ما همه می دانیم که خودباوری به نوعی از ارزش نهادن به خود و اعتماد به خود برای عبور از چالش ها گفته می شود. با این توصیف، این حس کلید دستیابی به موفقیت های شگرفی است. در مقابل اما کمبود این حس می تواند با افزایش شانس افسردگی و ناتوانی در ارتباط سالم، زندگی شخصی و اجتماعی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. این یعنی یک فرد با خودباوری کم ممکن است بیش از سایرین درگیر انتخاب ها و تصمیمات غلط شود؛ تصمیمات غلطی که حاصلی جز شکست و نابودی به همراه ندارند.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست آنلاین اعتماد به نفس
شکست ناشی از فقدان این حس می تواند دایره گسترده ای داشته باشد؛ از ورشکستگی احساسی، طرد و انزوا تا از دست دادن فرصت های شغلی و اقتصادی به شکلی دراماتیک. البته به همان میزان که فقدان این حس می تواند مشکل ساز باشد، ازدیاد آن هم شما را در موقعیت خطرناکی قرار خواهد داد. افرادی که در خودباوری به شکلی افراطی عمل می کنند از نظر اطرافیان خودستا، خودبین و در اصطلاح نارسیستیک قلمداد می شوند.
بسیار بد است که این برچسب بر شخصیت شما الصاق شود چون افراد دیگر در ایجاد ارتباط به شما یا محافظه کار می شوند یا هر ارتباطی را قطع خواهند کرد. به همان میزان که شما دوست ندارید با افراد خودبین و خودستا معاشرت کنید، این حس در سایرین هم وجود دارد. بنابراین خودباوری ایده آل جایی میانه این دو و در حد نهایت تعادل قرار دارد. یک دید واقع بینانه به خود، در این راستا بسیار مؤثر خواهد بود.
خودباوری زیر ذره بین
از نظر روان شناختی خودباوری عبارت است از میزان احترام و ارزشی که هر فرد برای شخصیت خود قائل است. به بیانی دیگر اینکه شما تا چه حد به شخصیت خود احترام می گذارید معین میزان برخورداری شما از این حس است. در این مورد باید دو نکته را زیر نظر داشت.
- خودباوری معمولاً به عنوان یک ویژگی شخصیتی در نظر گرفته خواهد شد. این یعنی ویژگی گرایش دارد پایدار و ثابت بماند.
- خودباوری می تواند شامل باورهای مختلفی در مورد خودتان باشد مثل احترام به ظاهر و چهره، اعتقادات، احساسات و رفتارها.
چرا این حس مهم است؟
خودباوری می تواند نقش بسزایی در افزایش انگیزه و موفقیت شما در مراحل مختلف زندگی بازی کند. کمبود این حس ممکن است شما را از موفقیت دور نگه داشته و باعث شود تا در محل کار، مدرسه، خانواده و جمع دوستان فردی ناتوان و شکست خورده به نظر برسید. در مقابل داشتن حد مناسبی از این حس می تواند به شما کمک کند تا زندگی خود را به سمت شانس ها و فرصت های مثبت، با یک نگرش مناسب، مدیریت کنید. برای رسیدن به بهترین ها باید اعتقاد داشته باشید که در کار خود بهترین هستید.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست آنلاین مثبت اندیشی
تئوری های مربوط به خودباوری
بسیاری از نظریه پردازان مدل های متفاوتی در مورد این حس طرح کرده اند. به طور مثال نیاز به خودباوری در نظریه آبراهام ماسلو یعنی “سلسله مراتب نیاز” نقش کلیدی بازی می کند. در این نظریه، این حس محرک اصلی انسان های در تعاملات اجتماعی در نظر گرفته می شود. ماسلو معتقد بود که افراد به باور شدن از طرف اطرافیان و وجود این حس در درون خود نیاز دارند. هر دوی این نیازها باید با نوعی از رشد و موفقیت های شخصی برآورده شود. این بسیار مهم است که به تمایز بین خودکارآمدی و خودباوری دقت داشته باشیم. در خودکارآمدی شما در باب باورهایی که در مورد توانایی خود در حل مشکلات آینده و انجام اعمال و عملیات ها بحث می کنید، نه صرف یک ویژگی فردی. خودباوری و خودکارآمدی در برخی چارچوب ها ممکن است اشتارکات فراوانی داشته باشند اما در اصل متمایز هستند.
شاخص های اثرگذار بر خودباوری
همانطور که فکر می کنید شاخص های متفاوتی بر خودباوری مؤثر هستند. شاخصه های ژنتیکی بر شکل دهی شخصیت شما تأثیر بسزایی دارند اما در در اکثر مواقع این تجربه ما در شرایط مختلف است که پایه سطح بالایی از خودباوری خواهد شد. به طور مثال اشخاصی که دائماً از خانواده و اطرافیان عبارات و القاب منفی دریافت کرده اند، با فقدان بیشتری در زمینه خودباوری روبرو خواهند شد. به علاوه، طرز تفکر شما، سن و یا حتی داشتن برخی بیماری های مزمن و طولانی مدت مثل ناتوانی های جسمانی می تواند بر این حس شما اثر گذار باشند.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست آنلاین سلامت روان
نشانه های داشتن حد مناسبی از خودباوری
نشانه اصلی از درون شما ناشی خواهد شد. اینکه نسبت به خود و اعمال تان حس مثبتی داشته باشد کافی به نظر می رسد. برخی دیگر از نشانه های ثانویه این حس را در زیر می توانید بخوانید.
- اعتماد به نفس
- توانایی در نه گفتن
- داشتن دورنمای مثبت نسب به چالش ها
- توانایی مشاهده و پذیرش نقاط ضعف و قوت در انجام امور مختلف
- توانایی در ممانعت از اثرگذاری رخدادهای منفی بر رویکردهای مثبت
- توانایی بیان و انتقال ایده ها و احتیاجات
اما در مقابل داشتن نشانه هایی که در ادامه می خوانید نشان خواهند داد که شما سطح پایینی از خودباوری دارید و باید به فکر اصلاح این مشکل باشید.
- داشتن دورنمای منفی نسبت به موقعیت ها و چالش های شخصی و اجتماعی
- فقدان اعتماد به نفس
- ناتوانی در بیان احساسات و نیازها
- تمرکز بیش از حد بر نقاط ضعف و ناتوانی ها
- حس پایدار و مزمن شرمندگی، بی قراری و افسردگی
- اعتقاد به برتری سایرین نسبت به شما
- مشکل در پذیرش و ارج نهادن در بازخوردهای مثبت سایرین
- نگرانی مداوم از شکست
