دوران نوجوانی معمولا دوران حساسی برای شما و فرزندتان است. به همین دلیل روان شناسی نوجوانان و نحوه برخورد با فرزندتان از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا به سنی رسیده که علاوه بر تغییرات خلقی و جسمی، باید راه و هدف خود را انتخاب کنند. نوجوان در این سن دوست دارد روی پای خودش بایستد اما هنوز به کمک شما نیاز دارد. در این دوران حساس می تواند حد و مرزهای خود را بداند و بشناسد و ممکن است بخواهد چالش های جدیدی را در زندگی خود ایجاد کند.
گاهی رفتارهای بچه گانه ای از او سر می زند و گاهی کارهایی انجام می دهد که فکر می کند به اندازه کافی بالغ شده که بتوان مسئولیت های مهم را به او سپرد. به همین دلیل ضرورت آشنایی با دوران نوجوانی بسیار مهم است و با شناخت درست می توانید به آن ها کمک کنید به خوبی این مرحله بحرانی را سپری کنند. 
خصوصیات دوران نوجوانی
از جمله موارد مهم در روان شناسی نوجوانان این است که حتی در موارد سخت هم آن ها را به حال خود رها نکنیم. نوجوانان به دلیل تغییرات خلقی، اعتماد به نفس خود را از دست می دهند و به همین دلیل نمی توانند انتخاب های درستی در زندگی بگیرند. به همین دلیل معمولا به دوستان خود پناه می برند. حتی گاهی روی ظاهر خود حساس می شوند و نسبت به تغییرات ظاهری و جوش های غرور واکنش منفی نشان می دهند. احساس تنهایی می کنند و گاهی خود را در اتاق حبس می کنند و مدت ها از اتاق بیرون نمی آیند.
پیشنهاد می کنیم بخوانید: نوجوانان و مصرف روان گردان ها، مشاوره کودک و نوجوان
به عقیده روان شناسان این شرایط فرد بحرانی ترین شرایط او به حساب می آید و تنها راه به سلامت گذشتن از این دوران سخت این است که او را تنها نگذارید و گاهی کوتاه بیایید و با فرزند خود دوست باشید. او در این دوران بیشتر از هر دوران دیگری به شما احتیاج دارد.
تغییرات نوجوانان از لحاظ روان شناسی
1. رشد جسمانی
به تغییرات ظاهری نوجوانان گفته می شود. این تغییرات در دختران و پسران متفاوت بوده و آثار روان شناختی متفاوتی نیز دارد. بهتر است در این دوران حساس بیشتر مراقب آن ها باشید و در این مورد بیشتر صحبت کنید.
2. رشد اجتماعی
از نشانه های دوران نوجوانی رشد اجتماعی اوست. معمولا در این سنین همدلی و دوستی و مشارکت جان تازه ای به خود می گیرد. در دسته ای دیگر از نوجوانان این تغییرات منفی است. مانند گشتن با دوستان ناباب، مشاجره، نزاع و درگیری.
پیشنهاد می کنیم بخوانید: علل و پیشگیری خودکشی نوجوانان چیست؟
3. رشد شناختی
تغییرات فکری و رشد شناختی از جمله موارد قابل مطالعه در روان شناسی نوجوانان محسوب می شود. نوجوان در این سن یاد می گیرد که چگونه فکر کند، چگونه مسائل را حل و فصل کند و چگونه استدال کند. یاد می گیرد که درباره مسائل و مشکلات زندگی بیشتر فکر کند و نگاهی تازه به محیط و انسان های اطرافش داشته باشد.
4. رشد هیجانی
از دیگر موارد مهم در روان شناسی نوجوانان شناخت رشد هیجانی است. نوجوان در این سن به محرک های محیطی واکنش بیشتری از خود نشان می دهد. رفتارهای خوب و بد را می شناسد. خوب و بد را به راحتی از هم تشخیص می دهد. به شدت عاطفی می شود و نمی تواند هیجانات درونی خود را کنترل کند و همیشه دوست دارد در دیگران فردی بی نقص باشد. والدین عزیز بهتر است پس از شناخت تغییرات دوران نوجوانی این موارد را در برخورد با او رعایت کنید. 
پرخاشگری ممنوع
از جمله نکات کلیدی در بحث روان شناسی نوجوانان، نوع رفتار شما با اوست. اینکه صدایتان را برای او بلند می کنید و از تنبیه های بدنی استفاده می کنید، نه تنها مشکل شما را حل نمی کند بلکه چندین مشکل نیز به آن می افزاید. اگر نوجوان اشتباهی می کند، حرفی نزنید که بعد از گفتن آن پشیمان شوید. تخریب شخصیت نوجوان بدترین کاری است که در حق او می شود کرد. اجازه دهید که خانه و پدر و مادر پناهگاه امنی برای او باشد. نوجوان به دلیل شرایط خاص خود به قدر کافی فشار تحمل می کند.
توصیه
اجازه ندهید که رفتار پرخاشگرایانه شما این فشار را دوبرابر کند. خشونت و سخت گیری شما در واقع زمینه ساز افسردگی او را فراهم می کند. این موضوع توسط روان شناسان و مشاورین جوان تایید شده است. در مقابل اشتباهات او موضع نگیرید و سعی کنید با آرامش و آغوش باز او را متوجه اشتباهاتش کنید. مطمئنا نتیجه بهتری خواهید دید.
دوست و مشاور نوجوان خود باشید
از دیگر موارد مهم در روان شناسی نوجوانان این است که سعی کنید علاوه بر نقش پدر و مادر، دوست او نیز باشید. رفتار شما باید به گونه ای باشد که فرزند شما بتواند در مورد بیشتر مشکلات و اتفاقات زندگی اش با شما صحبت کند. این موضوع بسیار مهم است. نوع گفتار و نوغ رفتار شما و راهکارهایی که شما در آرامش فرزندتان ارائه می دهید تاثیرش تا آخر عمر بر روی فرزندتان باقی خواهد ماند. علاوه بر این می توانید با کمی مطالعه در این باره به فرزندتان نیز برای انتخاب رشته بهتر و شغل مناسب تر مشاوره بدهید. گاهی تجربیات اطرافیات و دوستان را در اختیار آن ها قرار دهید و نظر آن ها را نیز بخواهید. در کنار آن، سعی کنید به علاقمندی های آنان احترام بگذارید.
پیشنهاد می کنیم بخوانید: روش های انگیزه مند کردن نوجوانان
نوجوان وقتی حس می کند آینده شغلی و تحصیلی او چقدر برای شما مهم است به لحاظ روان شناسی انگیزه و هدف می گیرید و روحیه شادی دارد. فشار فکری و روحی او کمتر می شود و تمرکزش را بر روی درس و مسائل مثبت می گذارد. برعکس دیده شده در خانواده هایی که پدر و مادر سخت گیری می کنند و نمی توانند نقش خود را درست ایفا کنند، نوجوان دچار افسردگی، پرخاشگری،اختلالات روانی، خشم، ترس، اضطراب و اختلالات خواب می شود.
