تفاوت اضطراب و استرس چیست؟

همه‌ی ما گاهی در زندگی در شرایطی قرار می‌گیریم که برای ما ناخوشایند است. این شرایط ممکن است داشتن یک امتحان مهم باشد تا مسائل کلی‌تر مثل معلوم نبودن آینده‌ی شغلی. در این شرایط به ما فشار وارد می‌شود و تحت این فشار ما دچار استرس و اضطراب می‌شویم. اما اگر از ما بخواهند که مشخص کنیم آیا در حال تجربه‌ی احساس اضطراب و یا استرس هستیم، اکثرا نمی‌توانیم تفاوت اضطراب و استرس را بفهمیم. فهمیدن تفاوت اضطراب و استرس دقت زیادی می‌خواهد چرا که مرز بین این دو بسیار باریک است. خیلی اوقات نشانه‌های استرس و اضطراب بسیار شبیه هم هستند و نمی‌توان به‌راحتی تفاوت بین اضطراب و استرس را تشخیص داد. اگر شما هم نمی‌توانید تفاوت اضطراب با استرس را تشخیص دهید و به دنبال این هستید که بدانید تفاوت اضطراب و استرس در چیست تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

استرس و اضطراب چه تفاوتی با هم دارند؟

قبل از اینکه به سراغ بررسی تفاوت اضطراب و استرس برویم ابتدا باید بدانیم چرا فهم تفاوت این دو مهم است. مگر نمی‌گوییم که بین این دو مرز باریکی وجود دارد و نشانه‌های آن‌ها بسیار شبیه هم هستند؟ در پاسخ به این سؤال‌ها باید بگوییم درست است که استرس و اضطراب شباهت‌های بسیاری با هم دارند اما دو موضوع جداگانه به شمار می‌آیند که علت‌های متفاوتی دارند و درمان اضطراب با درمان استرس متفاوت است؛ بنابراین دانستن فرق اضطراب و استرس ازآن‌جهت مهم است که بدانیم کدام روش درمانی و کنترل را باید استفاده کنیم.

استرس و اضطراب چه هستند؟

اضطراب چیست؟

اضطراب یکی از اجزای جدانشدنی در زندگی است. ابهام‌های موجود در زندگی، فشارهای محیطی که وجود دارند و هزاران عامل دیگر باعث به‌وجودآمدن احساس اضطراب در ما می‌شوند. اضطراب درواقع یک نوع احساس نگرانی و دل‌شوره راجع به موضوعی نه‌چندان مشخص است.

معمولاً احساس اضطراب طولانی‌مدت است. مثلاً فردی که شغل ندارد و نسبت به آینده‌ی شغلی خود نگران است، یک فرد مضطرب به‌حساب می‌آید. خیلی اوقات خطراتی که ما نسبت به آن‌ها مضطرب می‌شویم واقعی نیستند و صرفاً ادراک ما از آن خطرات باعث ایجاد احساس اضطراب در ما می‌شوند.

برای مثال فردی که اضطراب اجتماعی دارد و از حضور در جمع می‌ترسد از یک خطر غیرواقعی هراس دارد. او از این می‌ترسد که دیگران مسخره‌اش کنند اما در واقعیت قرار نیست این اتفاق بیفتد. وجود اضطراب در زندگی طبیعی است اما اگر افراطی شود می‌تواند باعث ایجاد بیماری شود. باید درمان اضطراب راجدی گرفت که باعث ایجاد اختلالات اضطرابی می‌شود.

استرس چیست؟

هنگامی که افراد حس بکنند در معرض یک خطر فوری و حقیقی قرار دارند دچار استرس می‌شوند. برای مثال فردی که فردا مصاحبه‌ی شغلی دارد احتمالاً الان کمی استرس دارد.

