یکی از عادات کودکان که والدین را بسیار ناراحت و نگران می کند جویدن ناخن است. جویدن ناخن از این جهت قابل توجه است که ناخن‌ها به دلیل میکروبی بودن ممکن است در کودک در حال رشد موجب بیماری شوند و نیز در اکثر موارد نشانه‌ای از وجود استرس و اضطراب در کودک می‌باشد. بر اساس آخرین تحقیقات تقریبا ۳۸ درصد از کودکان ۴ تا ۶ ساله ناخن هایشان را می جوند و در۶۰ درصد موارد ممکن است تا ۱۰ سالگی ادامه یابد و نهایتا در ۲۰ درصد از بزرگسالان نیز این عادت مشاهده می‌شود.
روانشناسان بر این باورند که ناخن جویدن راهی برای رهایی از تنش و اضطراب در کودک است. جویدن ناخن اغلب در کودکانی که در معرض استرس‌ها و فشارهای عاطفی زیاد قرار دارند و آنهایی که پدر و مادر بسیار سخت‌گیر و کمال‌گرا یا بسیار بی‌تفاوت دارند، مشاهده می‌شود. برخی روانشناسان معتقدند که اغلب وقایعی مانند جدایی از والدین، ورود به مدرسه، تولد عضو جدید در خانواده، طلاق یا طرد والدین موجب بروز این رفتار در کودک می‌شود. آنچه که در تشخیص و درمان اهمیت پیدا می‌کند تعداد و شدت و مدت زمان تکراررفتار در کودک است. زیرا گاهی ممکن است به طور ناگهانی این رفتار در کودک بروز پیدا کند و خودبه خود برطرف شود و نگران کننده نباشد.
جویدن ناخن‌ها نوعی مکانیسم دفاعی است برای تخلیه اضطراب‌ها و نگرانی‌هایی که کودک برای بیان آنها کلمه ندارد یا از ترس تنبیه و واکنش محیط نمی‌تواند آنها را بیان کند و احتمالا خشم، ترس یا نگرانی ابراز نشده‌ای پشت این عمل وجود دارد.
علت را جستجو کنید!
بررسی کنید و ببینید این رفتار چه مواقعی بروز پیدا می‌کند یا تشدید می‌شود. ممکن است هنگامی‌که از او خواسته‌اید کاری انجام دهد، در مواجهه با غریبه‌ها، تولد خواهر یا برادر جدید و نادیده گرفتن او، انجام تکالیف مدرسه، غذاخوردن، وقتی کار اشتباهی انجام داده است یا مواقع دیگر ناخن جویدن در او شدت یابد. با شناسایی علت و برطرف یا کنترل کردن آن مهم ترین گام را در رفع ناخن جویدن در کودک انجام داده‌اید.
سرزنش نکنید!
بهترین راه برای رفع این وضعیت، برخورد محبت‌آمیز و پذیرا در قبال کودک است. رفتار ناخن جویدن در کودک آگاهانه و قابل کنترل نیست و به طور ناخودآگاه و برای رفع تنش صورت می‌گیرد، بنابراین تنبیه و سرزنش کردن، تحقیر و تنبیه کودک نه تنها کمکی به رفع این اختلال نمی‌کند، بلکه اضطراب او را بیشتر کرده و این عمل در او شدت می‌یابد.
تذکر ندهید!
هرگز در مورد این موضوع به او تذکر ندهید و دیگران را نیز مطلع نکنید. نگرانی و اضطراب خود را با تذکرات پیاپی و بی‌اثر به کودک کاهش ندهید. نباید کسی از دوستان و آشنایان از این رفتار کودک مطلع شود، زیرا ممکن است مورد تمسخر یا سرزنش و تحقیر قرار گیرد و اعتماد به نفس کودک آسیب ببینید، نگرانی و اضطراب کودک را بیشتر کرده، موجب تشدید و تکرار این رفتار در کودک شود. ناخن جویدن مانند خیلی از رفتارها غیر ارادی انجام می‌شود و کودک قصد آزردن شما را ندارد.
حواس کودک را پرت کنید!
زمانی که شاهد این رفتار در کودک هستید با او صحبت کنید. دستانش را در دستان خود گرفته، با آرامش و محبت با او در مورد موضوع مورد علاقه اش صحبت کنید، کتابی برایش بخوانید، یا با هم به فعالیتی که برای او خوشایند است بپردازید.
به یک درمان‌گر کودک مراجعه کنید!
از آنجا که دلایل بروز این اختلال متنوع و پیچیده است و نوع رفتار و برخورد خانواده‌ها هم متفاوت است بهتر است قبل از این‌که علائم شدت یابند و به شکل یک عادت در کودک ماندگار شوند به یک روانشناس و درمان‌گر کودک مراجعه کنید زیرا هرچه درمان زودتر شروع شود نتایج بهتری نیز به‌دست خواهد آمد.
اگر سئوالی در این زمینه هست یا نیاز به کمک دارید، کارشناسان «رهیاب» در خدمت شما هستند؛ با ما تماس بگیرید.
