همان طور که به تعداد تک تک آدم ها تعریف برای مفهوم موفقیت می توان یافت، زندگی در یک بعد خلاصه نمی شود و موفق شدن در تمامی جنبه های زندگی عملا امکان پذیر نیست. شاید رسیدن به حد قابل قبولی از موفقیت در چندین بعد، موفق ترین جایگاهی باشد که یک فرد بتواند در طول عمر خود به آن دست یابد. در واقع یک موفقیت متعادل، موفقیتی که در آن شاید در هیچ بعدی به موفقیتی خیره کننده نرسد ولی در عین حال در هیچ بعدی هم به طرز معناداری عقب نمی افتد، می تواند بهترین موفقیتی باشد که یک فرد برای آن برنامه ریزی کند.
برای دستیابی به موفقیت، باید اول به تعریف شخصی خود از موفقیت برسید. مرحله اول قدم گذاشتن در جاده موفقیت، شناختن این است که چه جایگاهی از دید شخص شما موفق محسوب میشود. ممکن است برای یک فرد رسیدن به درآمد بالا در ماه، تصویری از یک فرد موفق را القا کند، اما برای فرد دیگری رسیدن به جایگاه علمی استادی در دانشگاه به معنای دستیابی به موفقیت باشد.
برای رسیدن به تعریف شخصی از موفقیت، پیش نیازهایی لازم است. مهم ترین این پیش نیازها رسیدن به یک نیمرخ شفاف از خود است.
نیمرخ فردی
نیمرخ فردی، در واقع یک تصویر چند بعدی از شماست که می تواند برجستگی های روانی، فیزیکی، اجتماعی و شخصیتی شما را ترسیم نماید. رسیدن به این نیمرخ برای خود فرد، به علت وجود پیش داوری های فردی، قضاوت های دریافت شده از دیگران به خصوص والدین، شکست ها و موفقیت های قبلی کار آسانی نیست. برای این کار یک نگاه تخصصی از بیرون نیاز است. کمک های تخصصی، مشاوره فردی و استعدادیابی می تواند راه میانبر و مطمئن تری باشد تا فرد به یک نیمرخ اولیه از خود دست یابد. متخصص به فرد کمک می کند تا از میان تصویرهای متعددی که درطی سال ها از خود ساخته است، شفاف ترین و واقعی ترین تصویر را بیرون بکشد. این روند از طریق آزمون های تخصصی و جلسات مصاحبه انجام می پذیرد. در سنین پایین تر (دانش آموزان)، برای یافتن یک نیمرخ شفاف، متخصص حتی ممکن است با والدین کودک/نوجوان نیز مصاحبه نماید.
فرد پس از دستیابی به نیمرخ خود، می تواند مسیرهای ممکن برای رسیدن به موفقیت های بالقوه را شناسایی کرده و هدف گذاری نماید. رسیدن به نیمرخ پیش نیاز و در واقع مرحله صفر مسیر موفقیت است.
مفهوم شخصی موفقیت
مرحله بعد یا مرحله اول، رسیدن به یک مفهوم شخصی از موفقیت است. این مفهوم با توجه به علاقه مندی ها، توانایی ها، امکانات فردی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی هر کس، توسط خود فرد و با بهره گیری از راهنمایی متخصص انجام می گیرد. در این مرحله، به فرد کمک می شود تا به چندین تعریف شخصی از موفقیت برسد. این مرحله تماما به صورت جلسات مصاحبه انجام می گیرد.
متخصص در این مرحله از فرد تکالیفی را درخواست می کند که هر کدام از این تکالیف، علاوه بر اینکه به فرد این امکان را می دهد تا در لایه های درونی تر خود کنکاش نماید، برای متخصص نیز این امکان را فراهم می سازد تا با جزییات بیش تر فرد را در فضای پیرامونی که در آن زندگی می نماید تصویر کرده و شخصی ترین تعریف های ممکن از مفهوم موفقیت را بسازد. مفاهیم موفقیت از آن جهت شخصی هستند که با توجه به توانایی ها، علاقه مندی ها، امکانات فرهنگی، اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی افراد تعریف می شوند. در سنین پایین تر، برای رسیدن به مفاهیم موفقیت، لازم است تا از والدین کودک/نوجوان نیز برای رسیدن به واقعی ترین تصویر از فضای پیرامونی کمک گرفته شود. این کار در جلسات مصاحبه با والدین و توسط متخصص انجام می گیرد.
