5 تمرین فکری برای بهبود سلامت روان

به همان اندازه که سلامت جسمانی برای داشتن یک زندگی خوب ضروری است، داشتن سلامت روان نیز ضروری است. اگر سلامت روان دچار خدشه شود، نه تنها روی سلامت جسم ما تاثیر منفی می‌گذارد بلکه تمامی ابعاد زندگی ما را به‌هم می‌ریزد. همانطور که جسم نیاز به مراقبت دارد، برای حفظ سلامت روان نیز باید از آن مراقبت کرد. یکی از کارهایی که برای مراقبت و بهبود از سلامت روان می‌توان انجام داد، تمرین فکری برای بهبود سلامت روان است.

این تمرین‌های فکری مجموعه‌ کارهایی هستند که باعث تقویت ذهن شده و در نتیجه تاثیر مثبتی بر سلامت روان ما می‌گذارند. در این مقاله ۵ تمرین فکری برای بهبود سلامت روان به شما معرفی می‌کنیم. تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

تمرین فکری چیست؟

در یک تعریف ساده از نظر روانکاوی فردی، تمرین فکری به فعالیت‌هایی گفته می‌شود که ذهن شما را درگیر می‌کند و در نتیجه باعث تقویت ذهن شما می‌شود.

معرفی برترین تمرینات فکری برای بهبود سلامت روان

قبل از آنکه به سراغ تمرین‌ فکری برای بهبود سلامت روان برویم بهتر است ابتدا خود سلامت روان را بررسی کنیم. سلامت روان به وضعیتی گفته می‌شود که در آن ابعاد مختلف هیجانی و روانشناختی فرد در یک وضعیت بهینه و سالم قرار دارند. فرد از ظرفیت‌های روانشناختی و فکری خود می‌تواند برای بهبود زندگی‌اش استفاده کند. توانایی مدیریت هیجانات خود را به شکلی سالم و کارآمد دارد. در جامعه عملکرد خوبی دارد و قادر به برآورده کردن نیازهای روزمره‌ی خود است.

اگر سلامت روان به خطر بیفتد و از آن مراقبت نشود، زمینه‌ی پیدایش اختلالات روانی و افسردگی به وجود می‌آید. اختلالات روانی، بیماری‌های روانشناختی هستند که علاوه بر روان، جسم فرد را نیز به خطر می‌اندازند. این اختلالات در تمامی جنبه‌های زندگی فرد تاثیر منفی می‌گذارند و کارکرد او را به‌طور کلی مختل می‌کنند. بنابراین مراقبت از سلامت روان و انجام تمرین‌هایی برای مراقبت و بهبود آن، به پیشگیری از به‌وجودآمدن اختلالات روانی و درمان افسردگی کمک می‌کند. اما این تمرین‌ها چه مواردی هستند؟

تمرین‌هایی که برای کمک به سلامت روان توصیه می‌شوند می‌توانند شامل انواع کارهایی می‌شوند که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر روان ما تاثیر می‌گذارند. این فعالیت‌ها می‌توانند شامل رعایت رژیم غذایی و مصرف مواد مغذی باشند تا تمرین‌های ذهنی که به تقویت ذهن و فکر ما کمک می‌کنند.

در اینجا ما به معرفی این تمرین‌های فکری می‌پردازیم:

تمرین شماره یک: یادگیری یک مهارت جدید

یادگیری اطلاعات و مهارت‌های تازه، به عنوان یک تمرین فکری برای بهبود سلامت روان به شمار می‌آید.  یادگیری یکی از کارهایی است که مغز شما را به چالش می‌کشاند و به اصطلاح باعث می‌شود که سرپا نگه‌داشته شود. دریکی از پژوهش‌های روانشناسی و روان درمانگر تحلیلی که در این زمینه انجام شده است، تعدادی از افراد میانسال را به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم کردند. از گروه آزمایشی خواستند که مهارت‌های جدیدی مثل عکاسی و بافتنی را یاد بگیرند. از گروه کنترل نیز خواسته‌شد که فعالیت‌های کم‌چالش‌تری مثل تماشای فیلم را انجام دهند. در نهایت از هردوی‌ آن‌ها تست حافظه گرفته شد.

گروهی که از آن‌ها خواسته شده‌بود تا مهارت جدیدی را یاد بگیرند، در تست حافظه عملکرد بهتری از خود نشان داده بودند و گروه کنترل بهبودی در این زمینه از خود نشان ندادند. نکته‌ی جالب اینجاست هنگامی که یکسال بعد دوباره از گروه آزمایش تست حافظه گرفته شده بود، بهبودی که در حافظه‌ی آن‌ها ایجاد شده بود همچنان وجود داشت و از بین نرفته بود.

