چرا بازی کردن مهم است؟

بازی کردن برای نوزادان و کودکان چیزی بیش از خوش‌گذرانی است. آنها با بازی کردن یاد می‌گیرند و می‌فهمند که چه کسی هستند، دنیا چگونه است و جایگاه‌شان در آن کجاست.

اهمیت بازی کردن

بازی کردن یکی از مهم‌ترین کارهایی است که شما می‌توانید با فرزندتان انجام دهید. وقتی که شما با فرزندتان صرف بازی کردن می‌کنید، روش‌ها و زمان‌های متفاوت یادگیری را فراهم می‌کند. بازی کردن هم‌چنین به فرزند شما کمک می‌کند تا:

• اعتماد به نفس خود را تقویت کند.
• احساس مهر و محبت، شادی و ایمنی کند.
• مهارت‌های اجتماعی، کلامی ‌و برقراری ارتباطات را پرورش دهد.
• اهمیت دادن به دیگران و محیط زیست را یاد بگیرد.
• مهارت‌های جسمانی خود را پرورش دهد.
• مسیرهای حرکت را در ذهن خود به‌هم ارتباط دهد و اصلاح کند.

انواع متفاوت بازی

بازی آزاد و سازمان نیافته برای کودکان کم سن و سال بهترین نوع بازی است.

این نوع بازی، ناگهانی و بسته به اینکه چه چیزی علاقه کودک را به خود جلب می‌کند، اتفاق می‌افتد. بازی آزاد برنامه‌ریزی نشده است و به فرزند شما اجازه می‌دهد از قوه تخیل خود استفاده و با سرعت دلخواه خود حرکت کند.

نمونه‌هایی از بازی‌های سازمان نیافته عبارتند از:

• بازی‌های خلاقانه به تنهایی یا با دیگران، از جمله بازی‌های هنری یا بازی با ابزار موسیقی
• بازی‌های تخیلی؛ برای مثال، درست کردن خانه‌های محصور با جعبه یا پتو، پوشیدن لباس‌های مبدل، بازی‌های ساختگی

فرزندتان از بازی کردن با شما لذت خواهد برد، ولی بعضی اوقات ممکن است ترجیح بدهد خودش به تنهایی بازی کند و نیازی به مشارکت فعال شما نداشته باشد. او شاید بخواهد شما تنها به او ایده‌هایی بدهید و او را از چگونگی پیشروی‌اش در بازی‌ها مطلع کنید.

• کشف فضاهای بازی جدید یا محبوب مانند کمد، حیاط، پارک، زمین بازی و غیره.

شما می‌توانید بخشی از بازی‌های سازمان نیافته فرزندتان باشید یا نباشید. بعضی اوقات تنها کاری که باید انجام دهید این است که مسیر درست را به او نشان دهید – به سمت لباس‌های مبدل و اسباب بازی‌های به‌هم‌ریخته روی زمین، یا به سمت میزی که روی آن کاغذ و مداد شمعی وجود دارد هدایتش کنید. بعضی وقت‌ها ممکن است لازم باشد کمی ‌بیشتر فعال باشید. برای مثال، «نظرت راجع به بازی با لباس‌های مبدل چیست؟ امروز می‌خواهی چه شخصیتی باشی؟»

بازی‌های سازمان یافته

این بازی‌ها سازمان یافته‌تر هستند و در زمان یا مکان خاصی اتفاق می‌افتند و اغلب توسط فردی بزرگسال هدایت می‌شوند.

نمونه‌هایی از بازی‌های سازمان یافته عبارتند از:

• کلاس‌های آشنایی با آب برای کودکان نوپا، یا کلاس‌های آموزش شنا برای کودکان بزرگتر. شما شاید اینها را درس‌هایی مهم برای فرزندتان بپندارید، ولی او ممکن است فقط فکر کند که این کارها صرفا برای وقت‌گذرانی و تفریح هستند.
• گروه‌های قصه‌گویی برای نوپایان و کودکان پیش دبستانی در کتابخانه محلی.
• کلاس‌های رقص، موسیقی یا تئاتر برای کودکان از همه سنین.
• بازی‌های آموزشی خانوادگی با انواع کارت‌های تصویری حاوی اطلاعات متنوع.
• بسکتبال، فوتبال، ورزش‌های اصلاح شده برای کودکان کمی‌بزرگتر.

بازی‌ها چگونه با فرزند شما تکامل پیدا می‌کنند؟

فرزند شما در حالی‌که رشد می‌کند، روش بازی‌اش نیز تغییر پیدا می‌کند. او خلاقیت بیشتری پیدا کرده و اسباب بازی‌ها، بازی‌ها و ایده‌های بیشتری را امتحان خواهد کرد. این شاید به این مفهوم باشد که نیاز به فضا و زمان بیشتری برای بازی کردن خواهد داشت.

هم‌چنین، کودکان در حالی که رشد می‌کنند با اشکال متفاوت بازی پیش می‌روند. این شامل تنها بازی کردن، بازی کردن در کنار سایر کودکان و بازی متقابل با سایر کودکان می‌شود.

نوزادان و کودکان برای نوزادان، شما بهترین اسباب بازی هستید. تنها نگاه کردن به چهره شما و شنیدن صدایتان برای نوزاد جدید شما یک بازی است، به خصوص اگر در حال لبخند زدن باشید.

