یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های جهان که چندان مفید هم نیست، نوشابه است. اکثر افراد از تاثیرات مخربی که نوشابه بر سلامت جسمانی به جا می‌گذارد، آگاه هستند اما آیا تا به حال برای شما این سؤال پیش آمده است که آیا نوشابه می‌تواند به سلامت روان هم آسیب برساند؟ در این نوشتار ما میخواهیم افسردگی با خوردن نوشابه را بررسی کنیم.
آیا واقعا نوشابه می‌تواند بر سلامت روانی تاثیر منفی بگذارد؟ چگونه این کار را انجام می‌دهد؟ چه ارتباطی بین افسردگی و مصرف نوشابه وجود دارد؟ اینها همه سوالاتی هستند که در این نوشتار به آنها پاسخ میدهیم. تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
افسردگی با نوشیدن نوشابه
اثرات مضری که مصرف قند زیاد بر سلامت جسم به جا می‌گذارد، برای همگان شناخته شده است. جدیدا تحقیقاتی انجام شده است که نشان میدهند مصرف بالای قند می‌تواند بر سلامت روان نیز تاثیر منفی بگذارد. یکی از مواردی که در این تحقیقات روی آن بحث شده است این است که آیا مصرف نوشابه، حتی نوشابه های رژیمی با افسردگی ارتباطی دارند یا خیر.
البته همچنان ارتباط دقیق بین نوشابه و سلامت روان و افسردگی با خوردن نوشابه شناخته نشده است اما محققین چندین یافته برای اثبات اینکه خوردن نوشابه می‌تواند برای سلامت روان مضر باشد پیدا کردهاند. درواقع شاید نوشابه مستقیما باعث ابتلای افراد به افسردگی نشود اما به طور غیرمستقیم می‌تواند احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش دهد و حتی اعتیاد آور باشد که باید برای سلامتی خود با درمان اعتیاد به نوشابه بپردازید.
نوشابه های گازدار از دو طریق میتوانند بر سلامت روان تاثیر منفی به جا بگذارند:
- افزایش قند خون
- باقی گذاشتن اثرات طولانی مدت
افسردگی با خوردن نوشابه: افزایش قند خون
از جمله شواهدی که برای اثبات احتمال ایجاد افسردگی با خوردن نوشابه پیدا شده است، افزایش قند خون درنتیجهی مصرف نوشابه است. نوشابه‌های گازدار میتوانند سطح قند خون شما را به سرعت افزایش دهند. دلیل این اتفاق این است که نوشابه‌های گازدار قند را بدون هیچگونه فیبری یا مواد مغذی برای کاهش جذب آن فراهم میکنند. سطح بالای قند خون می‌تواند باعث ملتهب شدن مغز شود. ملتهب شدن مغز نیز با احتمال ابتلا به افسردگی ارتباط دارد.
یکی دیگر از دلایلی که نشان می‌دهد افزایش قند خون ناشی از مصرف نوشابه با احتمال ایجاد افسردگی ارتباط دارد، به موضوع چاقی و افزایش وزن برمیگردد. نوشیدن بیش از حد نوشابه‌های قندی باعث افزایش وزن می‌شود. تحقیقات نیز نشان دادهاند که اضافه وزن و چاقی می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد.
یک فراتحلیلی که در سال 2019 انجام شده است نشان می‌دهد که مصرف فقط دو فنجان (473 میلی لیتر) نوشابه شیرین شده با شکر در روز ممکن است خطر ابتلا به افسردگی را تا 5 درصد افزایش دهد.
افسردگی با خوردن نوشابه: باقی گذاشتن اثرات طولانی مدت
مطالعاتی که به صورت طولانی مدت بر ارتباط بین نوشابه و سلامت روان انجام شده اند، این موضوع را بررسی کرده اند که چگونه مصرف منظم نوشابه ممکن است بر سلامت روان شما تاثیر بگذارد.
یک پژوهشی که در سال 2017، عادات غذایی و وضعیت سلامت روان 10000 نفر را به مدت 5 سال بررسی کرده بود نشان می‌دهد که مصرف نوشیدنی های شیرین خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهد.
یک مطالعه ی قدیمی تر که در سال 2014 نتایج خود را منتشر کرده است، 250000 سالمند را به مدت 10 سال بررسی کرده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که افرادی که روزانه 2 یا 3 قوطی نوشابه و بیشتر مینوشند، 16 درصد بیشتر از افرادی که هیچ نوشیدنی قندی نمی نوشیدند در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند و باید به درمان افسردگی خارج از کشور اقدام کنید. به طورکلی این تحقیق نتیجه گرفت که هرچه شرکت کنندگان بیشتر نوشابه مصرف کنند، احتمال بیشتری وجود دارد که به افسردگی مبتلا شوند.
