اختلال هویت جنسیتی در کودکان

کودکان ما از سنین مدرسه و حتی پیش از آن، در معرض پیام های بی شمار رسانه های جمعی، خانواده، مدرسه، گروه های همسالان و محیط عمومی اطراف خود درباره هویت و سوگیری های جنسی، قرار می گیرند و صحبت، آگاه سازی و همراهی کردن با آنها در فراز و نشیب های احساسی و عملکردی شان کمک می کند تا کمتر با مشکل مواجه شوند و چنانچه مسیر را به اشتباه رفتند، با حمایت مادر و پدر به مسیر سلامت خود باز گردند.

پس لازم است به عنوان والدین آگاه و مراقب، از اطلاعات کافی و لازم در خصوص اختلال هویت جنسیتی برخوردار باشیم. هویت جنسیتی، بخش مهمی از هویت هر انسان را تشکیل می دهد و بازتاب تصویری است که به عنوان یک زن و یا مرد از خود دارد. در این دیدگاه فرد می آموزد با توجه به اینکه مرد یا زن آفریده شده، باید به شیوه خاصی بیندیشد و رفتار و احساس خاصی داشته باشد.

عوامل موثر بر اختلال هویت جنسیتی

هویت جنسیتی تحت تاثیر دو مولفه اکتسابی و غیر اکتسابی تدوین می شود. جنس به عنوان یک عامل غیراکتسابی، شامل ویژگی های زیستی، کالبدی، جسمانی و کروکوزومی است که مرد و زن را از یکدیگر متمایز می سازد، اما جنسیت به عنوان یک عامل اکتسابی، زن و مرد را به لحاظ اجتماعی و فرهنگی از هم جدا می کند و بر اساس ویژگی هایی که غالبا خصوصیات ویژه دو جنس محسوب می شود، شکل می گیرد.

پیشنهاد می کنیم بخوانید: اختلال شخصیت مرزی

کسی که از نظر هویت جنسیتی سالم باشد با اطمینان می تواند بگوید من یک مرد هستم یا یک زن هستم و این احساس فرد از زن یا مرد بودن، همان اوایل کودکی، از ترکیب رسومات فرهنگی جامعه، خانواده و خصوصیات بیولوژیکی فرد شکل گرفته و سبب پیدایش هویت جنسیتی خاص حتی در سنین 3-4 سالگی او می شود. حال اگر فرد با جنسیت خود احساس ناسازگاری کند، دچار «اختلال هویت جنسیتی» شده است.

علایم اختلال هویت جنسیتی در کودکان و نوجوانان

• میل مکرر یا اصرار بر این که متعلق به دسته جنس مخالف است.
• ترجیح دادن لباس دخترانه یا تقلید ظاهر دخترانه در پسرها و اصرار بر پوشیدن لباس های پسرانه در دخترها.
• ترجیح دادن مستمر و مبرم نقش های جنس مخالف در بازی یا تخیلات مداوم درباره جنس مخالف بودن.
• میل شدید به شرکت در بازی های کلیشه ای و تفریحات جنس مخالف.
• ترجیح دادن مبرم همبازی های جنس مخالف.
• نفرت از آلت تناسلی خود و یا بیزاری از بازی های خشن پسرانه در پسرها
• امتناع از ادرار کردن در حالت نشسته یا عدم تمایل رشد پستان ها و شروع عادت ماهانه، یا بیزاری شدید از لباس معمول دخترانه در دخترها.

پیشنهاد می کنیم بخوانید: مشاوره کودک و نوجوان خارج از کشور ،  درمان اختلالات جنسی خارج از کشور

نحوه تشخیص اختلال هویت جنسیتی در کودکان

با استفاده از مصاحبه و گزارشات ارایه شده توسط والدین، ارزیابی های رفتاری و آزمون های روانی می توان به سنجش شدت و وسعت اختلال هویت جنسیتی در کودکان و نوجوانان دست یافت. واضح است که تشخیص قطعیت این اختلال توسط روانشناس و متخصصان روان درمانی صورت می پذیرد.

نقش خانواده و جامعه در بروز اختلال هویت جنسیتی

والدین نقش مهمی در رشد و یادگیری بهنجار کنش های جنسیتی دارند؛ به طوری که غیبت یکی از والدین، فرایند ایجاد رفتارهای جنسیتی بهنجار را در کودکان با مشکل مواجه می کند. به عبارتی نبود پدر در خانواده، برای کودک پسر و فقدان مادر برای کودک دختر، جریان یادگیری بهنجار رفتارهای جنسیتی را در آنان با مشکل مواجه می کند. تحقیقات دیگری نشان داده اند کودکان دارای این اختلال وابستگی ناایمن به مادر خود دارند و رابطه آنها یک رابطه ضعیف و بی اثر است و علت این مساله، وجود آسیب های روانی از جمله افسردگی و اختلالات شخصیتی مادران است.