استرس یک پاسخ فیزیولوژیک است و با نشانه‌هایی مثل تپش قلب، عرق کردن، تند شدن نفس و … همراه است. استرس‌ها کوتاه‌مدت هستند و وقتی که خطر حقیقی رفع شود استرس نیز برطرف می‌شود. استرس نیز جز جدایی‌ناپذیر زندگی است و وجود آن تا حدی باعث بهبود عملکرد می‌شود. اما اگر از حد نرمال بگذرد باعث افت عملکرد و ایجاد بیماری جسمانی و روانی می‌شود.

بررسی 7 فرق اصلی بین استرس و اضطراب

استرس و اضطراب دو پدیده‌ی بسیار شبیه به هم در شرایط پرفشار هستند. نشانه‌های جسمانی که در هر دو ظاهر می‌شوند مثل تپش قلب و تند شدن تنفس با هم شباهت دارند. اما این دو در چند زمینه‌ی مهم با هم تفاوت دارند.

تفاوت شماره یک – منبع:

مهم‌ترین تفاوت استرس با اضطراب مشخص بودن یا نبودن منبع ایجادکننده‌ی آن‌ها است. در اضطراب معمولاً منبعی که باعث آن می‌شود مشخص نیست و افراد دل‌شوره می‌گیرند اما علت آن برایشان واضح نیست. در مقابل منبع استرس مشخص است. افراد دقیقاً می‌دانند که چه موضوعی باعث ایجاد استرس در آن‌ها شده است. مثلاً در همان مثال بالا، واضحا مصاحبه‌ی شغلی باعث ایجاد استرس شده است.

تفاوت شماره دو – مدت‌زمان:

دیگر فرق اضطراب با استرس در مدت‌زمان استمرار آن‌ها است. استرس به نسبت اضطراب مدت‌زمان کوتاه‌تری تجربه می‌شود اما اضطراب مزمن‌تر است و مدت‌زمان طولانی وجود دارد. برای مثال اگر شخصی راجع به آیندة شغلی‌اش نگرانی دارد دچار اضطراب می‌شود نه استرس.

تفاوت شماره سه – توانایی حل مسئله:

یکی دیگر از تفاوت‌های اضطراب و استرس موضوع حل مسئله است. همان‌طور که گفتیم استرس منبع مشخصی دارد و برای همین باعث‌ می‌شود فرد بخواهد از مهارت‌های حل مسئله استفاده بکند اما در اضطراب این‌چنین نیست. اضطراب صرفاً تمام افکار ما را درگیر خود می‌کند اما منجر به پیداکردن راه‌حل نمی‌شود.

تفاوت شماره چهار – واقعی و غیرواقعی بودن منبع:

منبعی که باعث ایجاد استرس می‌شود منطقی‌تر است. درواقع در اضطراب افراد بیشتر اوقات به‌خاطر افکار خود دچار اضطراب می‌شوند که می‌تواند غیرمنطقی باشد. در استرس منبعی که باعث ایجاد آن می‌شود واقعاً می‌تواند فرد را تهدید کند و برای همین می‌گوییم منطقی‌تر است. البته میزان واکنشی که افراد به منبع خطر نشان‌ می‌دهند و شدت استرسی که می‌گیرند ممکن است منطقی نباشد.

تفاوت شماره پنج – میزان کنترل‌‌ پذیری

 یک پاسخ دیگر به این سؤال که اضطراب و استرس چه تفاوتی با هم دارند تفاوت در میزان کنترل‌پذیری آن‌ها است. استرس به‌خاطر آنکه با مهارت‌های حل مسئله همراه است نسبت به اضطراب کنترل‌پذیرتر است.

تفاوت شماره شش – اختلال در عملکرد

عملکرد ما در هنگامی که اضطراب داریم به نسبتی که استرس داریم بیشتر مختل می‌شود. اضطراب می‌تواند فرد را فلج کند و مانع از عملکرد بهینه‌ی او شود.

