تغییرات زندگی فرزندتان در حال آشکار شدن است. نمراتش افت کرده، حالش بد است، با دوستانش صحبت نمی کند و دیگر حاضر به تمرین و ورزش نمی شود. دوستانش می دانند که او در حال مصرف و امتحان مواد مخدر است و اکنون شما به عنوان خانواده اش و یا دوستش نگرانید که او معتاد شده باشد.
تعریف اعتیاد، کاری دشوار است و دانستن چگونگی کنترل آن حتی دشوارتر است.
مصرف مواد و اعتیاد چیست؟
تفاوت بین مصرف مواد و اعتیاد بسیار ناچیز است. مصرف مواد به معنای استفاده از یک ماده غیرقانونی یا استفاده از یک ماده قانونی به روش اشتباه است. امروزه در بین نوجوانان و جوانان اعتیاد بیشتر به شکل مصرف سیگار، گل و حشیش شروع می شود و بعدا شاید مواد مخدر دیگری جایگزین مصرف آنها شود.
بدون داشتن اعتیاد می توانید از یک ماده مخدر یا الکل استفاده کنید. به عنوان مثال، فقط به این دلیل که فرزند شما چند بار سیگار کشیده یا گل مصرف کرده به معنای اعتیاد وی نیست، اما به این معنی است که او در حال استفاده از مواد مخدر است – و این می تواند منجر به اعتیاد شود.
افراد می توانند به انواع مواد اعتیاد پیدا کنند. وقتی به اعتیاد فکر می کنیم، معمولاً به یاد مواد مخدر یا الکل می افتیم. اما افراد به داروها، سیگار، حتی چسب اعتیاد پیدا می کنند.
برخی از مواد اعتیاد آورتر از سایر مواد هستند: مواد مخدر مانند کراک یا هروئین آنقدر اعتیاد آور هستند که ممکن است فقط با مصرف یک یا دو بار به آن معتاد شوید.
اعتیاد به این معناست که فرد هیچ کنترلی بر استفاده یا مصرف مواد مخدر یا نوشیدنی الکلی ندارد. شخصی که به کوکائین اعتیاد پیدا کرده آنقدر به این ماده مخدر عادت کرده است که مجبور است آن را مصرف کند. اعتیاد می تواند جسمی، روانی یا هر دو باشد.
اعتیاد جسمی
اعتیاد جسمی به معنای وابستگی بدن فرد به ماده خاصی است (حتی سیگار کشیدن از نظر جسمی اعتیاد آور است). این همچنین به معنای ایجاد تحمل نسبت به آن ماده است، به طوری که فرد برای رسیدن به همان اثرات به دوز بیشتری نسبت به قبل نیاز دارد.
کسی که معتاد جسمی شده و مصرف ماده ای مانند مواد مخدر، الکل یا سیگار را متوقف کرده است ممکن است علائم ترک را تجربه کند که عوارض آن می تواند هم جسمی باشد و هم روانی .
اعتیاد روانشناختی
اعتیاد روانشناختی زمانی اتفاق می افتد که میل به یک دارو روانی باشد. افرادی که از نظر روانی معتاد هستند احساس تمایل به داشتن مواد مخدر را به شدت دارند. آنها ممکن است برای بدست آوردن آن دروغ بگویند یا دزدی کنند.
فردی وقتی دیگر سعی در مصرف مواد مخدر برای سرگرمی یا بالا رفتن ندارد، از مرز مصرف و اعتیاد عبور می کند و به آن وابسته شده و تمام زندگی او در اطراف نیاز به مواد خلاصه می شود.
علائم اعتیاد
بارزترین نشانه اعتیاد، نیاز به داشتن یک دارو یا ماده خاص است. با این حال، بسیاری از علائم دیگر می توانند اعتیاد احتمالی را نشان دهند، مانند تغییر در خلق و خو یا کاهش وزن یا افزایش وزن (اگرچه اینها علائم بیماری های دیگری نیز می توانند باشند).
علائمی که نشان می دهد شما یا شخصی که می شناسید ممکن است اعتیاد به مواد مخدر یا الکل داشته باشد عبارتند از:
سیگنال های روانشناختی:
استفاده از داروها یا الکل به عنوان راهی برای فراموش کردن مشکلات یا آرامش
کنار گذاشتن یا نگه داشتن اسرار از خانواده و دوستان
از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که قبلاً مهم بوده اند
مشکلات مربوط به تحصیل و مدرسه، مانند افت نمرات یا غیبت داشتن
تغییر در دوستی ها، مثلا فقط معاشرت با دوستانی که مواد مخدر مصرف می کنند
وقت زیادی را صرف یافتن نحوه تهیه مواد مخدر می کند
سرقت یا فروش اشیا برای اینکه توانایی تهیه مواد مخدر را داشته باشد
تلاش های ناموفق برای قطع مصرف مواد مخدر یا نوشیدن
اضطراب، عصبانیت یا افسردگی
نوسانات خلقی
سیگنال های فیزیکی:
تغییر در عادات خوابیدن
احساس لرزش یا مریضی هنگام تلاش برای متوقف کردن
نیاز به مصرف بیشتر ماده برای احساس کردن همان اثر اولیه
تغییر در عادات غذایی، از جمله کاهش یا افزایش وزن
اگر فکر می کنید شما یا شخصی که به او علاقه دارید به مواد مخدر یا الکل اعتیاد پیدا کرده اید، شناختن مشکل اولین قدم برای کمک گرفتن است.
بسیاری از مردم فکر می کنند که می توانند مشکل را به تنهایی حل کنند اما این به ندرت اتفاق می افتد. شخصی را پیدا کنید که به او اعتماد دارید تا با او صحبت کنید. ابتدا ممکن است کمک کند با یک دوست یا کسی هم سن خودتان صحبت کنید، اما یک بزرگسال حامی و فهمیده بهترین گزینه برای کمک گرفتن است.
