شاید از عنوان اختلال احتکار فکرتان به سمت احتکار اقتصادی رفته باشد. به همین دلیل با این توضیح مسئله را روشن می کنیم. اصلا تصورش را هم نکنید که من یک روز دیگر با مادرم در این خانه زندگی کنم. این چهارمین بار است که خانه را ترک می کنم ولی این بار بازگشتی در کار نخواهد بود. او 50 سال است که زندگی را به کام همه ما تلخ کرده است.
تقریبا جایی برای زندگی کردن در آپارتمان 150 متری ما باقی نمانده، حتی دو متر هم نمی توانی برای خوابیدن پیدا کنی. یخچال کاملا پر از خرت و پرت است، تمام فضای توالت از وسیله پر شده، اتاق خواب ها تبدیل به انباری شده اند. کاش ماجرا فقط همین بود. مادرم علاقه نفرت انگیزی به زباله ها و خرت و پرت های خیابانی دارد. او تمام اموال کهنه دیگران را از کوچه و بازار جمع می کند و به خانه می آورد. دور ریختن در خانه ما، معنی ندارد. اصلا مادر من نمی تواند تصمیم بگیرد که کدام وسیله کارایی دارد و کدام وسیله را باید دور ریخت. او فقط جمع می کند.
پیشنهاد می کنیم بخوانید:: درمان وسواس ، درمان نوروفیدبک
تعریف اختلال احتکار یا ذخیره کردن
متن بالا وضعیت روان شناختی زن 70 ساله مبتلا به اختلال احتکار یا ذخیره کردن است. اختلال احتکار (hoarding disorder)، نوعی اختلال روانی بیمار گونه است که فرد مبتلا برای دور ریختن و از بین بردن اقلام و کالاهای غیر ضروری و بدون کاربرد، مقاومت می کند. برای مثال، وسایلی مانند روزنامه های قدیمی، کتاب های بدون مصرف و کهنه، نامه های مخدوش شده، وسایل تزییناتی فرسوده و کهنه و تمام اجناسی که از دیدگاه اغلب افراد دورریختنی و زباله محسوب می شود، در خانه های مبتلایان به اختلال احتکار، وسایلی با ارزش محسوب می شود.
پیشنهاد می کنیم بخوانید: وسواس فکری چیست ؟
مشکلاتی به وجود آمده از اختلال احتکار
از آنجایی که این رفتار با نوعی وسوسه ذهنی برای وسیله اندوزی نابه جا و تردید در دور ریختن آنچه فرسوده و ناکارآمد است، در ارتباط بوده به آن وسواس احتکار نیز می گویند. افراد مبتلا به اختلال احتکار یا ذخیره کردن، بر این باور هستند که روزی به فرسوده ها و اقلام کهنه نیاز پیدا خواهند کرد. و همواره در دوراندختن وسیله های کهنه و بی ارزش مشکل دارند. زندگی کردن با این افراد اغلب ناممکن است و به دلیل رعایت نشدن مسائل بهداشتی و نا ایمن شده خانه، خطرات زیادی متوجه بیمار و اطرافیان وی خواهد بود. در بسیاری از موارد گزارش شده است، این اشتغال ذهنی و عملی فرد به جمع آوری کالاهای فرسوده، تمام فضای خانه را به طور کامل اشغال کرده و باعث اختلال در عملکرد اجتماعی، شغلی یا زمینه های دیگر می شود.
پیشنهاد می کنیم بخوانید: اختلال شخصیت افسرده
علت به وجود آمدن اختلال احتکار
سبب شناسی و علت ابتلا به اختلال احتکار به درستی مشخص نشده است اما ریسک فاکتورهایی مانند، قرار گرفتن در معرض یک حادثه تروماتیک و آسیب زننده، ناتوانی در تصمیم گیری، هوش هیجانی پایین و ابتلا یکی از بستگان نزدیک به این اختلال، امکان مبتلا شدن به وسواس احتکار یا ذخیره کردن را افزایش می دهد.
سنین مبتلا شدن به اختلال احتکار
اختلال وسواس احتکار معمولا از اوایل جوانی آغاز شده و نه تنها امیدی به بهبود علائم بدون درمان نخواهد بود، بلکه روند بیماری با گذشت سن تشدید می شود. بر خلاف مجموعه دارها و کلکسیونرها که به جمع آوری یک شی خاص و منحصر به فرد با ارزش علاقه مند هستند، مبتلایان به اختلال احتکار، در جمع اوری اقلام بی ارزش در دسته ها و گونه های متعدد مبادرت می ورزند.
البته لازم به ذکر است در مبتلایان به وسواس احتکار، میل مهار نشدنی به جمع اوری یک وسیله خاص مانند کتاب یا مجله نیز وجود دارد. اما تفاوت فرد کلکسیونر با افراد بیمار در این است که افراد مبتلا به اختلال ذخیره کردن، هر کتاب یا مجله ای را جدا از ارزش و کارایی آن جمع آوری کرده و این کتاب ها به اندازه ای زیاد هستند که انتخاب از میان آن ها را نا ممکن می کند و زندگی فرد را مختل می کند.
پیشنهاد می کنیم بخوانید: اختلال شخصیت وابسته چیست؟
راه های درمان اختلال احتکار
گاهی اوقات ابتلا به بیماری های جسمی مانند آسیب های مغزی و بیماری های مغزی، عروقی می تواند نشانه های اختلال احتکار را در فرد ظاهر کند. بنابراین قبل از درمان روان شناختی اختلال احتکار، بهتر است فرد بیمار از نظر جسمانی بررسی شود. درمان اختلال احتکار یا ذخیره کردن با داروهای ضد افسردگی، تمرینات مهار اختلالات اضطرابی با استفاده از تکنیک های درمان شناختی رفتاری انجام گرفته و به فرد مبتلا کمک می کند تا تردید و اشتغال ذهنی کمتری را برای حفظ وسایل تجربه کند.