با این وجود همچنان به طور قطعی نمیتوان گفت که مصرف نوشابه می‌تواند احتمال ابتلا به افسردگی را بیشتر کند. همچنان باید تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شود.
ممکن است الان این سؤال به ذهنتان خطور کرده باشد که آیا مصرف نوشابه‌های رژیمی و بدون قند می‌تواند جایگزین مناسبی برای نوشابه‌های معمولی باشد؟ آیا آنها خطری برای ابتلا به افسردگی ندارند؟ در ادامه به این سؤال پاسخ خواهیم داد.
آیا نوشابه ی رژیمی باعث ایجاد افسردگی می شود؟
امروزه و با اثبات خطراتی که نوشابه های گازدار برای سلامت افراد دارد، خیلیها نوشابه های رژیمی را جایگزین نوشابه های معمولی کردهاند. در این نوع نوشابه ها از قندهای مصنوعی استفاده می‌شود که کالری خیلی کمتری به نسبت نوشابه های گازدار معمولی دارند.
درحالی که نوشابه های رژیمی گزینه های سالم‌تری به نسبت نوشابه های معمولی به نظر میرسند اما تحقیقات به نتایجی خلاف این فرض رسیدهاند.
مطالعهای که در سال 2014 انجام شده است نشان می‌دهد که خطر افسردگی با خوردن نوشابه در نوشابه های رژیمی حتی از نوشابه های معمولی بیشتر است.
تحقیقی که در سال 2017 بر روی زنانی که در روز نوشابهی رژیمی مصرف میکنند نشان می‌دهد که احتمال ابتلا به افسردگی در آنان بالا است.
این نتایج ممکن است به محتوای شیرین کننده های مصنوعی یعنی آسپارتام و سوکرالوز ربط داشته باشد. برخی از پژوهشگران معتقدند که شیرین کننده های مصنوعی می توانند بر سلامت مغز و روان تاثیر منفی به جا بگذارند.
در همین رابطه پژوهشی در سال 2014 انجام شده است. در این پژوهش به 80 بزرگسال رژیم غذایی سرشار از آسپارتام داده شد. پس از 8 روز شرکت کنندگان خلق تحریک پذیرتر، نشانه های بیشتر افسردگی و نمرات بدتری در آزمون های روانشناختی داشتند. دو فرضیه برای ارتباط بین آسپارتام و احتمال ابتلا به افسردگی وجود دارد:
فرض شماره یک
آسپارتام از انتشار انتقال دهنده های عصبی مثل دوپامین و سروتونین در مغز جلوگیری میکند. این انتقال دهنده های عصبی نقش کلیدی در بهبود و متعادل نگهداشتن خلق و خو دارند. سطوح پایین این دو انتقال دهندهی عصبی اغلب در افراد مبتلا به افسردگی دیده می‌شود.
فرض شماره دو
علاوه براین آسپارتام ممکن است باعث افزایش استرس اکسیداتیو و سطح هورمون کورتیزول شود که این هورمون با افزایش سطح استرس در ارتباط است. این احتمال وجود دارد که این موضوع باعث آسیب رسیدن به نورون های مغزی و افزایش احتمال ابتلا به افسردگی شود.
کلام آخر
افسردگی یکی از اختلال های جدی روانشناختی است که تاثیرات جدی و خطرناکی بر همه ی جوانب زندگی فرد به جا می‌گذارد. حتی در مواردی می‌تواند باعث افزایش خطر خودکشی در فرد مبتلا شود؛ بنابراین روانشناس خوب در درمان افسردگی و مشاوره خودکشی تمامی عواملی که ممکن است باعث ایجاد افسردگی شوند را بررسی میکند.
یکی از این عوامل، رژیم غذایی افراد است. امروزه نیز یکی از پرمصرف‌ترین موادغذایی در رژیم غذایی نوشابه است. برای همین ضروری است که این موضوع بررسی شود که آیا مصرف نوشابه با احتمال ابتلا به افسردگی ارتباطی دارد یاخیر.
تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است به طور کلی این احتمال را میدهند که مصرف نوشابه، چه نوشابه های معمولی و چه رژیمی، در طی سالیان متمادی می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد. به همین دلیل توصیه ی محققین است که در مصرف این نوشیدنی جوانب احتیاط رعایت شود و از مصرف بیش از اندازه آن خودداری شود.