اگر نمی توانید با والدین خود صحبت کنید ممکن است بخواهید به یک مشاورمدرسه، اقوام، روانشناس، معلم مورد علاقه یا یک فرد مذهبی مراجعه کنید.
متأسفانه غلبه بر اعتیاد آسان نیست. ترک مواد مخدر یا نوشیدن احتمالاً یکی از سخت ترین کارهایی است که شما یا دوستتان انجام داده اید. اگر به کمک حرفه ای یک مشاور اعتیاد یا درمانگر آموزش دیده نیاز دارید، نشانه ضعف نیست. اکثر افرادی که سعی می کنند مواد مخدر یا مشروبات الکلی را کنار بگذارند برای این کار به کمک حرفه ای و برنامه درمانی نیاز دارند.
نکاتی برای بازیابی
بعد از شروع یک برنامه درمانی، این نکات را امتحان کنید تا مسیر بهبودی دست انداز کمتری داشته باشد:
در مورد تصمیم خود برای قطع مصرف مواد مخدر به دوستان خود بگویید. دوستان واقعی به تصمیم شما احترام می گذارند. این ممکن است به این معنی باشد که شما باید گروه جدیدی از دوستان خود را پیدا کنید که صد در صد از شما پشتیبانی کنند. تا زمانی که همه تصمیم نگیرند یک دفعه عادت خود را به مواد مخدر رها کنند، احتمالاً نمی توانید با دوستانی که با آنها مواد مخدر مصرف کرده اید رفت و آمد کنید.
از دوستان یا خانواده خود بخواهید که در صورت نیاز در دسترس باشند. شاید لازم باشد نیمه شب فقط برای صحبت با کسی تماس بگیرید. اگر زمان سختی را پشت سر می گذارید، سعی نکنید مسائل را به تنهایی حل کنید – کمکی که خانواده و دوستانتان به شما پیشنهاد می دهند را بپذیرید.
فقط در مهمانی هایی شرکت کنید که می دانید شامل مواد مخدر یا الکل نیست. رفتن به سینما احتمالاً بی خطر است اما ممکن است بخواهید از مهمانی جمعه شب بگذرید تا زمانی که احساس امنیت بیشتری کنید. فعالیت هایی را برنامه ریزی کنید که شامل مواد مخدر نباشد. به سینما بروید، ورزش را امتحان کنید یا با یک دوست در یک کلاس هنری شرکت کنید.
برنامه ای داشته باشید که اگر در مکانی با مواد مخدر یا الکل قرار گرفتید، چه کاری انجام دهید. وسوسه گاهی وجود خواهد داشت، اگر بدانید که چگونه از پس آن بر می آیید، مشکلی نخواهید داشت. با والدین، خواهر و برادر یا سایر دوستان و بزرگسالان حمایت کننده خود برنامه ای تنظیم کنید تا اگر با استفاده از یک کد به خانه زنگ می زنید، آنها بدانند که تماس شما سیگنالی است که شما باید از آنجا دور شوید.
به خود یادآوری کنید که داشتن اعتیاد باعث بد یا ضعیف شدن فرد نمی شود. اگر کمی به الگوهای قدیمی پسرفت کردید، هرچه زودتر با یک درمانگر صحبت کنید. هیچ چیزی برای شرمندگی وجود ندارد، اما مهم این است که به زودی کمک کنید تا تمام زحماتی که برای بهبودی کشیده اید از بین نرود.
کمک به دوستی که اعتیاد دارد
اگر نگران دوستی هستید که اعتیاد دارد، می توانید از این نکات برای کمک به او استفاده کنید. به عنوان مثال به دوست خود بگویید که شما برای گفتگو در دسترس هستید یا پشتیبانی خود را ارائه می دهید. اگر دوست شما دوباره به سمت مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی برمی گردد و کمک شما را قبول نمی کند، از صحبت با یک درمانگرو روانشناس بهره ببرید. ممکن است به نظر برسد که دوست خود را لو می دهید و رازدارش نیستید اما بهترین حمایتی است که می توانید از او نمایید .
مهمتر از همه، دوستی را که با مسأله اعتیاد دست و پنجه نرم می کند تشویق و تمجید کنید. ممکن است به نظر ناخوشایند باشد اما شنیدن اینکه به او اهمیت می دهید نوعی انگیزه است که دوست شما نیاز دارد.
بهبودی از اعتیاد به مواد مخدر یا الکل، با یک برنامه درمانی شش هفته ای پایان نمی یابد. این یک فرایند مادام العمر است. بسیاری از افراد دریافتند که پیوستن به یک گروه پشتیبانی می تواند به آنها در پاک ماندن از مواد مخدر کمک کند. گروه های حمایتی مخصوص نوجوانان و جوانان وجود دارد. شما با افرادی ملاقات خواهید کرد که همان تجربیات شما را تجربه کرده اند و می توانید در بحث های واقعی درباره او و جلسات مشاوره گروهی شرکت کنید.
بسیاری از افراد دریافتند که کمک به دیگران نیز بهترین راه برای کمک به خودشان است. درک شما از اینکه روند بهبودی چقدر دشوار است به شما کمک می کند تا از دیگران – چه نوجوانان و چه بزرگسالان – که با اعتیاد دست و پنجه نرم می کنند، حمایت کنید.
در صورت عود، تشخیص مشکل در اسرع وقت بسیار حیاتی است. فوراً کمک بگیرید تا تمام زحماتی که برای بهبودی اولیه کشیده اید را هدر ندهید، هرگز از درخواست کمک نترسید خجالت زده نباشید و حتما به یک مشاور مراجعه کنید.
