استعدادیابی در مشاغل و ارتباطات اجتماعی

جمله مشهوری منسوب به انیشتین در زمینه استعدادیابی هست که می گوید: هرکسی یک نابغه ‌ست، اما اگه ماهی را بر اساس توانایی بالا رفتن از درخت امتحان کنی، اون تمام زندگیش باور می‌کنه که یک کودنه..

شاید خیلی ها با این جمله موافق باشند و تجربه نشان داده است که این جمله می تواند محقق شود. اما سوال اصلی این است که این استعدادیابی چگونه می تواند محقق شود. اصلاً آیا روش مناسبی برای آن وجود دارد. با توجه به عرصه وسیع فعالیت های اجتماعی در حوزه های مختلف، آیا روشی برای استعدادیابی برای این تعداد وسیع از فعالیت ها وجود دارد؟

یکی از دغدغه های مهم همه انسان ها در زندگی شان، شناسایی استعدادهایشان است. بسیاری از ما معمولاً مسیر معمول و جو حاکم بر جامعه را دنبال می کنیم و در انتخاب رشته ها در دبیرستان و نیز انتخاب رشته کنکور با اولویت های حاکم بر جو جامعه و رتبه کنکورمان مسیر زندگی مان را انتخاب می کنیم.

غافل از این که در چه رشته هایی استعداد داریم یا آیا مسیر درست ما ورود به دانشگاه و یا رشته های فنی حرفه ای و کاردانش است. یا اینکه باید وارد عرصه کار می شدیم. البته در هر یک از این مسیرها نیز افق روشنی نسبت به مسیر انتخابی نداریم. چنانچه استعدادیابی مناسبی هرچند کلی، انجام شود، بسیار در زندگی موفق تر خواهیم شد.

استعدادیابی در گذشته

در بسیاری از مواقع ما حتی دید کلی از استعدادهایمان نداریم و بیشتر مسیر زندگی است که ما را به جهتی سوق می دهد تا اینکه ما مسیر زندگی خود را جهت دهی کنیم.  شناسایی مهارت های ذاتی افراد می تواند دیدگاه روشن تری نسبت به آینده پیش روی ما بگذارد و با هدفمندی بهتری می توانیم در زندگی ایفای نقش کنیم. شاید بتوان گفت که در گذشته تا حدودی استعدادیابی ها به صورت موروثی انجام می شده است.

به این صورت که معمولاً افراد خانواده پیشه ای را ادامه می دادند که از پدران خود به ارث برده بودند و آموخته بودند. معمولاً با توجه به میزان موفقیت پدران، فرزندان نیز با قوت قلب بیشتری حرفه پدری خود را ادامه می دادند و با توجه به استعداد موروثی احتمال موفقیت در مسیر شغلی تا حدود زیادی می توانست محقق شود.

پیشنهاد می کنیم بخوانید: استعداد یابی شغلی و برون رفت از فرسودگی های اجباری

مسیر اشتباه نظام آموزشی در پرورش استعدادها

با پیشرفت و گسترش آموزش همگانی، امکان پیشرفت عمومی برای افراد جامعه بهتر محقق شد. اما نکته ای که از آن غافل شد، گستردگی حوزه های فعالیت و اثرات ساختار نظام آموزشی بر مناسبت های اجتماعی بود. در این نظام اجتماعی جدید، همه افراد به یک صورت سنجیده شدند و تنها استعدادهای خاصی مورد توجه قرار گرفت و همه افراد با خط کش آن استعدادها سنجیده شدند.

در نتیجه خلاء استعدادی بزرگی پدید آمد. به این صورت که در جامعه نیاز به استعدادها در حوزه های وسیعی وجود داشت اما تنها به چند استعداد خاص آن هم بدون توجه به نیازهای کاری توجه شد. در نتیجه لزوم استعدادیابی به شدت احساس شد.

