از دست‌دادن شخصی که دوستش داریم می‌تواند یکی از غم‌انگیزترین و تلخ‌ترین اتفاقات زندگی باشد. در حقیقت وقتی عزیزی را از دست می‌دهیم احساس می‌کنیم که زندگی ما خالی شده است و هیچ‌چیزی نمی‌تواند این حال را عوض کند. بعد از اتفاق افتادن این موضوع تلخ، ما وارد سوگواری ‌می‌شویم و سعی می‌کنیم با طی‌کردن مراحل سوگواری به پذیرش این حقیقت تلخ برسیم که کسی که دوستش داریم دیگر در زندگی ما حضور فیزیکی ندارد و تنها در یاد ما زنده است. افراد زیادی این مراحل سوگ را طی می‌کنند و بعد از مدتی به زندگی عادی برمی‌گردند اما برخی نمی‌توانند به‌راحتی این مراحل را پشت سر بگذارند و برای همین به مشاوره سوگ نیاز پیدا می‌کنند.

گاهی اوقات آن‌قدر مرگ عزیزان سهمگین است که نمی‌توان انتظار داشت که فرد به‌تنهایی بتواند سوگواری کند و به روند عادی زندگی برگردد بنابراین با کمک مشاوره روانشناسی می‌توان به او کمک کرد که از دل این جریانات سهمگین و دشوار عبور کند.

یکی از این زمان‌های سخت، زمان کرونا بود که خانواده‌های زیادی داغدار عزیزان خود در مدت‌زمان کوتاهی شدند و مشاوره سوگ کرونا به بسیاری از آن‌ها کمک کرد که بتوانند به پذیرش این واقعیت تلخ برسند. اما مشاوره سوگ چیست؟ مشاوره در سوگ چگونه به افراد سوگوار کمک می‌کند؟ مشاوره سوگ در کودکان و مشاوره سوگ در بزرگسالان به چه صورت است؟ برای گرفتن پاسخ این سؤال‌ها تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

 

سوگ چیست؟

مرگ یکی از اتفاقات اجتناب‌ناپذیری است که در زندگی هر شخصی اتفاق می‌افتد. وقتی عزیزی از دست می‌دهیم به‌شدت اندوهگین می‌شویم و با احساسات مختلفی روبه‌رو می‌شویم. ممکن است از دست او خشمگین شویم که چرا ما را تنها گذاشته ‌است.

ممکن است نتوانیم مرگ او را باور کنیم و دست به انکار بزنیم. یا شاید احساساتمان را با انواع روش‌های عزاداری تخلیه کنیم. همه‌ی این‌ها مواردی است که برای یک فرد سوگوار پیش می‌آید. نظریه‌های مختلفی راجع به مراحل سوگواری صحبت کرده‌اند. یکی از معروف‌ترین نظریه‌ها، نظریه‌ی کوبلرراس است که سوگ را به این مراحل تقسیم می‌کند:

• شوک
• خشم
• چانه‌زنی
• آشفتگی
• پذیرش

همه‌ی افرادی که سوگوار می‌شوند این مراحل را به یک شدت طی نمی‌کنند. ممکن است برخی خیلی راحت‌تر به مرحله‌ی پذیرش برسند و برخی سخت‌تر. مشاوره در شرایط سخت غم به افراد سوگوار کمک می‌کند که مراحل سوگواری را راحت‌تر طی کنند و خیلی اوقات مانع از این می‌شود که افراد با سوگ پیچیده درگیر شوند.

درواقع مشاوره سوگ و دکتر روانشناس با درمان در سوگ متفاوت است. هنگامی که افراد مراحل یک سوگ طبیعی را طی می‌کنند مشاوره سوگواری به کمک آن‌ها می‌آید اما هنگامی که سوگ آن‌ها تبدیل به سوگ پیچیده شده است، دیگر مشاوره برای آن‌ها کارساز نیست و درمان در سوگ باید به کمک آن‌ها بیاید.

مشاوره سوگ

مرگ عزیزان غم و اندوه بسیاری را برای ما به وجود می‌آورد. در برخی این غم و اندوه در یک حد نرمالی است و با گذر زمان کم‌تر می‌شود اما در برخی دیگر این غم و اندوه جای خود را به یک پریشانی شدید می‌دهد.

این پریشان‌حالی می‌تواند عامل خطر و زنگ هشداری برای درگیرشدن فرد با سوگ پیچیده باشد؛ بنابراین این دسته به مشاور مراجعه می‌کنند تا با کمک‌گرفتن از مشاوره سوگ در نوجوانان، مشاوره سوگ برای کودکان و در بزرگسالان حال خود را بهتر کنند.

