سلامت روانی عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب. با وجود نقش مهم سلامت روان در زندگی انسان ها، طبق گزارش های سازمان جهانی بهداشت، بسیاری از کشورها میزان کمی از بودجه سلامت خود را صرف بحث سلامت روانی می کنند، در حقیقت عمده پول بخش بهداشت و درمان صرف بیماری های جسمی می شود. یک پنجم از یک صد کشوری که آمارهای خود را به این سازمان ارائه کرده اند، کمتر از یک درصد بودجه بخش بهداشت و درمان خود را برای سلامت روان هزینه می کنند.
در حالی که طبق آمارهای این سازمان، 13 % هزینه های درمان بیماری ها، به دسته گسترده ای از اختلالات عصبی و روانی مربوط می شود. به بیان ساده تر، این آمار گویای آن است که سلامت روانی هنوز در اولویت بسیاری از کشورها قرار نگرفته است و منابع جهانی برای مبتلایان به اختلالات روانی و عصبی به منظور رفع نیازهای روز افزون بهداشت روانی ناکافی و توزیع آنها در جهان نابرابر است.
اعتیاد به اینترنت
از جمله عواملی که بر سلامت روان انسان ها تاثیر گذار است مقوله فن آوری و ارتباطات روزمره از طریق آن است. دسترسی به اینترنت پدیده ای رو به گسترش است و هر روز تعداد بیشتری از افراد در زمره استفاده کنندگان اینترنت قرار می گیرند. اینترنت در همه جا حضور دارد: در خانه، مدرسه و حتی در مراکز خرید. کاربردهای فراوان اینترنت و جذابیت های آن سبب شده در سال های اخیر پدیده ای با عنوان اعتیاد اینترنت ظهور یابد گاهی از این بیماری به عنوان اختلال اعتیاد به اینترنت یا اعتیاد مجازی نیز نام برده می شود. اعتیاد به اینترنت شامل اعتیاد به اتاق های گپ، هرزه نگاری و قمار است که می تواند زمینه تخریب سلامت روابط احساسات و در نهایت روح و روان افراد را فراهم نماید. اعتیاد به اینترنت هم جز مصداق های اعتیاد است و مانند بقیه انواع اعتیاد، برای درمان آن باید از مشاوره اعتیاد کمک گرفت.
وابستگی به اینترنت را اعتیاد مدرن نامگذاری کرده اند، در واقع وابستگی به اینترنت یک وابستگی واقعی همانند اعتیاد به مواد مخدر و وابستگی های دیگر است، اگرچه این نوع وابستگی مشکلات جسمی اعتیادهای شیمیایی را ندارد، مشکلات اجتماعی ناشی از آن همانند اعتیادهای دیگر است. انجمن روانپزشکی آمریکا اعتیاد به اینترنت را یک الگوی استفاده از اینترنت که موجب اختلال عملکردی شده و با حالات ناخوشایند درونی در طول یک دوره دو ماهه همراه باشد تعریف و برای تشخیص آن هفت ملاک ارائه کرده است (حداقل سه معیار در طول دو ماه): تحمل، علائم ترک، زمان استفاده از اینترنت بیش از آنچه که فرد در ابتدا قصد دارد به طول انجامد، تمایل مداوم برای کنترل رفتار، صرف وقت قابل توجه برای امور مرتبط با اینترنت، کاهش فعالیت های اجتماعی، شغلی و تفریحی در اثر استفاده از اینترنت و تداوم استفاده با وجود آگاهی از آثار منفی آن.
طبق تحقیقات انجام شده اعتیاد به اینترنت با علائمی همچون اضطراب، افسردگی، کج خلقی، بی قراری، افکار وسواسی، کناره گیری، اختلالات عاطفی و از هم گسیختگی روابط اجتماعی همراه است.