لزوم استعدادیابی مناسب

بسیاری از اوقات پدر و مادرها دید مناسبی نسبت به استعدادهای فرزندان خود ندارند. در نتیجه گاهاً با اعمال فشاری که غالباً از سر دلسوزی است، فرزندان خود را به مسیری رهنمون می کنند که آینده شغلی و اعتماد به نفس فرزندشان به نابودی کشیده می شود. در واقع باید گفت که برای پدر و مادرهای دلسوز آشنایی با مباحث استعدادیابی می تواند بسیار مفید و مثمر ثمر باشد. بهتر از بدانید که علاقه و استعداد مفاهیم جدایی هستند و لزوماً به موضوعاتی که علاقه داریم، استعداد نداریم. همچنین استعدادها لزوماً شکوفا نمی شوند تا به توانمندی تبدیل شوند. در واقع نقش استعدادیابی این است که استعدادها شناسایی شوند و با پرورش صحیح آنها، توانمندی های افراد افزایش یابد.

توجه داشته باشید که هر فردی می تواند در رشته های ریاضی، تجربی، انسانی موفق باشد. اما نکته ای که باید به آن توجه شود این است که در هر یک از این رشته ها، گرایش هایی وجود دارد که می تواند متناسب با روحیات و ویژگی های افراد باشد و موجبات موفقیت و رضایت شغلی را فراهم کند.

به عبارتی این طور نیست که مثلاً اگر کسی در رشته ریاضی استعداد داشته باشد، می تواند در همه گرایش های مهندسی موفق باشد. بلکه تنها در چند گرایش خاص و آن هم برای شرایط کاری خاصی موفق باشد. که البته این جزئیات را بهتر از هر کسی خود افراد تشخیص می دهند و استعدادیابی تنها وظیفه هدایت افراد در بهتر تشخیص دادن این موارد است.

پیشنهاد می کنیم بخوانید: استعداد یابی رمز موفقیت

اهمیت استعدادیابی

استعدادیابی از نظر شغلی

استعدادیابی حداقل باید در حدی صورت بگیرد که افراد بدانند در چه حوزه هایی استعداد دارند و در چه حوزه هایی می توانند رضایت شغلی مناسبی داشته باشند. چنانچه با استفاده از آن ویژگی های عمومی افراد و متناسب با آن، شغل ها برای افراد تبیین شود، افراد خود می توانند تصمیم گیری های بهتری در انتخاب مسیر خود داشته باشند.

در نتیجه با موفقیت در شغل های انتخابی خود می توانند علاوه بر کسب سرمایه مناسب برای خود می توانند در پیشرفت و توسعه جامعه نیز نقش مؤثری ایفا کنند. در این شرایط افرادی احساس سودمندی و رضایت بیشتری خواهند داشت.

استعدادیابی از نظر خودشناسی

توجه داشته باشید که استعدادیابی تنها در زمینه یافتن شغل مناسب به افراد کمک نمی کند. بلکه با استفاده از آن افراد از نکات منفی و مثبت شخصیت خود نیز آگاهی می یابند. در نتیجه افراد می توانند با اطرافیان روابط بهتری داشته باشند و در راستای رفع نقاط ضعف خود قدم بردارند. با شناخت بیشتر خود شما می توانید در کارگاه روانشناسی، کارگاه موفقیت و… متناسب با شرایط خود شرکت کنید و مهارت های خود را افزایش دهید.

توجه داشته باشید که روش ها و تست های استعدادیابی بیشتر به عنوان تذکر و گوشزد کردن و ارائه جمع بندی از توانایی های شماست. در نهایت این شما هستید که با توجه به مرور خاطرات و به یاد آوردن تجربه های لذت بخش از کارهایی که انجام داده اید و مقایسه ویژگی های لازم برای کارهای مختلف، حرفه و شغل خود را انتخاب می کنید. در واقع استعدادیابی نقشه راهی به شما ارائه می دهد که شما با توجه به شرایط و موقعیت خود، مسیر زندگی و شغلی خود را انتخاب می کنید.

