فرق مشاوره و روانشناسی بالینی چیست؟

هر فردی در زندگی ممکن است دچار مشکلات روحی و روانی بشود که برای حل آن‌ به کمک یک متخصص نیاز داشته باشد. گاهی اوقات هم لزوماً پای یک مشکل جدی وسط نیست و هرکسی ممکن است در زمینه‌های معمولی مثل گرفتن مشورت برای انتخاب رشته‌ی تحصیلی یا زمینه‌ی کاری بخواهد با یک مشاور صحبت کند. در این مواقع هنگامی که افراد می‌خواهند متخصص مناسب در زمینه‌ی مورد نیازشان را انتخاب کنند نمی‌دانند که باید به روانشناس بالینی مراجعه کنند یا مشاور. درواقع ممکن است خیلی از افراد این دو را یکی بدانند و نتوانند فرق مشاوره و روانشناسی بالینی را تشخیص بدهند.

البته باتوجه‌به شباهت‌های بسیاری که این دو به هم دارند طبیعیست که نتوان متوجه تفاوت مشاوره و روانشناسی بالینی شد و مشاوره و روانشناسی بالینی را خیلی سخت از هم جدا کرد. اما این دو تخصص با هم یکی نیستند و هرکدام از این تخصص‌ها برای حل مشکلات خاصی، کارآمدتر هستند. اگر سؤالاتی ازاین‌قبیل برای شما پیش‌آمده است که فرق مشاوره و روانشناسی بالینی چیست؟ برای انتخاب مشاور یا روانشناس بالینی چه ملاک‌هایی وجود دارد؟ روانشناس بالینی کیست؟ مشاور کیست؟ اصول روانشناسی بالینی و مشاوره چیست؟ روانشناسی بالینی بهتر است یا مشاوره؟ تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

3 نکته مهم و فرق مشاوره و روانشناسی بالینی

مشاوره و روانشناسی بالینی دو عنوانی هستند که وقتی می‎خواهیم از یک متخصص سلامت روان کمک بگیریم با آن‎ها مواجه می‎شویم. این دو تخصص به علت شباهت‎های بسیاری که به هم دارند خیلی از افراد آن‎ها را یکسان می‎بینند.

البته درست است که هم مشاورین و هم روانشناسان بالینی به دنبال بهبود کیفیت زندگی مراجعین هستند و به افراد کمک می‎کنند که مشکلات و چالش‎هایی که در زمینه‎ ی سلامت روان دارند را حل کنند اما نباید از تفاوت‌هایی که بین این دو وجود دارد غافل شد. این تفاوت‏ها باعث می‎شود که در نهایت شما مناسب‏ترین متخصص را انتخاب کنید.

وقتی صحبت از تفاوت مشاوره و روانشناسی بالینی می‎شود شاید اولین تفاوتی که به ذهن می‏رسد این است که مشاورین بیشتر در اموری که افراد نیاز به مشورت دارند مثل مشاوره‏ شغلی، مشاوره قبل از ازدواج و مشاوره‏ تحصیلی به افراد کمک می‏کنند اما روانشناسان بالینی به افرادی که اختلالات روانی دارند و برای درمان مراجعه می‏کنند، کمک می‏کنند. به‌طورکلی برای مقایسه مشاوره و روانشناسی بالینی باید سه مورد را بررسی کرد:

1. تحصیلات

هم روانشناس خوب خارج از کشور و هم مشاور تحصیلات خود را در رشته های مرتبط دانشگاهی گذرانده‎اند. تفاوتی که وجود دارد این است که روانشناس بالینی در رشته روانشناسی تحصیل کرده‎ است اما مشاور اکثر اوقات در رشته‎ی مشاوره تحصیل کرده است.

همچنین روانشناس بالینی باید دوره ‏های تخصصی در درمان اختلالات روانی بگذراند و با طیف وسیع اختلالات روانی آشنایی کامل داشته باشد. اما از آن طرف کسی که مشاوره می‎خواند و مشاور می‎شود نیازی به یادگیری درمان ندارد. البته که یک مشاور هم باید با اختلالات روانی آشنایی داشته باشد اما این به آن معنا نیست که تسلط کامل داشته باشد یا روش درمانی آن‎ها را بداند.

رشته‏ ی مشاوره بیشتر شامل درس ‎های کلی‏ تر می‎شود که هدف آن‏ها بیشتر آموزش ‎دادن اصول مشاوره به افراد برای کمک در تصمیم ‎گیری های مختلف است. هم روانشناسان بالینی و هم مشاوران باید تحصیلات آکادمیک مرتبط داشته باشند.