افسردگی و احساس تنهایی
افسردگی، اختلال تهدید کننده زندگی به شمار میرود که با بالا بودن خطر خودکشی، افت شدید عملکرد و افزایش مشکلات زندگی همراه است. در تعریف افسردگی آن را حالتی خلقی دانسته اند احساس عدم کفایت، احساس اندوهگینی، کاهش در فعالیت و واکنش و بدبینی از نشانه های آن می باشد.
تحقیقات نشان می دهد که به ازای هر ساعت استفاده از اینترنت در خانه نیم ساعت از ارتباطات مستقیم با اعضای خانواده کاسته می شود، و این گریختن به یک جامعه باز و شبکه ای باعث کناره گیری افراد از اجتماع می شود. در تحقیقات نیز مشخص شده است که بین خلاهای عاطفی در محیط خانواده و گرایش به چت روم ها، رابطه وجود دارد؛ به طوری که غنای محیط عاطفی خانواده، روابط مثبت و موثر اولیا با فرزندان، داشتن سنگ صبوری در خانه، درک شدن و فهمیده شدن جوان در منزل و نظایر آن، مانع خلاء عاطفی جوان و در نتیجه جست و جوی عاطفه توسط وی در محیط های مجازی از جمله چت می شود.
این خلاء عاطفی باعث احساس تنهایی در فرد می شود. افرادی که احساس تنهایی را تجربه می کنند، به دلیل اینکه با انتظارات و پیش بینی های منفی وارد مسیر گفت و شنود می شوند و همچنین به دلیل فقدان مهارت اجتماعی لازم، در برقراری و تداوم رابطه دوستانه نزدیک شکست می خورند و در نتیجه آسیب پذیری بالایی دارند و به سلامت و بهداشت روانی پایینی دچار می شوند.
تاثیر اعتیاد به اینترنت در خواب چیست؟
خواب فاکتور مهمی برای حفظ سلامت و تعادل روانی است. هنگام خواب هورمون هایی چون نوراپی نفرین، سروتونین و هورمون رشد آزاد شده و تغییرات شیمیایی و افزایش تغذیه سلولی صورت می گیرد تا بدن برای انجام فعالیت های روز بعد آماده شود. همچنین ترمیم، سازمان دهی مجدد، تقویت حافظه و یادگیری در سیستم عصبی رخ می دهد.
خواب سبب کاهش تنش، اضطراب و فشارهای عصبی می شود و به شخص در بازیافت انرژی مجدد برای تمرکز بهتر حواس، سازگاری و لذت بردن از فعالیت های روزانه کمک می کند. سلامت انسان با کمیت و کیفیت خواب در ارتباط است. مشکلات خواب می تواند سبب افزایش اختلالات روحی و روانی، کاهش سلامت عمومی، کاهش عملکرد شناختی، اختلال در فرایند یادگیری، خستگی مشکل در انجام وظایف شغلی و تحصیلی و ناراحتی های جسمی شده، کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد.
تحقیقات نشان داده اند استفاده از اینترنت باعث تاخیر در زمانهای خواب، تاخیر در زمانهای بیداری، خواب کوتاه مدت و در نهایت باعث سطوح بالاتر خستگی و سطوح بالاتر ناهنجاری ذهنی در انجام وظایف شغلی و تحصیلی می شود.
شیوع اعتیاد به اینترنت در ایران، 8/3 درصد در دانش آموزان دبیرستانی، 8/10 درصد در دانشجویان پزشکی و 8/22 درصد در کاربران اینترنت در جمعیت عمومی گزارش شده است. در سایت آمار جهانی اینترنت، ضریب نفوذ اینترنت در ایران 2/57 درصد گزارش شده است. با توجه به روند رو به افزایش ضریب نفوذ اینترنت و افزایش کاربران آن احتمال افزایش شیوع اعتیاد به اینترنت در ایران وجود دارد. با توجه به اینکه استفاده ناصحیح از اینترنت و اعتیاد به آن، می تواند بر خواب، افزایش افسردگی و کاهش کیفیت زندگی در افراد و همچنین به خطر افتادن سلامت روانی جامعه منجر شود.
بیشتر بخوانید :درمان افسردگی خارج از کشور
