موسیقی درمانی یک ابزار درمانی کارآمد و کاربردی برای بهبود عملکرد ذهنی، تسریع در فرآیند بهبودی بیماری ها و دستیابی به آرامش محسوب می شود. بر همین اساس، امروزه از موسیقی درمانی برای کاهش یا درمان مشکلات روحی و جسمی در طیف گسترده ای استفاده می گردد. به طور کلی، موسیقی برای در دست گرفتن عواطف و احساسات انسان ها نقش بسزایی را ایفا می نماید.
تأثیر گذاری حالات هایی نظیر غم، شادی، عزا و عروسی در پرتو استفاده از موسیقی دو چندان می شود. بر همین اساس، موسیقی علاوه بر منعکس ساختن احساسات، عواطف و نگرش ها، به عنوان یک ابزار ارتباطی در نظر گرفته می شود. با استفاده از این ابزار به بهترین نحو میتوان عواطف انسانی را در گستره وسیعی بازتاب داد.
از سوی دیگر، موسیقی درمانی به عنوان شاخه ای از علوم درمانی و یک طب مکمل محسوب می شود. بر این اساس، در این روش درمانی، به جای متوسل شدن به داروهای شیمیایی برای حل و درمان بیماری ها، از ابزار و زبان موسیقی استفاده به عمل می آید. به همین جهت، موسیقی درمانی در کاهش استرس های شکل گرفته، بهبود عملکرد مغز، ارتقای محاسبه ذهنی، رسیدن به آرامش و برطرف ساختن مشکلات روحی، نقش بسزایی را بازی می کند.
ضرورت استفاده از موسیقی درمانی
از آنجایی که موسیقی تأثیر مستقیم و بی واسطه ای بر روی عواطف و احساسات انسان ها برجای می گذارد، موسیقی درمانی برای کنترل و مدیریت این احساسات بسیار تأثیر گذار و مؤثر می باشد. لازم به ذکر است که جایگاه و محل تعبیه شده برای پردازش موسیقی در بخش های مغز با قسمت هایی که اختصاص به گفتار و اصوات دارد، با تفاوت های زیادی همراه می باشد. بر همین اساس، برای ارتقای توانایی های گفتاری، تقویت تمرکز و توجه، بهبود دقت شنیداری و توانبخشی جسمی و ذهنی، بر روی موسیقی درمانی میتوان حساب ویژه ای باز کرد.
همچنین این موضوع برای ارتقای توانایی های گفتاری افراد دارای اختلالات یادگیری و کودکان ابتلا به اوتیسم بسیار مؤثر و اثر بخش تلقی می شود. بدون اغراق، از تأثیرات و اثر گذاری روانشناختی موسیقی به سادگی نمیتوان عبور کرد. در دنیای پر شتاب و به اصطلاح مدرنیته امروز، استرس و نگرانی بخشی از وجود اغلب انسان ها را به تسخیر خود درآورده است. بدون تردید، استرس و اضطراب، از جمله مهمان های ناخوانده وجود این روزهای بسیاری از انسان ها قلمداد می شوند.
برای برطرف ساختن این مشکلات و معضلات، استفاده از موسیقی راهکار مناسب و مثمر ثمری به شمار می رود. بر همین اساس، موسیقی درمانی برای مقابله با استرس و بهبود و تقویت سلامت عاطفی، از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد.
فواید و تأثیرات مثبت موسیقی درمانی
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، موسیقی درمانی در بهبود عملکرد ذهنی بسیار تأثیر گذار و مؤثر می باشد. بر این اساس، در پرتو استفاده از موسیقی، علاوه بر ارتقای عملکرد حافظه، سرعت پردازش مغز هم با افزایش چشمگیری همراه می شود.
کاهش استرس و نگرانی، از دیگر مزیت های تأثیر گذار در این زمینه به شمار می آید. فرآیند کاهش استرس به وسیله تأثیر مثبت موسیقی بر روی سیستم عصبی خود مختار افراد صورت می گیرد. کمک به کنترل درد، یکی دیگر از مزیت های تأثیر گذار موسیقی درمانی به شمار می رود. بر این اساس، استفاده از این ابزار درمانی، به ویژه قبل از عمل جراحی، کمک شایانی به کنترل درد و اضطراب می کند.
یافته های علمی ابراز می دارند که استفاده از موسیقی برای تسریع روند بهبودی و ارتقای سلامت روح و جسم، بسیار مثمر ثمر واقع می شود. برای درمان بی خوابی نیز این روش درمانی اثر گذاری بالایی دارد. همچنین این روش در افزایش کیفیت و بهبود خواب هم تأثیرات بسزایی را برجای می گذارد.
اثر گذاری و بهبود خلق و خوی افراد، از مزیت های حائز اهمیت موسیقی قلمداد می شود. کاهش و به حداقل رساندن علائم افسردگی، را نیز باید به مزیت های این روش درمانی اضافه نمود. موسیقی در بهبود برخی مشکلات عصبی، اضطراب و افسردگی، از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. بهبود عملکرد، افزایش استقامت، کاهش خستگی، بهبود مهارت های حرکتی، تسکین تنش های ماهیچه ها، تنفس بهتر و تنظیم ضربان قلب، در زمره فواید موسیقی درمانی قرار دارد.
شیوه ها و روش های مورد استفاده در موسیقی درمانی
به طور کلی، موسیقی درمانی در پرتو استفاده از دو شیوه غیر فعال و فعال، فرآیند درمان را انجام می دهد. در روش فعال، روش درمان مبتنی بر حرکات موزون، خواندن و نواختن می باشد. این روش سبب برانگیخته شدن و تحریک واکنش های حرکتی، جسمی، ذهنی و عاطفی افراد بیمار می گردد. در شیوه فعال، روش درمان بر روی شنیدن موسیقی متمرکز شده است. بر این اساس، فرآیند درمان و بهبود بیمار به وسیله شنیدن و گوش سپردن به موسیقی های نواخته شده صورت می پذیرد.
موسیقی درمانی برای دور کردن تجارب، احساسات و افکار منفی از وجود افراد، گزینه کاربردی و کارآمدی به حساب می آید. موزیک تراپیست ها یا موسیقی درمانگرها، از موسیقی درمانی به عنوان یک ابزار کاربردی برای برقراری تعامل و ارتباط استفاده به عمل می آورند. موزیک تراپیست ها در جهت کمک به فرآیند درمان بیماران، در ابتدا به ارزیابی مهارت های ذهنی، مهارت های ارتباطی و سلامت جسمی افراد می پردازند. موزیک تراپیست ها، افراد آموزش دیده ای هستند که علاوه بر برخورداری از تجربه های کاربردی و علمی لازم و کافی، در جهت برقراری تعامل و درمان بیماران، بر اساس روش موسیقی درمانی وارد عمل می شوند.