حمله خواب یا توهم در خواب (اختلال نارکولپسی)

اختلال حمله خواب نوعی از اختلالات خواب محسوب شده که در این وضعیت بروز اختلال در دستگاه عصبی، کنترل بیداری و خواب فرد را تحت شعاع قرار می دهد. در این اختلال تغییرات ایجاد شده در قسمت مسئول تنظیم خواب در مغز، تاثیر بسزایی از خود برجای می گذارد. یکی از علامت ها و نشانه های بارز و برجسته حمله خواب یا نارکولپسی، خواب آلودگی بیش از اندازه فرد در طی روز می باشد.

پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست آنلاین میزان آرامش

اگرچه این وضعیت ممکن است برای چند ثانیه و مدت کوتاهی ادامه پیدا کند، اما علاوه بر ایجاد اخلال در فعالیت ها و امور روزانه زندگی فرد، می تواند با خطرات و حوادثی همراه باشد. بر این اساس، اختلال حمله خواب، تمایل مقاومت ناپذیر و ناگهانی، به منظور خوابیدن در طی روز یا در هنگام انجام کارهای روزمره مانند رانندگی، مطالعه و راه رفتن می باشد. لازم به ذکر است که افراد مبتلا به بیماری حمله خواب، امکان دارد در طی روز چندین بار خواب آلودگی و احساس خواب را تجربه نمایند.

با این وجود، حمله خواب در درصد بسیار کم و حتی کمیابی از جمعیت به چشم می خورد. همچنین میزان ابتلا به این اختلال در مردان و زنان برابر و یکسان می باشد. در این زمینه باید خاطر نشان نمود که اختلال حمله خواب در دوران نوجوانی بیشتر بروز پیدا می کند. ناگفته نماند که دلیل حمله خواب، به مسائلی مانند بی خوابی مرتبط نبوده، بلکه بروز اختلال در دستگاه عصبی در این زمینه تاثیرگذار می باشد.

علائم مهم اختلال حمله خواب

بدون تردید، یکی از مهمترین علائم و نشانه های اختلال حمله خواب، نشأت گرفته از خواب آلودگی می باشد. بر این اساس، خواب آلودگی مفرط فرد در طی روز می تواند دلیل محکمی بر بروز نارکولپسی محسوب شود. از دیگر نشانه های حائز اهمیت حمله خواب می توان به کاتاپلکسی اشاره نمود. شل شدن، احساس ضعف و از دست دادن ناگهانی کنترل ماهیچه، در مفهوم کاتاپلکسی تعبیر می شود. شایان ذکر است که شل شدن و ضعف عضله در هنگام بیداری بروز پیدا می کند و با از دست دادن کنترل و تعادل و غش کردن یا احساس ضعف خفیف در عضلات صورت همراه می باشد.

همچنین این وضعیت از چند ثانیه الی چند دقیقه متغیر است. توهمات پیش از خواب نظیر تجسم لحظه گیر کردن در آتش و فلج خواب یا بختک خواب، از دیگر علائم بارز اختلال حمله خواب به شمار می آیند. در بختک خواب فرد با وجود بیدار شدن، برای مدت زمان کوتاهی، قادر به تکلم یا حرکت کردن نمی باشد. خواب کوتاه، بیداری شب، افزایش ضربان قلب، گر گرفتگی و خواب آلودگی، از دیگر نشانه های مهم و حائز اهمیت اختلال حمله خواب تلقی می شوند. ناگفته نماند که در خواب کوتاه فرد در هنگام انجام کارهایی مانند قرار دادن اشیا، صحبت کردن یا مطالعه به یکباره و در زمانی کوتاهی به خواب رفته و بدون به خاطر آوردن چیزی بیدار می شود.

پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست آنلاین میزان استرس و اضطراب

پیامدها و تبعات اختلال حمله خواب

از آنجایی که در بسیاری مواقع اختلال حمله خواب در یک بازه زمانی کوتاه و به صورت ناگهانی بروز پیدا می کند، می تواند سلامت و امنیت فرد را در معرض خطر و تهدید قرار دهد. این امر در هنگام انجام فعالیت ها و کارهای روزانه نظیر راه رفتن، آشپزی و رانندگی می تواند بیش از پیش خطرناک و مخاطره آمیز باشد. از سوی دیگر، داشتن حس خواب آلودگی مفرط علاوه بر اخلال در عملکرد و کارکرد شغلی و تحصیلی فرد، کاهش تمرکز و حافظه را نیز با خود به دنبال دارد.

مضاف بر این، اختلال حمله خواب، روابط و تعاملات خصوصی و اجتماعی فرد را بشدت تحت شعاع قرار می دهد. بر این اساس، خواب رفتن ناگهانی می تواند فرد را در نگاه دیگران، به عنوان شخصی بی ادب و تنبل جلوه داده یا از نظر افرادی که با این اختلال آشنایی ندارند، موضوعی خنده دار به نظر برسد. کاهش اعتماد به نفس، فراهم آوردن زمینه اضطراب و افسردگی، از دیگر تبعات و پیامدهای نامطلوب حمله خواب به شمار می روند. ناگفته نماند که عللی مانند عوامل ژنتیکی، کمبود ماده ای شیمیایی در مغز با عنوان هیپوکرتین، ناهنجاری در قسمت و نقاط مربوط به تنظیم خواب در مغز و محرک های محیطی، می تواند در بروز اختلال حمله خواب مؤثر و تاثیر گذار باشند.

نحوه درمان اختلال حمله خواب

گفتنی است که امکان تشخیص و ارزیابی اختلال حمله خواب با استفاده از آزمایش تست خواب و انجام مصاحبه روانپزشکی میسر شده است. ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که اگرچه در حال حاضر برای حمله خواب هیچ درمان قطعی و روشنی وجود ندارد، اما با استفاده از راهکارهایی مانند استفاده از داروها، مشاوره روانشناسی و تغییر سبک زندگی، می توان نشانه و علائم این اختلال را به حداقل رساند.

همچنین حمایت های دوستان، فامیل، اطرافیان و خانواده هم می تواند در این زمینه کمک شایانی نماید. تنظیم زمان خواب، پرهیز از مصرف دخانیات و کافئین، جلوگیری از مصرف داروهای خواب آور، داشتن ورزش منظم، برخورداری از رژیم غذایی سالم و مدیریت احساسات و عواطف، می تواند در درمان اختلال حمله خواب تاثیرگذار و مؤثر باشد. مضاف بر این، استفاده از داروهایی مانند آمفتامین در کاهش علائم حمله خواب و استفاده از خدمات مشاوره درمانی نیز از روش های کاربردی در این زمینه محسوب می شود.