اهداف مشاوره سوگ

• کمک به بازماندگان برای پذیرش واقعیت
• افزایش درک از واقعیت فقدان
• بررسی روش‌های دفاعی و مقابله‌ای با فقدان
• کمک به بازماندگان برای پیداکردن معنا در تجربه‌های دردناک
• کمک به بازماندگان برای حل‌کردن مشکلاتی که در مسیر سازگاری مجدد وجود دارند.
• یاددادن روش‌های حل مسئله به بازماندگان برای کنارآمدن با عدم حضور عزیز ازدست‌رفته در زندگی‌شان
• کمک به بازماندگان برای پیداکردن راهی که بتوانند در عین اینکه یاد عزیز ازدست‌رفته را حفظ می‌کنند، بدون او به زندگی خود ادامه دهند.

 

مزایای مشاوره سوگ

مشاوره‌ در سوگ علاوه بر اینکه به فرد کمک می‌کند که بتواند با واقعیت تلخ نبودن فردی که دوستش دارد کنار بیاید، مانع از تبدیل‌شدن سوگ طبیعی و ساده به سوگ پیچیده می‌شود. همچنین به فرد داغدار کمک می‌کند که مراحل سوگواری را راحت‌تر طی کند.

 

فرایند مشاوره سوگ در بزرگسالان

به این صورت است:

• ارزیابی انعطاف‌پذیر رویداد و افزایش درک فقدان
• کنارآمدن با سوگ و معنایابی
• بازیابی
• ارزیابی درمان

 

1. ارزیابی انعطاف‌پذیر رویداد و افزایش درک فقدان

در جلسه‌ی اول هدف ارزیابی انعطاف‌پذیر رویداد و افزایش درک فقدان است که مدت‌زمان آن نیز ۴۵ دقیقه است.

2. کنارآمدن با سوگ و معنایابی

جلسه‌ی دوم به کنارآمدن با سوگ و معنایابی می‌پردازد. هدف اختصاصی در این جلسه این است که روش‌های دفاعی و مقابله‌‌ای افراد بررسی شود و به بازماندگان کمک شود که در تجارب دردناک معنای شخصی پیدا کنند. مدت‌زمان این جلسه ۴۵ دقیقه است.

3. بازیابی

جلسه‌ی سوم، جلسه‌ی بازیابی است که هدف آن بازگشت به زندگی بدون حضور فرد فوت‌شده است. این جلسه به بازماندگان کمک می‌کند که بدون حضور فرد متوفی بتوانند به زندگی خود ادامه دهند. مدت‌زمان این جلسه نیز ۴۵ دقیقه است.

4. ارزیابی درمان

جلسه‌ی چهارم که جلسه‌ی آخر است، جلسه‌ی ارزیابی درمان افسردگی و غم از دست دادن است. در این جلسه روند سوگ بررسی می‌شود. همچنین تغییراتی که خود مراجع اذعان می‌کند که به وجود آمده است را بررسی می‌کند. مدت‌زمان این جلسه مانند جلسات قبلی ۴۵ دقیقه است.

 

تفاوت‌های فردی در سوگ

نکته‌ی مهمی که باید بدانید این است که همه لزوماً سوگ را به یک شیوه تجربه نمی‌کنند. افراد تفاوت‌های فردی بسیاری با هم دارند و لزوماً روشی که برای شما جواب داده است برای دوستتان که سوگ دیده است می‌تواند کارساز نباشد. در مرکز مشاوره سوگ به هر فردی باتوجه‌به ویژگی‌های شخصیتی که دارد کمک می‌شود که با فقدان عزیز ازدست‌رفته بتواند کنار بیاید.

 

سؤالات متداول در خصوص مشاوره در سوگ

آیا مشاوره‌ سوگ برای افراد خاصی است؟

خیر. مشاوره‌ سوگ به همه‌ی افرادی که داغ دیده‌اند می‌تواند کمک کند.

آیا همه سوگ را به یک‌شکل تجربه می‌کنند؟

خیر. هرکسی سوگ را به شکل متفاوت از دیگری می‌تواند تجربه کند و با‌ آن کنار بیاید.

برای مشاوره سوگ به چه کسی مراجعه کنیم؟

برای مشاوره سوگ باید به روانشناسی که در این زمینه کار می‌کند و تجربه دارد مراجعه کنید.