پیشنهاد می کنیم بخوانید: اختلال شخصیت وابسته چیست

همچنین بررسی رابطه این کودکان با پدران آنها نیز نشان داد که آنها از رابطه ای منفی و فاقد آرامش و توام با نزاع با پدران خود رنج می برند که همین مساله موجب بروز اضطراب و زمینه های تظاهر چنین اختلالی را فراهم می آورد.

شکل گیری رفتارهای جنس مخالف

طبق نظر متخصصان، هرگاه فرد از سوی همسالان همجنس و از طریق ارتباطات اجتماعی با آنان نتواند تایید اجتماعی لازم را به دست آورد این احتمال وجود دارد که با همسالان غیرهمجنس ارتباط اجتماعی اش را ادامه دهد و تحت تاثیر همین تعاملات اجتماعی، رفتارهای جنس مخالف در او رشد پیدا کند. فروید نیز در مورد شکل گیری الگوهای رفتاری در کودک معتقد است:کودک در جریان رشد شخصیت از طریق فرآیند همانند سازی سعی در تکرار و یادگیری رفتارهای افرادی دارد که دارای منافع و قدرتهایی هستند و آن منافع انگیزه ی کودک برای تکرار رفتارهای آنان است تا از طریق تقلید و یادگیری بتواند از آن قدرت ها بهره مند شود.

مهمترین افرادی که کودک در اوایل یادگیری رفتارهایش از آنها تقلید میکند والدین است و کودک از طریق تکرار رفتار آنان سعی در داشتن موقعیت آنان دارد. اگر والدین در خانواده حضور کافی و به موقع نداشته باشند (مرگ، طلاق و غیره) فرآیند همانندسازی با مشکل و اختلال مواجه میشود و همین موضوع جریان یادگیری رفتارهای کودک را با مشکل مواجه میکند.

پیشنهاد می کنیم بخوانید: اختلال چند شخصیتی یا اختلال هویت تجزیه ای

علاوه بر این ها، دانستن این نکته نیز جالب است که هرچه در خانواده تمایل والدین مبنی بر داشتن فرزند با جنسیت خاصی بیشتر باشد، احتمال بروز اختلال هویت جنسیتی در کودک غیرهمجنس با تمایل والدین بیشتر میشود.

برای درمان اختلال هویت جنسیتی چه باید کرد؟

مطالعات صورت گرفته، به تاثیر تغییر شیوه های رفتاری والدین و اطرافیان تاکید می کنند و بر این باورند که لازم است کودک یا نوجوان دارای اختلال هویت جنسیتی، در زمان های تمایل به انجام رفتارهای جنس مخالف با عدم تشویق از سوی اطرافیان روبرو شده و موقعیت هایی برای او در پرورش مهارت ها و دوستی های مختص یک جنس فراهم شود که در آن فرضا بیمار پسر، اوقات بیشتری را با پدر و بازی با همسالان همجنس خود سپری کند.

پیشنهاد می کنیم بخوانید: مشاوره اختلالات شخصیتی تلفنی

همچنین لازم است با مراجعه به درمانگر متخصص، عوامل ایجاد کننده این شرایط در خانواده مورد بررسی قرار گرفته و با روش های درمانی ساختار آنها در هم شکسته شود و والدین آموزش های لازم را در این خصوص ببینند و بتوانند فرزندان خود را بیشتر متوجه ارزش وجودی خود به عنوان یک دختر یا پسر کنند. در غیر اینصورت فرزند آنها یا در دوزخی از تمایلات شدید به رفتارهای جنس مخالف باقی می ماند، یا حالات آنها به شکل فعالتری ادامه می یابد و به بزرگسالی شان سرایت می کند و برخی نیز دچار حالت های انزواطلبی و طرد از اجتماع می شوند. بنابراین تعلل جایز نیست و کودکان دارای اختلال هویت جنسیتی باید به طور جدی در مسیر درست درمان در کنار روان درمانگران متخصص قرار گیرند. نویسنده: افسانه احمدی؛ کارشناس ارشد مشاوره و راهنمایی

خدمات مرکز مشاوره رهیاب در زمینه مشاوره اختلالات شخصیت

مرکز مشاوره روانشناسی رهیاب با ارائه مشاوره خانواده و مشاوره روانشناسی آماده ارائه انواع مشاوره اختلالات شخصیت به هموطنان عزیز می باشد. شما می توانید هم به صورت تلفنی و هم حضوری از مشاوره مشاوران روانشناسی مرکز استفاده کنید. هموطنان عزیز می توانند از سراسر کشور با استفاده از خط ثابت با مرکز تماس بگیرند و از مشاوره روانشناسی تلفنی بهره مند شوند. همچنین عزیزان ساکن تهران می توانند هم به صورت تلفنی و هم به صورت حضوری با مراجعه به مرکز مشاوره رهیاب از خدمات مشاوره اختلالات شخصیتی از جمله اختلال هویت جنسیتی در کودکان استفاده نمایند. کافیست از طریق زیر با ما تماس حاصل نمایید. همچنین مرکز مشاوره رهیاب در زمینه های زیر آماده ارائه مشاوره روانشناسی می باشد.