2. تخصص

روانشناسان بالینی به طور اختصاصی در زمینه‏ ی درمان اختلالات رواني فعاليت می‌کنند. البته معمولاً هر روانشناس بالینی در زمینه‏ ی درمان یک سری اختلالات خاص تخصص کسب می کنند و هیچ روانشناسی نمی‏ تواند در زمینه ی همه‏ ی اختلالات تخصص کافی برای درمان کسب کند. اما کسانی که به‌عنوان مشاور فعالیت می‌کنند در زمینه ی مسائل کلی‏تر و عمومی‏ تر به دیگران کمک می‏کنند.

در واقع کسانی که به مشاوران مراجعه می‌کنند عموماً درگیر اختلال خاصی نیستند و اگر هم تشخص داده شود که درگیر اختلال خاصی هستند به روانشناس بالینی ارجاع داده می‌شوند. هم چنین مشاوران بیشتر به مراجعین کمک می‌کنند که برای آینده تصمیم بگیرند اما روانشناسان بالینی علاوه بر آینده، به آسیب‌های گذشته‏ ی مراجعین نیز توجه می‌کنند. همچنین در زمینه‏ ی مشکلات عمیق شخصیتی روانشناس بالینی نسبت به مشاور بیشتر می‌تواند به مراجعین کمک کنند.

3. درمان

درمان در این معنا که به یک متخصص مراجعه کنید و راجع به یک سری از مسائل صحبت کنید و راه‎حل هایی بگیرید، کاری است که مشاورین انجام می‏دهند. اما درمانی که روانشناسان بالینی انجام می‎دهند این است که بر مبنای تشخیص اختلالی که می‏دهند یک پروتکل درمانی را اجرا می‏کنند.

شباهت های مشاور و روانشناس بالینی

وقتی که دست به مقایسه مشاوره و روانشناسی بالینی بزنیم، علاوه بر تفاوت، شباهت ‏هایی نیز پیدا می‏کنیم:

• هم مشاور و هم روانشناس بالینی به دنبال کمک به مراجع و بهبود کیفیت زندگی افراد هستند.
• هم مشاور و هم روانشناس بالینی باید تحصیلات مرتبط به سلامت روان داشته باشند.
• هم مشاور و هم روانشناس بالینی می‎توانند در یک زمینه‎‎ ی خاص تخصص داشته باشند.

مشاوران و روانشناسان بالینی زمینه ‎های کاری مشترک بسیاری دارند.

برای انتخاب مشاور یا روانشناس بالینی چه ملاک‎هایی وجود دارد؟

چه شما بخواهید یک مشاور انتخاب کنید و چه یک روانشناس بالینی، باید یک سری ملاک ‏ها مدنظر داشته باشید. از جمله‎ ی این ملاک‏ ها عبارت‌اند از:

• فرد متخصص باید مجوز از سازمان مربوط داشته باشد.
• باید به حقوق شما احترام بگذارد و شما را مجبور به ادامه‏ ی جلسات نکند.
• حق برقراری ارتباط دوستی خارج از اتاق درمان و مشاوره را ندارد.
• اگر شما از روند جلسات خود ناراضی بودید باید حرف ‏های شما را بشنود و راجع به این مسئله با شما صحبت کند.
• مشاورین و روانشناسان بالینی جنس مخالف حق انجام کارهایی مثل لمس کردن و بغل کردن مراجعین خود را ندارند.

برای انتخاب مشاور و روانشناس بالینی مناسب باید دقت زیادی به خرج داد.

روانشناسی بالینی بهتره یا مشاوره؟

احتمالاً الان این سؤال برای شما پیش آمده که کدام یک از این دو بهتر است؟ مراجعه به روانشناس بالینی یا مشاور؟ حقیقتاً این دو هیچ برتری ذاتی نسبت به هم ندارند و چیزی که باعث می‎شود یکی از این دو برای شما مناسب‏تر باشد مشکل شما است. اگر در مواردی کلی مثل انتخاب رشته تحصیلی یا شغلی نیاز به مشورت دارید مراجعه به یک مشاور برای شما انتخاب بهتری است اما اگر احساس می‏کنید مشکل عمقیی تری مثل افسردگی وجود دارد، مراجعه به یک دکتر روانشناس برای شما مناسب‏تر است. اما به‌هرحال این نکته را در نظر داشته باشید که هر دوی این متخصصین در زمینه بهبودی سلامت روان تحصیل‌کرده‌اند و تخصص دارند. اگر شما به هرکدام مراجعه کنید و تشخیص دهند که مراجعه به دیگری انتخاب بهتری برای شما به‌حساب می‏آید، شما را ارجاع می‏دهند.

سؤالات متداول فرق مشاوره و روانشناسی بالینی