رای هر فرد می تواند از یک تا چندین تعریف موفقیت وجود داشته باشد. از آن جا که داشتن یک تعریف موفقیت معمولا نتیجه کاربردی نداشته و ممکن است به ناکامی ها و سرشکستگی های بعدی بی انجامد، متخصص به فرد کمک می نماید تا به تعاریف شفاف بیشتری از مفهوم موفقیت شخصی خود برسد.
مفهوم سازی در رسیدن به موفقیت
مرحله دوم، که برآیند مرحله صفر یعنی مرحله نیمرخ و مرحله اول یعنی مرحله مفهوم سازی است، مرحله تعیین راه خواهد بود. در این مرحله فرد با همراهی متخصص، ممکن ترین و به صرفه ترین راه ها برای رسیدن به مفاهیم شخصی خود از موفقیت را ترسیم می نماید. این راه گذاری ها نیز با نگاه چندبعدی به عوامل فردی، شخصیتی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی فرد انجام می گیرد. در نهایت راههایی که ترسیم می شوند علاوه بر اینکه از فیلتر نیمرخ هر فرد عبور داده شده اند بلکه با توجه به مفاهیم شخصی او از موفقیت، شخصی سازی می شوند.
لازم به ذکر است مفاهیم تعریف شده از موفقیت ثابت نیستند و در طول زمان با توجه به تغییر در هر یک از عوامل تاثیرگذار در فضای پیرامونی فرد مانند تغییر در عوامل اجتماعی یا اقتصادی، می توانند متناسب با شرایط جدید باز تعریف شوند. در نتیجه راه های تعریف شده برای رسیدن به این اهداف نیز ثابت نبوده و با انعطاف در راستای بهینه ترین مسیر برای رسیدن به مفهوم جدید قابل تغییر می باشند.
در هر مسیر، امکانات فعلی و موجود فرد و هم چنین امکانات ممکن فرد در نظر گرفته می شود. هم چنین مهارتها و امکاناتی که فرد باید بیاموزد یا به دست آورد نیز با توجه به محدودیت ها و امکانات تعریف می شوند. عامل زمان در این تعیین مسیرها یکی از فاکتورهای حائز اهمیت است. این که هر فرد برای هر بخش از مسیر، چه مقدار زمان باید و می تواند هزینه کند و رسیدن به این هدف در چه بازه زمانی مقرون به صرفه خواهد بود.
یک نکته که باید همواره مدنظر قرار داد این است که علی رغم روند تخصصی و چند بعدی تعریف مفهوم و تعیین راه موفقیت، هیچ کدام از این راهها صد در صد متضمن موفقیت فرد نخواهند بود. این راه ها بالاترین شانس پیروزی برای رسیدن به هر یک از مفاهیم موفقیت را به فرد ارائه می دهند که انتخاب هر کدام از این راهها بر عهده خود فرد خواهد بود. اما آن چیزی که می تواند متضمن رسیدن افراد به شبیه ترین تصویر شخصی از موفقیت باشد پایبند بودن به تمام دشواری های مسیر است. هیچ مسیری برای رسیدن به هیچ هدفی آسان نخواهد بود. در انتها تنها کسی موفق خواهد بود که به دشواری های مسیر به عنوان بهایی که برای موفقیت باید بپردازد نگاه کرده است.
مراحل رسیدن به موفقیت در یک نگاه
مرحله صفر: دستیابی به یک نیمرخ شفاف فردی مشتمل بر همه ابعاد شخصیتی، روانی، اجتماعی، اقتصادی فرد
مرحله یک: مفهوم سازی شخصی از موفقیت
مرحله دو: تعیین راه های رسیدن به تصاویر شخصی فرد از موفقیت
برآیند این سه مرحله، می تواند فرد را در مسیر رسیدن به موفقیت قرار دهد. راه و مقصد مشخص می شوند. پیمودن راه با خود فرد است.