یادگیری مهارت‌های جدید مثل یک زبان جدید یا نواختن یک ساز، نه‌تنها ذهن شما را به چالش می‌کشاند و تقویت می‌کند بلکه باعث توانمند‌تر شدن شما هم می‌شود که این نکته نیز بر بهبود سلامت روان تاثیر مثبتی دارد. البته یادگیری نیاز به تلاش و تعهد به کاری که انجام می‌دهید دارد.

تمرین شماره‌ی دو: انجام مدیتیشن

مدیتیشن تمرین فکری است که سال‌ها است در حال انجام شدن است اما در سال‌های اخیر توجه بیشتری به آن به عنوان یک راه موثر برای بهبود سلامت روان شده‌است. مدیتیشن چه به شکل امروزی و چه به شکل سنتی مراقبه که بوداییان در گذشته انجام می‌دادند، برای ذهن فواید بسیاری دارد. پژوهشی در سال ۲۰۰۷ نشان داده است که مراقبه و مدیتیشن به ایجاد مسیرهای عصبی جدید کمک می‌کنند. در نتیجه باعث بهبود مهارت‌ خودمشاهده‌گری و افزایش انعطاف‌پذیری ذهنی می‌شوند.

علاوه‌براین، این مطالعه نشان داده‌است که مدیتیشن به افزایش تمرکز، توجه و همدلی کمک می‌کند. همچنین مطالعات دیگر نشان داد‌ه‌اند که مراقبه و مدیتیشن باعث افزایش ظرفیت حافظه‌ی فعال می‌شوند. علاوه برهمه‌ی این موارد، مدیتیشن باعث کاهش استرس و اضطراب نیز می‌گردد که خود می‌تواند دلیل کافی باشد که شما این تمرین فکری دل‌انگیز را به عنوان کاندیدی برای تمرین فکری برای بهبود سلامت روان انتخاب کنید.

تمرین شماره‌ی سه: انجام پازل

درست کردن پازل یکی از جذاب‌ترین تمرین‌ها برای تقویت فکر و درنتیجه بهبود سلامت روان است. این تمرین به نوعی هم فال است هم تماشا. شما هنگام درست کردن یک پازل هم سرگرمی لذت‌بخشی را انجام می‌دهید و هم ذهن خود را تقویت می‌کنید. تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان‌داده‌اند که درست‌کردن پازل، نیازمند به‌کارگیری توانایی‌های متعدد شناختی است که در نتیجه می‌تواند باعث بهبود آن‌ها نیز شود.

تمرین شماره‌ی چهار: درست‌کردن دفتر خاطرات سپاسگزاری

نوشتن یکی از مواردی است که می‌تواند به‌عنوان تمرین فکری برای بهبود سلامت روان از آن یاد شود. اما منظور از نوشتن چیست؟ تا حالا به این دقت کرده‌اید که وقتی به خاطرات مثبت فکر می‌کنید چقدر حالتان بهتر می‌شود و حس خوبی به شما دست می‌دهد؟ یک تمرین فکری دیگر درست کردن دفتری است که به آن دفتر سپاسگزاری می‌گوییم.

در این دفتر روزانه مواردی که به‌خاطر آن سپاسگزار هستید را یادداشت کنید. این موارد لزوما نباید چیزهای خاصی باشند. هرچیز کوچکی می‌تواند به عنوان دلیلی برای سپاسگزاری باشد. مطالعات نشان‌ داده‌اند که سپاسگزاری می‌تواند باعث ایجاد احساسات خوشایند شده و درنتیجه به بهبود سلامت روان کمک می‌کند.

تمرین شماره‌ی پنج: حفظ کردن

یکی دیگر از تمرینات ذهنی که باعث تقویت ذهن می‌شود و جزو موارد بسیار لذت‌بخش هم به‌شمار می‌آید، حفظ کردن است. در زمینه‌هایی که دوست دارید مثل لغات، مسائل ریاضی، اشعار مختلف، سخنان آموزنده و … مواردی را حفظ کنید. زمانی را در روز به این کار اختصاص دهید. این فعالیت به نوعی ورزش ذهنی است که عملکردهای مختلف ذهنی شما را بهبود می‌بخشد.

سخن آخر

تقویت ذهن یکی از مواردی است که برای حفظ سلامت روان ما ضروری است. فعالیت‌های متعددی نیز برای تقویت ذهن و فکر می‌توان انجام داد که در این مقاله ۵ تمرین فکری برای تقویت و در نتیجه بهبود سلامت روان معرفی کردیم. برای یادگیری مهارت‌های بیشتر در این زمینه با روانشناس خوب کلینیک رهیاب مشاور می‌توانید تماس گرفته و مشورت کنید.