تفاوت شماره هفت – زمینه‌ساز بودن استرس

البته شاید این مورد را نتوان چندان به‌عنوان فرق استرس و اضطراب در نظر گرفت اما اضطراب گسترده‌تر از استرس است. درواقع استرس اگر کنترل نشود و ادامه پیدا کند می‌تواند تبدیل به اضطراب شود.

استرس و اضطراب و ترس چه تفاوتی با هم دارند؟

تفاوت اضطراب و استرس و ترس یکی دیگر از موضوعات قابل‌بحث است. در واقع ترس یکی دیگر از احساساتی است که بسیار شبیه اضطراب و بیشتر شبیه استرس است. خیلی اوقات افراد نمی‌توانند تشخیص دهند که در یک موقعیت آیا ترسیده‌اند یا استرس گرفته‌اند. اول از تفاوت اضطراب و ترس شروع می‌کنیم که بیشتر قابل تشخیص است.

در یک‌کلام می‌توان گفت که تمام تفاوت‌هایی که بین اضطراب و استرس وجود دارند، بین ترس و اضطراب نیز وجود دارند. ترس نیز مانند استرس و بر خلاف اضطراب منبع مشخصی دارد. کوتاه‌مدت است و البته برای بقا بسیار ضروری است. نیاکان ما اگر نمی‌ترسیدند الان ما وجود نداشتیم. ترس باعث شده که از خطرات واقعی بترسند و برای حفظ بقای خود از این خطرات تلاش بکنند.

اما تشخیص تفاوت بین ترس و استرس کمی سخت‌تر است و نیاز به مشاوره روانشناسی است. عاملی که باعث می‌شود این دو را از هم تفکیک کرد محرکی است که باعث ایجاد آن‌ها می‌شود.

درواقع محرک ایجادکننده‌ی ترس یک محرک واقعی است. برای مثال هنگامی که شما به جنگل می‌روید و سایه‌ی یک خرس گنده‌ را می‌بینید می‌ترسید اما محرک ایجادکننده‌ی استرس یک محرک حقیقی است. یعنی عینی نیستند ولی وجود دارند.

برای مثال هنگامی که شما در یک پروژه‌ی شغلی خرابکاری کرده‌اید استرس می‌گیرید که ممکن است اخراج شوید. در اینجا خطر حقیقی است اما قابلیت مشاهده و اندازه‌گیری ندارد.

آیا استرس و ترس و اضطراب لزوماً مضر هستند؟

استرس و ترس و اضطراب لزوماً مضر نیستند. معیارهایی وجود دارند که با بررسی آن‌ها می‌توان تشخیص داد که آیا احساسی که ما داریم مضر است یا مفید. از جمله‌ی این معیارها بررسی اختلال در عملکرد است.

اگر احساسی که ما داریم تجربه می‌کنیم باعث اختلال در عملکرد ما در جنبه‌های مختلف زندگی شود مضر است. مورد بعدی نحوه‌ی واکنش ما به آن احساس است.

البته این مسئله بیشتر در تجربه‌ی احساس ترس و استرس قابل‌بررسی است. اگر واکنش ما متناسب با شدتی که استرس و یا ترس را داریم تجربه می‌کنیم نباشد می‌تواند تبدیل به یک مشکل شود.

کلام آخر

تا اینجا ما تفاوت اضطراب و استرس را بررسی کردیم اما در بیشتر مواقع تشخیص فرق استرس و اضطراب به همین راحتی نیست. در این مواقع یک روان‌شناس متخصص و مشاوره اضطراب می‌تواند به تمییز احساسات ما و مدیریت آن‌ها کمک بکند. اگر احساس می‌کنید که با استرس و اضطراب درگیر هستید و دقیقاً نمی‌دانید که گرفتار کدام شده‌اید و زندگی شما مختل شده است، با متخصصین مرکز مشاور رهیاب برای گرفتن کمک حرفه‌ای و تخصصی تماس بگیرید.