شاید بخواهید برای بازی کردن با فرزند کم سن و سال خود از ایده‌های زیر استفاده کنید:

• موسیقی، آواز، زنگوله یا ظروفی پر از اشیاء متفاوت: این اشیا می‌توانند به تقویت شنوایی و حرکت کمک کنند.
• اشیایی با اندازه‌ها، رنگ‌ها و اشکال متفاوت: این اشیا می‌توانند دست دراز کردن و گرفتن را تشویق کنند.
• مبلمان محکم، توپ، اسباب بازی یا جعبه‌ها: اینها می‌توانند باعث چهار دست و پا راه رفتن، ایستادن و راه رفتن فرزندتان شوند.
• قرار گرفتن روی شکم و بازی روی زمین برای رشد فرزندتان مهم است و به او کمک می‌کند کنترل حرکتی را از طریق تقویت عضلات سر، گردن و بدن را پرورش دهد. این کار هم‌چنین به فرزندتان اجازه می‌دهد دنیا را از چشم‌اندازی دیگر ببیند و تجربه کند.

بازی‌های سازمان یافته و سازمان نیافته می‌توانند هم در داخل و هم بیرون از خانه انجام شوند. بازی در بیرون از خانه به فرزند شما این فرصت را می‌دهد که به اکتشاف بپردازد، فعال باشد، محدودیت‌های جسمانی خود را بیازماید و ریخت‌وپاش کند!

کودکان نوپا

فرزند نوپای شما شاید از این موارد لذت ببرد:

• طیفی از اشیاء بزرگ و سبک مانند جعبه‌های مقوایی، سطل یا توپ‌های بادی که می‌توانند حرکات دویدن، ساختن، هل دادن یا کشیدن را تشویق کنند.
• گچ، طناب، موسیقی یا ظروف که می‌توانند پرش، لگد زدن، پایکوبی، قدم برداشتن و دویدن را تشویق کنند.
• حلقه، جعبه، سنگ‌های بزرگ یا بالش که می‌توانند برای بالا رفتن، برقراری تعادل، پیچیدن، تاب خوردن یا غلتیدن استفاده شوند.
• تپه، تونل یا برآمدگی‌های زمین که می‌توانند فعالیت‌های جسمانی مانند چهار دست و پا راه رفتن یا اکتشاف محیط را تشویق کنند.

اگر در حالی که فرزند نوپای شما بازی می‌کند، موسیقی محبوبش را هم بگذارید، او می‌تواند با صداها و آهنگ‌های موزون متفاوت تجربیاتی داشته باشد.

کودکان پیش دبستانی

در زیر ایده‌هایی برای فعالیت ذهنی و جسمانی فرزند پیش دبستانی شما آمده است:

• ظروف قدیمی، قاشق‌های چوبی، گلدان‌های خالی حیاط، چوب، کاغذ مچاله شده، سطل‌های پلاستیکی، قابلمه و لباس قدیمی. فرزند شما می‌تواند از این اشیا برای بازی‌های سازمان نیافته تخیلی استفاده کند.
• پازل‌های ساده
• موسیقی محبوب یا دیگ و قابلمه: فرزند شما می‌تواند از اینها برای کنسرت یا ایجاد موسیقی استفاده کند.

به هنگام تشویق کردن فرزندتان در لگد زدن یا پرتاب کردن، سعی کنید از او بخواهید ابتدا از یک سمت بدن خود استفاده کند و بعد سمت دیگر.

کودکان دبستانی

• مبلمان، رختخواب، سبدهای رخت، چادر و جعبه‌ها که می‌تواند از آنها برای ساختن استفاده کند.
• تنها قوه تصور خود، در حالی که فرض می‌کند یک قهرمان محبوب است.
• مسیرهای پر مانع ساخته شده در خانه که باعث می‌شوند او به روش‌ها، مسیرها و سرعت‌های مختلف حرکت کند.
• بازی با کلمات، مانند کلمات هم‌قافیه یا بازی‌هایی مثل «من با چشم کوچک خود، چیزی را می‌بینم که با حرفِ ….شروع می‌شود.»
• اگر فرزند شما علاقه‌مند باشد، می‌توانید به این فکر کنید که او را در فعالیت‌های ورزشی یا گروهی مخصوص کودکان دبستانی مشارکت دهید. امکانات دیگر شامل فعالیت‌های هنری یا کاردستی بعد از ساعت مدرسه یا در موقع تعطیلات است.

اگر فرزند شما نمی‌خواهد بازی کند پول زیادی را خرج اسباب‌ بازی‌ها، بازی‌ها و کتاب‌ها برای کودکان نکنید. اسباب بازی‌های ساخته شده در خانه و فعالیت‌های رایگان اغلب روش‌هایی خلاقانه برای خوش‌گذرانی شما و فرزندتان با هم هستند.

وقت‌هایی ممکن است وجود داشته باشند که فرزندتان نمی‌خواهد بازی کند؛ برای مثال، ممکن است خسته باشد یا به‌علت انجام یک فعالیت یکسان برای مدتی طولانی، حوصله‌اش سر رفته باشد. این موضوع عادی است و نباید سبب نگرانی شود، اما گاهی عدم علاقه به بازی کردن می‌تواند نشانه اختلال رشدی جدی باشد. در موارد زیر، مشاوره با یک متخصص بهداشت را در نظر بگیرید:

• نوزاد شما به نظر نمی‌رسد که علاقه‌ای به بازی‌های متقابل (مانند دالی موشه) داشته باشد.
• فرزند نوپای شما علاقه محدودی به اسباب بازی‌ها دارد، یا از اسباب‌بازی‌ها به روشی عملی استفاده نمی‌کند. برای مثال، تنها به چرخاندن چرخ‌های یک ماشین اسباب بازی علاقه نشان می‌دهد به‌جای آنکه مانند سایر کودکان هم‌سن خود آن را به دور اتاق براند.
• فرزند پیش‌دبستانی شما علاقه‌ای به بازی کردن با کودکان دیگر ندارد، یا علاقه‌ای به بازی‌های فرضی ندارد.