ترس از خون یکی از انواع مختلف فوبیا به شمار می رود که در این حالت فرد با دیدن یا تصور خون دچار ترسی ماندگار و غیر طبیعی می شود. در ترس از خون افراد حتی با دیدن خون حیوانات یا عکس و مطلبی که مضمونی با عنوان خون داشته باشد، با افزایش ضربان قلب مواجه شده و در برخی موارد حادتر از هوش می روند. این ترس غیر متعارف و شدید همواره بخشی از وجود فرد را در تسخیر خود قرار می دهد.
به طور کلی، ترس از بدو تولد فرد همراه او بوده و در زمره مهمترین رفتار و اعمال احساسی و عاطفی شخص قرار می گیرد. ریشه ترس میتواند ناشی از یک عامل درونی و روانی یا در اثر یک عامل بیرونی و خارجی باشد.
در حوزه روانشناسی یک ترس غیر متعارف و شدید در وجود فرد را با عنوان فوبیا مورد خطاب قرار می دهند. فوبیا در مجموعه و دسته اختلالات اضطراب جای می گیرد. به طور معمول، در فوبیا ترس و هراس به وجود آمده نشأت گرفته از واکنش به احساس خطر از یک عامل خارجی و بیرونی می باشد. در این حالت افراد درگیر با این نوع اختلالات در هنگام روبرو شدن با منبع و منشأ ترس خود یک رفتار غیر طبیعی و واکنش بسیار شدیدی بروز می دهند. فوبیا خون یا ترس از خون نیز از این قاعده مستثنا نمی باشد.
آشنایی با فوبیا خون یا ترس از خون
به طور معمول، افراد مبتلا به فوبیا خون یا ترس از خون در روند انجام امور روزانه شخصی، اجتماعی و کاری خود با مشکلات بسیاری زیادی دست و پنجه نرم می کنند. افراد دارای فوبیا خون با دیدن و مشاهده خون بدون معطلی و بی اختیار دچار ترس و هراس غیر طبیعی و غیر منطقی می شوند. در این حالت فرقی نمی کند که این دسته از افراد خون را به صورت طبیعی مشاهده کنند یا تنها مشاهده آنها محدود و محصور به یک فیلم یا عکس و تصویر شود.
در هر حالت، افراد دچار ترس از خون در اعماق وجود خود ترس و هراسی بسیار نامتعارف و شدید را احساس می کنند. این عامل ترس در برخی مواقع آن چنان شدت و حدت پیدا می کند که تا مرز بی هوش شدن فرد پیش می رود. لازم به ذکر است که حتی تصور موضوع و مفهوم خون نیز می تواند این دسته از افراد را دچار آشفتگی و ترس شدیدی سازد. افراد دارای فوبیا خون یا ترس از خون در هنگام مواجه با منشأ و عامل ترس های خود، اضطراب شدیدی در وجود آنها شکل می گیرد.
علائم و نشانه های فیزیکی و جسمی ترس از خون
معمولاً افراد مبتلا به ترس از خون پس از مواجه با خون، در وجود خود یک سری علائم و نشانه ها را تجربه می نمایند. بر این اساس تعریق زیاد و افزایش و بالا رفتن ضربان قلب، بخشی از این نشانه ها به شمار می رود. اشخاص دارای فوبیا خون بلافاصله پس از روبرو شدن با خون علاوه بر تعریق زیاد، ضربان قلب آنها نیز بی اختیار بشدت افزایش پیدا می کند.
وجود مشکل در تنفس، لرزش بدن و ارتعاش، داغ شدن بدن و پس از مدتی سرد شدن آن، از دیگر علائم شایع ترس از خون محسوب می شود. این دسته از افراد در صورت مشاهده خون ناخودآگاه در تنفس خود مشکلاتی را احساس نموده و بدن آنها شروع به داغ شدن می کند. در این حالت بدن این افراد نیز دچار لرزش و ارتعاش می شود.
از دیگر علائم جسمی این نوع فوبیا میتوان به تنگی و درد در بخش های قفسه سینه و سرگیجه اشاره نمود. علاوه بر نشانه های فیزیکی، فوبیا خون با علائم عاطفی نیز همراه می باشد. به همین جهت، ترس شدید و احساس اضطراب، احساس نیاز مبرم و شدید برای فرار از موقعیت پیش آمده، احساس غش کردن، عدم کنترل و تسلط بر خود، از جمله نشانه های عاطفی ترس از خون تلقی می شود.
راهکارها و روش های درمانی ترس از خون
برای رها شدن از احساس ترس از خون روش ها و راهکارهای درمانی تاثیر گذار و مثمر ثمری وجود دارد. مواجهه درمانی، یکی از شیوه های درمانی مؤثر در این زمینه به شمار می رود. در این روش فرد را در شرایط مورد نظر قرار می دهند تا زمینه های روبرو شدن با منبع ترس خود در او فراهم شود. در برخی مواقع و به منظور تاثیر گذاری بهتر و مطلوب تر، مواجهه درمانی با سایر روش های درمانی فوبیا خون تلفیق شده و به فرد ارائه می شود.
کنترل اضطراب، راهکار دیگری برای درمان ترس از خون محسوب می گردد. در این روش، فرد با روی آوردن به ورزش هایی نظیر یوگا درصدد کنترل و مدیریت اضطراب و ترس های خود بر می آید. در این حالت، به تدریج ترس و اضطراب از وجود فرد رخت بر بسته و آرامش در وجود او سرازیر می شود. از دیگر شیوه های درمانی ترس از خون حساسیت زدایی منظم می باشد. در این روش، در مواقعی که فرد دارای ترس کمتری بوده تا مراحلی که این ترس و هراس شدت می یابد، فهرستی تهیه شده و بر اساس کمترین اضطراب او را در مواجهه با عامل ترس خود قرار می دهند. در برخی از مواقع نیز ممکن است در جهت کنترل اضطراب، تجویز دارو به وسیله روانپزشک در دستور کار قرار گیرد.
