوره کودک به هموطنان عزیز می باشد. شما می توانید هم به صورت تلفنی و هم حضوری از مشاوره مشاوران کودک مرکز استفاده کنید. هموطنان عزیز می توانند از سراسر کشور با استفاده از خط ثابت با مرکز تماس بگیرند و از مشاوره کودک تلفنی بهره مند شوند. همچنین عزیزان ساکن تهران می توانند هم به صورت تلفنی و هم به صورت حضوری با مراجعه به مرکز مشاوره رهیاب از خدمات مشاوره کودک از جمله استفاده صحیح از تلویزیون برای کودکان استفاده نمایند. کافیست از طریق زیر با ما تماس حاصل نمایید. همچنین مرکز مشاوره رهیاب در زمینه های زیر آماده ارائه مشاوره خانواده می باشد.
خدمات مرکز مشاوره تلفنی خانواده صدای رهیاب
- مشاوره طلاق تلفنی
- مشاوره خانواده تلفنی
- مشاوره ازدواج تلفنی
- مشاوره زناشویی تلفنی
- مشاوره جنسی تلفنی
- مشاوره خیانت تلفنی
- مشاوره زندگی مشترک تلفنی
- مشاوره زنان تلفنی
- مشاوره جوان تلفنی
- مشاوره نوجوان تلفنی
- مشاوره کودک تلفنی