روش های استعدادیابی

استعدادیابی از نظر شخصیت

برای استعدادیابی روش ها و مراحل مختلفی وجود دارد. در مرحله اول استعدادیابی باید فرد با ویژگی های شخصیتی و رفتاری خود آشنا شود. برای این کار از تست تیپ شخصیتی استفاده می­ شود. روش ها و تست های مختلفی برای تشخیص تیپ شخصیتی ابداع شده اند. از جمله این تست ها می توان به تست شخصیت MBTI، تست شخصیت NEO-FFI، تست مزاج شناسی، تست شخصیت آیزنک و… اشاره کرد.

با استفاده از این تست های شخصیت شناسی، افراد با ویژگی های شخصیتی و رفتاری خود بیشتر آشنا می شوند و در نتیجه می توانند در تصمیم گیری های خود بهتر عمل کنند. با استفاده از تست های شخصیتی ویژگی های شخصیتی زیر برای اشخاص قابل دسترس خواهد بود:

• صفات کلیدی
• ویژگیهای شخصیتی
• نقاط ضعف شخصیتی
• ویژگی های روابط فرد با دیگران
• ویژگی های رفتاری خود در محل کار
• نقاط قوت کاری
• نقاط ضعف کاری
• شرایط لازم برای رضایت شغلی
• پیشنهادهایی برای بهبود خصوصیات رفتاری

خدمات مرکز مشاوره رهیاب در زمینه استعدادیابی

مرکز مشاوره روانشناسی و روان درمانی رهیاب با انجام تست ها و روش های مؤثر و شناخته شده در زمینه تشخیص تیپ شخصیتی آماده ارائه خدمات به فرزندان شماست. همچنین برای پایه های مختلف مدارس با انجام تست های تیپ شخصیتی، علاوه بر هدایت تحصیلی در زمینه انتخاب رشته، مشاوره تحصیلی و مشاوره برنامه ریزی درسی نیز انجام می گیرد تا شما با زمانی که برای مطالعه دروس اختصاص می دهید، بازدهی بیشتری داشته باشید و از درس خواندن لذت ببرید. کافیست از طریق زیر با ما تماس بگیرید:

استعدادیابی از نظر مهارت

موارد گفته شده در بالا بیشتر جنبه آگاهی از ویژگی های شخصیتی داشت. در این روش ها فرد با خصوصیات رفتاری و صفات خود بیشتر آشنا می شود. دسته بعدی استعدادیابی از نظر مهارت است. در این روش ها، تمرکز بیشتری بر روی استعدادهای مناسب برای شغل های مختلف انجام گرفته و استعدادهای عملیاتی افراد مورد ارزیابی قرار می گیرد. برای مثال برخی از این استعدادها عبارتند از:

• استعداد تجسم فضایی و درک ساختارها
• استعداد استقرا
• استعداد ایده پردازی
• استعداد خواندن سریع
• استعداد استدلال و تحلیل
• استعداد کار با اعداد
• استعداد سیلوگرام
• استعداد حافظه طراحی
• استعداد تشخیص و تفکیک رنگ‌ها
• استعداد نگاه به جلو
• استعداد کار با انگشتان
• استعداد موسیقی و تشخیص صدا

نکات مورد توجه در استعدادیابی

زمانی که افراد با روش های استعدادیابی آشنا می شوند و در برخی از موارد کارایی آن را می بینند، ممکن است به دنبال روش های مختلف آن و افراد ارائه دهنده روش های استعدادیابی باشند.

نکته ای که باید در این زمینه به آن توجه داشته باشید این است که مهمترین موضوع این است که به جای صرف زمان بیشتر برای استعدادیابی، باید زمان بیشتری را صرف تحلیل استعدادها خود کنید. در بسیاری از موارد شما حتی با آگاهی اندکی از روش های استعدادیابی ولی با تحلیل مناسب استعدادها و علایق خود می توانید به نتایجی برسید که شاید دستیابی به صرف زمان برای انجام روش های مختلف استعدادیابی ممکن نباشد.